Wikipédia:Pepak Basa Jawa

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
(Kaelih saka Arane wit)

Ing ngisor iki araning tethuwuhan lan kéwan ing Basa Jawa

Tanduran/tethuwuhan[besut sumber]

Woh Wiji Wit Godhong Kembang Penthil
anggrung dumeh
arèn kolang kaling ruyung dliring dangu, jlégor
asem asem klungsu sinom mengos cempaluk
alang-alang mublak
apel apel rantas
apokat apokat kenes
awar-awar dongèng
bakung gapyuk
bawang jelanthir
bayem rintip
bengle layu
bengkoang/bengkowang besusu
bentul gandhen
blimbing blimbing maya
blutru montro
brambang blalo
cabe suguh
cangkring rongeh
cempaka gadhing
cengkèh polong polong
cekuk sriwadari
cocor bèbèk tiba urip
cubung torong (terong)
dhadhap célung tawa celung, kecelung
delima delima aku
dringo sendrang
durèn durèn ponggé dlongop
erut sundel, gremeng/greneng
gadhung cengonglong
gambas gambas mausari
ganyong puspanyidra, glelong
garut grameng
gebang krandhing kajang
gedhang (pisang) enom gedhang debog pupus ontong/jantung, tuntut
gedhang tuwa gedhang ujungan
gedhang garing klaras
gembili katak seneng
uwi katak
glagah mublak, glonggong
ijon-ijonan dingkik
iler sisikbang
jagung tebon klobot jeprak/sinuwun janten
jambé jambé jèbug pucang dèdèl, pracat/procot mayang bleber
jambu jambu karuk karuk
jarak bledhèg juwis
jati janggleng jati enom: jangglengan jompong janggleng
jéngkol jéngkol kecuwis
jipang bethethet
kacang rendheng/rèndèng besengut besengut
kacang brol rèndèng bundhel
kacang lanjaran (kacang dawa) lembayung
kanthil gandhek (gandhel) gadhing
kapas wuku
kapuk randhu kadi
randhu klènthèng baladhewa, smarakandhi /cemara kandhi karuk plencing
kara brobos kepek
katès/gandhul katès trémpos gamplèng paès
kecipir/cipir botor cethèthèt cethethet/cethithèt
kecubung torong
kélor klenthang sewu, limaran, sapu jagad limaran
kencur sedhet
kemladhéyan (benalu) kumuda
kesambi kecacil
kluwih bèthèm kléyang onthel
kluwak/kluwèk pucung
kopi blanggrèng
krambil (klapa) enom krambil bathok (kenthos) glugu janur manggar bluluk, degan, cengkir
krambil tuwa krambil bathok (kenthos) glugu blarak manggar bluluk, degan, cengkir
krokot naknik/nakrik
lamtoro/kemlandhingan/mlandhing jedhidhing
lempuyang lirih
lombok sabrang menik
manggis manggis blibar
mlinjo klathak so, bego so kroto, uceng uceng, kroto
mundhu mepet
nangka/gori nangka beton babal, angkup babal, gori
nipah dongong
pacé pacé nyreweteh
pantun (pari) damèn damèn
pelem pelem pèlok pencit
peté pendul
pandhan pudhak
pandhan eri pandhaga
pring tuwa bungkilan elarmanyura/elar manyura krosak
pring enom bung elarmanyura/elar manyura krosak
salak salak kènthos (kethether)? ketheker
sawo sawo kecik
semangka semangka kwaci plonco
siwalan tal lontar
suruh drenges
tales, lompong, kimpul lumbu pancal
kimpul alas kombang
tebu teles momol gleges
tebu garing rapak gleges
téla/ketela lung jlegor ingklik
pohung bonggol kopral ingklik
ketéla rambat jlégor
timun timun montro serit
turi klentang pethuk
waluh waluh lomah lamah/lomah-lamèh
jarak kebo lomah-lamèh
widara putih anyang trawas
wuni mojar

Kéwan[besut sumber]

Arané anak sato kéwan:

  • anak asu: kirik
    • gamane asu: kuku, siyung
    • solahe asu: nyathek, nyander
    • ulese asu: belang, ireng, putih, kuning, kembang telon
    • mangane asu: nocok
    • swara asu: njeguk / mbaung;
    • ngundhang asu: jih-jih-jih
  • anak ayam/pitik (jago/babon): kuthuk
    • gamane ayam jago: jalu, cucuk
    • solahe pitik babon: nladhung, memeti
    • solahe pitik jago: nladhung, mendel
    • ulese pitik babon: blorok, gondhang, lurik sekul, sangga bawana, tulak
    • ulese pitik jago: klawu, wido, wiring galih
    • swara babon (ayam wadon): petok-petok;
    • swara jago: kluruk;
    • ngundhang pitik: kur-kur-kurundang
  • anak kuthuk: kotesan
    • solahe kuthuk: milar
    • swara kuthuk (ayam kecil): kiyik-kiyik;
  • anak angkrang: kroto
  • anak bandeng: nener
  • anak banthèng: cendhet
  • anak babi: gambluk
    • mangane babi: nocok
  • anak baya: rete
    • solahe baya: nyarab, nyamber
    • mangane baya: nyapol
  • anak banyak: blegur
    • swara banyak: pating krengah;
    • ngundhang banyak: kati-kati-kati
  • anak bebek: meri
    • solahe bebek: nyosor, mbondholi
    • swara bebek: kwek-kwek;
    • ngundhang bèbèk: ri-ri-ri
  • anak bulus: kethul
  • anak cecak: sawiyah
    • swara cecak: ngecek;
  • anak celeng: genjik
    • solahe celeng: nyronggot, nggadhil
    • mangane celeng: nggogos
  • anak cacing: lur
  • anak coro: mendhet
  • anak dara: piyik
    • solahe dara: kalangan
    • ulese dara: megan, klawu, ireng, gambir, tlampik, celap
    • swara dara: mbekur;
    • ngundhang dara: tu-tu-tu
  • anak emprit: indhil
  • anak gajah: bledhug
    • gamane gajah: tlale gadhing
    • solahe gajah: lembehan tlale
    • swara gajah: ngempret;
  • anak garangan: rase
  • anak gangsir: clondo
    • swara gangsir: ngenthir;
  • garengpung
    • swara garengpung: ngrengreng;
  • anak gagak: engkak
  • anak gemak: drigul
    • swara gemak: ngelung;
  • anak gundhik: rayap
  • anak iwak: beyong
    • solahe iwak: nylurut
  • anak jaran: belo
    • gamane jaran: sikil
    • solahe jaran: nyepak, mbrakot
    • ulese jaran: dhawuk, kembang duren, jilitheng, jragem, rajeg, tutul, pancal panggung
    • swara jaran: bengingeh / beker;
  • anak jangkrik: gendholo
    • ulese jangkrik: jilitheng, jrabang, jragem
    • swara jangkrik: ngerik;
  • kalajengking
    • gamane kalajengking: entup
  • anak kancil: kenthi
  • anak kadhal: tobil
  • anak kebo: gudel
    • gamane kebo: sungu
    • solahe kebo: nyundhang
    • ulese kebo: bule, lamus
    • mangane kebo: ngganyemi, nyenggut
    • swara kebo: ngowek;
  • anak kemangga: ceriwi
  • anak kethèk: munyuk
    • mangane kethèk: ngemil, krokoti
    • swara kethèk: mere;
  • kidang
    • gamane kidang: sungu
    • solahe kidang: nggayor
    • swara kidang: mbekik;
  • kumbang, tunggeng
    • gamane: entup
    • swara kumbang: mbrengengeng;
  • anak konang: endrak
  • anak kodhok: precil, cebong
    • swara kodhok: ngorek;
  • anak kucing: cemeng
    • gamane kucing: kuku, siyung
    • solahe kucing: nyakar
    • ulese kucing: kembang asem, kembang telon, candra mawa
    • swara kucing: ngeong;
    • ngundhang kucing: pus-pus-pus
  • anak lawa: kampret
  • anak laler: singgat
  • anak lamuk: jenthik
  • anak nyamuk(lemud): uget-uget
    • swara lamuk (nyamuk): nging-nging;
  • landhak
    • gamane landhak: wulu eri
  • anak lélé: jabrisan
    • gamane lele: pathil
    • solahe lele: mathil
  • anak lintah: pacet
  • anak luwing: gonggo
  • anak lutung: kenyung
  • anak luwak: kuwuk
  • anak macan: gogor
    • gamane macan: kuku, siyung
    • solahe macan: nubruk
    • ulese macan: loreng, tutul
    • swara macan: anggero / mbaung;
  • anak manuk: piyik
    • solahe manuk: nyamber
    • tai iwèn: telèk
      • telèk manuk: enjet
      • telèk pitik sing atos: telèk cabe
      • telèk pitik sing jemèk: telèk lèncung
    • mangane glathik: nisil
    • swara jalak: ngoceh;
    • swara kuthilang: ngoceh;
    • swara kutut: manggung;
    • swara menco: ngoceh;
  • anak merak: uncung
    • swara merak: nyengungong;
  • anak menjangan: kompreng
    • swara menjangan: mbekik;
  • anak menthok: minthi
  • anak sapi/kebo: pedhet/pedhét
    • gamane sapi: sungu
    • solahe sapi: nyundang, nyepak
    • ulese sapi: plonthang
    • mangane sapi: ngganyemi, nyenggut
    • swara sapi: mbengah;
  • tai sapi: tléthong
  • anak singa: dibal
    • gamane singa: kuku, siyung
    • swara singa: nggero;
  • anak tawon: gana
    • gamane tawon: entup
  • anak tambra: bokol
  • anak tekèk: celoto
  • anak tikus: cindhil
    • gamane tikus: kuku, untu
    • gamane tikus clurut, rase: ganda
    • solahe tikus: ngrikiti, nyanyah
    • swara tikus: cit-cit;
  • tai tikus: cemendhil, tumendhil, temendhil
  • anak tongkol: cengkik
  • anak tuma: kor
  • anak urang: grago
  • anak ula: kisi
    • gamane ula: wisa
    • solahe ula: nggubet, nguntal, nglungsungi, nyembur
    • swara ula: ngeses / ngakak;
  • anak walang: dhogol
  • warak (badhak)
    • gamane warak: cula
  • anak wedhus (kambing): cempe
    • gamane wedhus: sungu
    • solahe wedhus: mbijig
    • ulese wedhus: kendhit, ireng mulus
    • swara wedhus: ngembek.
    • ngundhang wedhus: mik mik mik
  • tai wedhus: inthil, cemendhil
  • anak welut: udhet
  • anak yuyu, kepithing: beyes
    • gamane yuyu: supit

Manungsa[besut sumber]

Tembung[besut sumber]

Ambu & Rasa[besut sumber]