Laksa
Semangkok Laksa Betawi ing Australia | |
| Jeneng liyané |
|
|---|---|
| Ajangan | Panganan utama |
| Panggonan asal | Persia[1] |
| Tlatah utawa praja | Asia |
| Digawé | Wong Persia (asal-usul); saiki uga digawe dening wong ing saindenging jagad kalebu Wong Indonesia |
| Hawa ajangan | Anget; panas |
| Woworan pokok | mi laksa, kuah (beragam) |
| Variasi | Laksa khas Indonesia (Laksa Banjar, Laksa Betawi, Laksa Bogor, Laksa Cibinong, Laksa Jepara, Laksa Medan, Laksa Tangerang) |
 Buku masakan: Laksa  Médhia: Laksa | |
Laksa yaiku panganan mi sing asalé saka Persia sing biyasané isiné kuah lan biyasané isiné lawuh (ing Indonésia umumé lawuh yaiku ayam, udang, endhog ayam, lan sapanunggalane). Saka Persia, sajian iki digawa lan dikenalake dening Persia ing saindenging jagad (utamane ana hubungane karo kegiatan dagang), banjur dikembangake ing macem-macem varian (nanging duwe kabutuhan sing padha); ing Afghanistan sajian iki diarani Lakhchak, ing Armenia diarani Լապշա (Lapsha), ing Belarus diarani локшына (Lokšyna), ing [Lithuania]] diarani Lakštiniai, ing Palestina diarani Lokshen (biasane digandhengake karo budaya Yahudi), ing Myanmar iku diarani ခေါက်ဆွဲ (Lakhaoswè/ Khaoswè), ing Rusia diarani лапша (Lapsha), ing sisih kulon China diarani Laghman ( biasane digandhengake karo budaya Uyghur), nalika ing Ukraina diarani локшина (Lokshyna).
Sejarah[besut | besut sumber]
Sajarah munculé lan ngrembakané masakan Laksa ora bisa dipisahaké saka sajarah kamulyané Kakaisaran Persia sing biyèn nguwasani sabagéan gedhé Asia Kulon lan Asia Tengah.
Terminologi[besut | besut sumber]
Istilah Laksa ètimologi asalé saka Pèrsi Kuna, sing tegesé "lunyu";[1] ngerujuk tekstur laksa sing kenyal lan lunyu yen dipangan amarga panganan iki biasane disuguhake karo kuah. Nanging, tembung Laksa ing basa Jawa dijupuk saka basa Jawa Kuna[2] (sing mbokmenawa diserep saka Sanskerta).
Miturut pola terminologine, istilah Laksa ora diragukan pisanan ing Persia lan saubengé (kang uga kalebu wilayah sing nganggo basa Sansekerta), iki dibuktekake kanthi ditemokake istilah Laksa ing macem-macem basa pribumi sak wilayah Persia. Tuladhane, ing Afghanistan sajian iki diarani Lakhchak, ing Armenia diarani Լապշա (Lapsha), ing Belarus diarani локшына (Lokšyna), ing [Lithuania]] diarani Lakštiniai, ing Palestina diarani Lokshen (biasane digandhengake karo budaya Yahudi), ing Rusia diarani лапша (Lapsha), ing sisih kulon China diarani Laghman (biasane digandhengake karo budaya Uyghur), nalika ing Ukraina diarani локшина (Lokshyna). Istilah Lasagna ing Italia uga dianggep asale saka etimologi sing padha; yaiku saka Persia Kuna (dikenalake menyang Italia saka Persia liwat Yunani, ing basa Yunani dhewe diarani (Lazánia)).
Ing jaman modern, Laksa ing Iran saiki cenderung luwih dikenal minangka aush, āsh, ashe, āshe, aash, osh; kata "aush" iku khususé tegese "sup/kuah kentel" ing basa-basa Iran. Nanging, istilah "Laksa" uga isih umum.
Dipuntepangaken ing Indonesia[besut | besut sumber]
Ora dimangerteni persis kapan Laksa ditepungake ing Indonesia, nanging bisa uga Laksa digawa lan dikenalake dening pedagang Persia (utawa India utawa Arab) sing teka ing Indonesia atusan ewu taun kepungkur, lan ing taun 1300-an panganan iki wis ana lan dikenal rame ing masyarakat Jawa.
Adhedhasar narasi Denys Lombard (ahli adat wetan kebangsaan Prancis) ing bukune kanthi irah-irahan Le carrefour Javanais: Essai d'histoire globale II, salah sawijining cathetan kuna sing nyebutake Laksa (minangka panganan mie) mung bisa ditemokake ing prasasti Biluluk Jawa Kuna sing asale saka 1391 jaman Majapahit sing nyebutake tembung kasebut Haṅlaksa (ejaan modern: Hanglaksa),[3][2] tembung Jawa Kuna tegese "tukang mi".[4] Tembung Basa Jawa Kuna dikira-kira dijupuk saka istilah Sanskerta, yaiku lakhshah sing tegesé "satus ewu", senajan tembung Sansekerta iki ora ana hubungané karo masakan mi iki umumé; Nanging "-shah" ing pungkasan tembung kasebut nuduhake yen tembung iki paling mungkin dipengaruhi dening terminologi Persia Kuna.
Varian[besut | besut sumber]
Ana macem-macem jinis Laksa sing dikembangake ing saindenging jagad. Nanging, kabeh varian iki ateges duwe inti sing padha; yaiku sajian mie (utawa pasta) sing biasane disuguhake karo macem-macem kuah kanthi macem-macem isi.
Ing Indonesia[besut | besut sumber]
Ing Indonesia dhewe, ana macem-macem jinis Laksa sing dikembangake miturut rasa lokal lan tradhisi kuliner masyarakat lokal. Antarane varian Laksa Indonesia sing populer yaiku:
Laksa Banjar[besut | besut sumber]
Laksa Bogor[besut | besut sumber]
Laksa Betawi[besut | besut sumber]
Laksa Cibinong[besut | besut sumber]
Laksa Jepara[besut | besut sumber]
Laksa Medan[besut | besut sumber]
Laksa Tangerang[besut | besut sumber]
Referensi[besut | besut sumber]
- ↑ a b Vaughan, Julian; Metcalfe (2016). Itsu 20-minute Suppers: Quick, Simple & Delicious Noodles, Grains, Rice, & Soups [Mangan Bengi Itsu 20 Menit: Mi, Wiji-wijian, Nasi, & Sop Cepet, Sederhana & Enak] (ing basa Inggris). Octopus. ISBN 9781784721800.
In fact, the word "laksa" derived from an ancient Persian word for noodles, "lakhsha", meaning slippery. [Secara faktanya, kata "laksa" berasal dari kata Persia Kuno untuk mi, "lakhsha", yang berarti licin.]
- ↑ a b Oudheidkundige Dienst in Nederlandsch-Indië (1912). Oudheidkundig Verslag [Laporan Arkeologi] (ing basa Walanda).
- ↑ Yamin, Muhammad (1962). Tatanegara Madjapahit (ing basa Indonesia and Kawi). Vol. 2. Prapantja.
- ↑ Lombard, Denys (1996). Nusa Java : Réseau Asiatique [Nusa Jawa: Jaringan Asia] (ing basa Prancis and Inggris). University of Michigan.
{{cite book}}: no-break space character in|title=at position 10 (pitulung)