Kabupatèn Banyuwangi iku kabupatèn ing Jawa Wétan, kutha Banyuwangi iku kutha krajan kabupatèné, kutha-kutha liyané:---, lan liya-liyané. Jembar wewengkon kabupatèn iki ± 5.782,50 km² utawa---hèktar. kabupatèn iki anané ing ujung wétan pulo Jawa.
Pembentukan Kabupatèn Banyuwangi diwiwiti kanthi anané krajan Blambangan. Ing taun 1743 kabèh Jawa Wétan (kalebu Blambangan) dijupuk saka VOC. Nanging, pirang-pirang dékade mengko sawisé Inggris berhasil ngrebut Blambangan lan nyipta kantor perdagangan. Iki nyebabaké VOC njupuk alih wilayah Blambangan lan sakiwa tengené. Wilayah iki banjur dikenal kanthi jeneng Banyuwangi. Sajroné perjuangan kasebut, uga ana perang Puputan Bayu sing kalebu bagèan prosès kelairan Kabupatèn Banyuwangi.[2]
Populasi Banyuwangi cukup beragam, suku Osing sing mayoritas. Nanging, ana uga suku Madura lan Jawa sing cukup gedhe, uga kelompok minoritas kayata suku Bali lan Bugis.
Suku Osing iku asli saka Kabupaten Banyuwangi lan biasane dianggep minangka sub-suku saka suku Jawa. Dhèwèké nggunakake basa Osing sing dikenal minangka salah sawijining basa Jawa paling tuwa. Kesenian asli Banyuwangi antara lain kuntulan, gandrung, jaranan, barong, janger lan seblang. Basa lan kabudayan suku Osing minangka warisan basa lan budaya Blambangan, ora kena pengaruh basa lan budaya Bali, kaya sing dikira saperangan masyarakat.
Ibu kota Kabupaten Banyuwangi 239 kilometer sisih wetan Surabaya. Kutha Banyuwangi minangka ujung paling wetan saka Jalur Pantura, uga titik sepur paling wetan ing pulo Jawa.
Saka Surabaya, Kabupaten Banyuwangi bisa ditempuh liwat rong dalan, yaiku Jalur Lor lan Jalur Kidul. Jalur Lor minangka bagéan saka Jalur Pantura sing wiwit saka Daru Ujung Kulon nganti Pelabuhan Ketapang, dene Jalur Kidul minangka cabang saka Jalur Pantura saka Kabupaten Pasuruan liwat Kabupaten Lumajang lan Kabupaten Jember. Pelabuhan Ketapang dumunung ing sisih lor kutha Banyuwangi, lan nyambungake Jawa karo Bali liwat ferry. Kanggo transportasi udara, ana Bandara Banyuwangi sing nyambungake Banyuwangi karo kutha Denpasar, Bali, Surabaya, Jakarta lan Kuala Lumpur[3], Malaysia.
Kajawi minangka papan persimpangan saking Jawa tumuju Bali, Kabupaten Banyuwangi ugi dados papan patemon maneka warni kabudayan saking maneka daerah. Kabudayan masyarakat Banyuwangi diwarnai dening budaya Jawa, Bali, Madura, Melayu, lan Eropa kang pungkasane dadi kabudayan lokal kang durung nate ditemokake ing dhaerah apa wae ing pulo Jawa. ing Banyuwangi
Bathik sing diarani jati diri Bangsa Indonesia ora bisa dipungkiri. Wontenipun satemene minangka perangan saking pagesangan masarakat Indonesia mliginipun tiyang Jawi. Motif-motif kasebut diilhami ora adoh saka urip saben dina. Semono uga karo banyuwangi, ana sawetara motif sing misuwur, yaiku
Gamelan Banyuwangi yang mengiringi tari gandrung.
Gajah oling
Paras Gempal
Sekar Jagad
Kangkung Setingkes
Mata Ayam
Batik jinis iki minangka perangan saka Motif Batik Istimewa Banyuwangi sing isih urip lan ngrembaka ing kalangan masyarakat lokal.
Gamelan Banyuwangi kang mligi digunakake ing beksan Gandrung iki nduweni ciri khas dhewe-dhewe, anane biola loro, salah sijine didadekake pangripta tembang. Miturut sejarah, wong Eropa weruh pagelaran Gandrung sing diiringi suling watara abad 19 lan nyoba nylarasake karo biola sing digawa. Irama sing diasilake biola nyentuh atine para penonton lan wiwit iku biola wiwit ngganti suling amarga bisa ngasilake nada dhuwur sing ora bisa diasilake dening suling.
Alat musik tradisional sing digunakake kanggo gamelan Banyuwangi yaiku:
Kluncing, yaiku piranti musik segi telu sing digawe saka kawat wesi kandel, lan muni nganggo alat perkusi sing digawe saka bahan sing padha.
Kendhang sing meh padha karo kendhang sing digunakake ing gamelan Sunda lan Bali. Biasane cacahe siji utawa loro, fungsine khendhang minangka pemimpin musik.
Kethuk saka wesi cacahe loro lan digawe maneka ukuran, miturut pangaturan. "Kethuk estri" (feminin) sing gedhe, lan ing gamelan Jawa diarani Slendro, dene "kethuk jaler" (maskulin) diatur siji nada luwih dhuwur. Fungsi kethuk ing kene ora mung minangka penguat utawa panyengkuyung irama kaya ing gamelan Jawa, nanging uga digabungake karo kluncing kanggo nututi irama gendhing.
Kempul ing gamelan Banyuwangi (mligi Gandrung) mung dumadi saka piranti gong wesi sing kadhangkala diselingi "saron bali" lan angklung.
Saliyane gamelan kanggo beksan Gandrung, gamelan kang digunakake kanggo pagelaran Angklung Caruk iki rada beda karo gamelan Gandrung amarga saka angklung pring kang dilaras, miturut nada. Kanggo gamelan ronda, kabeh piranti musik digawe saka pring, dene kanggo pagelaran Janger digunakake gamelan Bali lan Rengganis, gamelan Jawa komplit. Mliginipun kesenian Hadrah Kunthulan ngginakaken rebana, beduk, kendhang, biola lan kadang bonang (disebut “reong” ing gamelan Bali).
Modernisasi uga ora bisa dihindari ing seni karawitan Banyuwangi, kanthi muncule maneka warna variasi musik kang arupa tetandhingan tradhisional lan modern, kayata Kunthulan Ciptaan, Gandrung Ciptaan, Kendhang Kempul Ciptaan lan Janger Campursari. Pertandhingan kasebut nggabungake unsur elektronik ing musik lan dadi seni populer ing masyarakat. Nanging, sawetara ahli budaya kuwatir yen kesenian kasebut bakal mengaruhi seni klasik sing wis atusan taun ngrembaka.