Polen: Béda antara owahan
cTanpa ringkesan besutan |
|||
Larik 54: | Larik 54: | ||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
||
'''Républik |
'''Républik '''Polen'''''' utawa '''Républik '''Polandia'''''' ([[basa Polandia|Polen]]: ''Polska'', ''Rzeczpospolita Polska'') iku [[nagara]] [[republik]] ing [[Éropah]] Wétan sing bebatesan karo [[Jerman]] ing sisih kulon, [[Cékia]] lan [[Slowak]] ing sisih kidul, [[Ruslan]] ([[Oblast Kaliningrad]]) lan [[Lituania]] ing sisih wétan uga [[Belarus]] sarta [[Ukraina]] ing sisih kidul-wétan. |
||
== Sajarah == |
== Sajarah == |
||
:''Uga delengen [[Sajarah Polandia]]'' |
:''Uga delengen [[Sajarah Polandia]]'' |
||
Polandia iku nagara ing Éropah-Wétan sing wis diadegaké kurang luwih sèwu taun ing taun [[966]]. Ing taun [[1025]] Polandia dadi keraton lan ing taun [[1569]] manunggal karo Lituania dadi "[[ |
Polandia iku nagara ing Éropah-Wétan sing wis diadegaké kurang luwih sèwu taun ing taun [[966]]. Ing taun [[1025]] Polandia dadi keraton lan ing taun [[1569]] manunggal karo Lituania dadi "[[Kasaraharjan Lituania-Polandia]]". Nanging taun [[1795]] kasaraharjan iki rusak lan wong Polen ora nduwé nagara mardika nganti taun [[1918]], sawisé [[Perang Donya I]]. |
||
== Pamérangan administratif == |
== Pamérangan administratif == |
||
Polen miturut administratif dipérang dadi 16 [[propinsi]] ('ka-voyevod-an') utawa ''województwo'' ing [[basa Polandia|basa Polen]]. Saben propinsi dicacah manèh dadi pirang ''powiat'' (padha karo [[kabupaten]], terus saben ''[[powiat]]'' dibagi dadi sawetara ''[[gmina]]'' (kurang luwih ukarané antara [[kecamatan]] utawa [[kalurahan]])). |
|||
Propinsi |
Propinsi Polen (ing [[Basa Polski|basa Polen]]): |
||
* (''Dolnośląskie'') |
* (''Dolnośląskie'') Silasan Asor |
||
* (''Kujawsko-pomorskie'') |
* (''Kujawsko-pomorskie'') Kuyav-Pomoran |
||
* (''Łódzkie'') |
* (''Łódzkie'') |
||
* (''Lubelskie'') |
* (''Lubelskie'') |
||
* (''Lubuskie'') |
* (''Lubuskie'') |
||
* (''Małopolskie'') |
* (''Małopolskie'') Polen alit |
||
* (''Mazowieckie'') |
* (''Mazowieckie'') |
||
* (''Opolskie'') |
* (''Opolskie'') |
||
* (''Podkarpackie'') |
* (''Podkarpackie'') Karpatia andhap |
||
* (''Podlaskie'') |
* (''Podlaskie'') Laski andhap |
||
* (''Pomorskie'') |
* (''Pomorskie'') |
||
* (''Śląskie'') |
* (''Śląskie'') Silasan |
||
* (''Świętokrzyskie'') |
* (''Świętokrzyskie'') |
||
* (''Warmińsko-mazurskie'') |
* (''Warmińsko-mazurskie'') |
||
* (''Wielkopolskie'') |
* (''Wielkopolskie'') Polen ageng |
||
* (''Zachodniopomorskie'') |
* (''Zachodniopomorskie'') Pomoran Kulon |
||
=== Kutha-kutha === |
=== Kutha-kutha === |
||
Larik 87: | Larik 87: | ||
[[Gambar:Bielsko-Biała Town Hall.jpg|thumb|180px|right|[[Bielsko-Biała]]]] |
[[Gambar:Bielsko-Biała Town Hall.jpg|thumb|180px|right|[[Bielsko-Biała]]]] |
||
[[Gambar:Wieliczka salt mine.jpg|thumb|195px|right|[[Wieliczka]]]] |
[[Gambar:Wieliczka salt mine.jpg|thumb|195px|right|[[Wieliczka]]]] |
||
:''Artikel utama: [[Daftar kutha ing Polandia]]'' |
:''Artikel utama: [[Daftar kutha ing Polandia|Daftar kutha ing Polen]]'' |
||
* '''[[Warszawa]]''' |
* '''[[Warszawa]]''' (''Warsawa'') |
||
* '''[[Kraków]]''' |
* '''[[Kraków]]''' (''Krakuv'') |
||
* '''[[Łódź]]''' |
* '''[[Łódź]]''' (''Ludz'') |
||
* '''[[Wrocław]]''' |
* '''[[Wrocław]]''' (''Vrotslav'') |
||
* '''[[Poznań]]''' |
* '''[[Poznań]]''' |
||
* '''[[Gdańsk]]''' |
* '''[[Gdańsk]]''' |
||
* '''[[Szczecin]]''' |
* '''[[Szczecin]]''' (''Secétsin'') |
||
* '''[[Bydgoszcz]]''' |
* '''[[Bydgoszcz]]''' (''Bidgosc'') |
||
* '''[[Lublin]]''' |
* '''[[Lublin]]''' |
||
* '''[[Katowice]]''' |
* '''[[Katowice]]''' |
||
* '''[[Białystok]]''' |
* '''[[Białystok]]''' |
||
* '''[[Gdynia]]''' |
* '''[[Gdynia]]''' |
||
* '''[[Częstochowa]]''' |
* '''[[Częstochowa]]''' (''Censtohova'') |
||
* '''[[Radom]]''' |
* '''[[Radom]]''' |
||
* '''[[Sosnowiec]]''' |
* '''[[Sosnowiec]]''' |
||
Larik 115: | Larik 115: | ||
== Démografi == |
== Démografi == |
||
:''Artikel utama [[Démografi Polandia]]'' |
:''Artikel utama [[Démografi Polandia|Démografi Polen]]'' |
||
Sukubangsa sing manggon ing |
Sukubangsa sing manggon ing Polen iku mayoritasé suku bangsa [[wong Polandia|Polen]] sing kalebu bangsa [[Wong Slav|Slav]]. Nanging uga ana suku bangsa [[wong Belarus|Bélarus]], utamané ing saidenging [[Białystok]], suku bangsa [[wong Jerman ing Polandia|Jerman]], utamané saindenging [[Opole]]. Banjur uga ana sithik [[wong Ukraina]] cedhak [[Przemyśl]]. Sadurungé [[Perang Donya II]], uga ana [[Sajarah kaum Yahudi ing Polandia|komunitas Yahudi]] sing gedhé ing Polandia. Nanging komunitas Yahudi disirnakaké nganti mèh entèk déning wong [[Jerman Nazi|Nazi Jerman]]. |
||
Wong |
Wong Polen [[Agama Katulik ing Polandia|umumé]] agama [[Katulik]], [[Paus Yohanes Paulus II|Paus Yokanan Paulus II]] asalé ya saka Polen. Nanging uga ana sing nganut agama [[Kristen Ortodhoks]], utamané wong Bélarus. Panganut [[agama Yahudi]] wis mèh ora ana manèh namung kurang luwih 12.000 jiwa waé. Panganut agama [[Islam]] uga ana. Saliyané para migran anyar, uga ana wong Polen keturunan [[wong Tatar|bangsa Tatar]] sing wis atusan taun manggon ing kéné kaya wong Yahudi. Cacahé umat Muslim kurang luwih ana 30.000 jiwa. Wong Buddha uga ana nanging [[Agama Buddha ing Polandia|cacahé]] panganuté ora patiya akèh; namung kira-kira 5.000 jiwa waé. |
||
== Géografi == |
== Géografi == |
||
Polen iku nagara sing datar lan bagéyan saka lemah ngisor [[Éropah]] lor. Nanging ing sisih kidul ana pagunungan [[Beskida]] lan [[Karpatia]]. |
|||
Kali sing paling dawa ing |
Kali sing paling dawa ing Polen iku [[kali Wisla]] sing mili ngliwati kutha [[Warsawa]]. |
||
=== Daftar kali ing Polandia === |
=== Daftar kali ing Polandia === |
||
:''Artikel utama: [[Daftar kali ing Polandia]]'' |
:''Artikel utama: [[Daftar kali ing Polandia|Daftar kali ing Polen]]'' |
||
== Uga delengen == |
== Uga delengen == |
||
* [[Daftar powiat ing Polandia]] |
* [[Daftar powiat ing Polandia|Dhaftar powiat ing Polen]] |
||
* [[Daftar gmina dwibasa ing Polandia]] |
* [[Daftar gmina dwibasa ing Polandia|Dhaftar gmina dwibasa ing Polen]] |
||
== Galeri == |
== Galeri == |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Gambar:Warszawa-Zamek Królewski.jpg|[[Warszawa]]: Kastil Raja |
|||
Gambar:Warszawa Namiestnikowski.png|[[Warszawa]]: Kadhaton Présidhèn |
|||
Gambar:Sejm RP.jpg|[[Warszawa]]: Parlemèn Polen |
|||
Gambar:Warsaw modern buildings.jpg|[[Warszawa]] |
|||
Gambar:Warszawa Teatr Wielki rzut prostoliniowy.jpg|[[Warszawa]] |
|||
Gambar:Wilanow palace.jpg|[[Warszawa]] |
|||
Gambar:Warszawa Copernicus.png|[[Warszawa]] |
|||
Gambar:Warsaw church.jpg|[[Warszawa]] |
|||
Gambar:Warsaw church1.jpg|[[Warszawa]] |
|||
Gambar:Płonąca oblężona Warszawa.jpg|[[Warsawa|Warszawa]] after [[Luftwaffe]] bombing in 1939 ([[Perang Donya II|World War II]]) |
|||
Gambar:Destroyed Warsaw, capital of Poland, January 1945.jpg|[[Warsawa|Warszawa]]: [[Jerman|German]] troops destroy capital of Poland in 1944 ([[Perang Donya II|World War II]]) |
|||
Gambar:Kraków Sukiennice.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Piazza del Mercato di Cracovia.JPG|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Krakow-Wawel-Courtyard.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Krakow-Wawel cathedral.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Kalplica wawel.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Krakow nagrobek Kazimierza W.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Krakau PeteruPaul.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Krakow Boze Cialo-2.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Teatr Slowackiego.JPG|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Gothic altar veit stoss.jpg|[[Kraków]] |
|||
Gambar:Pl-gdansk-neptun2004.jpg|[[Gdańsk]] |
|||
Gambar:ZURAW-Gdansk 2004 ubt.jpeg|[[Gdańsk]] |
|||
Gambar:Bazylika mariacka gdansk ubt.jpeg|[[Gdańsk]] |
|||
Gambar:Gdansk Radhuset.jpg|[[Gdańsk]] |
|||
Gambar:Oliwa kathedraal.jpg|[[Gdańsk]] |
|||
Gambar:Wroclaw 1.jpg|[[Wrocław]] |
|||
Gambar:Breslau-rathaus.jpg|[[Wrocław]] |
|||
Gambar:Wroclaw-Katedra-3.jpg|[[Wrocław]] |
|||
Gambar:Wroclaw-AulaLeopoldina4.jpg|[[Wrocław]] |
|||
Gambar:Bielsko-Biała Town Hall.jpg|[[Bielsko-Biała]] |
|||
Gambar:Teatr Polski w Bielsku-Białej 2.jpg|[[Bielsko-Biała]] |
|||
Gambar:Sułkowski Castle, Bielsko-Biała.jpg|[[Bielsko-Biała]] |
|||
Gambar:Torun-Rynek-ratusz-2.jpg|[[Toruń]] |
|||
Gambar:Torun-palac-dambskich.jpg|[[Toruń]] |
|||
Gambar:Ratusz Poznan od Wielkiej.jpg|[[Poznań]] |
|||
Gambar:Poznan Fara 106-07.jpg|[[Poznań]] |
|||
Gambar:5 Lublin 04.jpg|[[Lublin]] |
|||
Gambar:Stare Miasto w Lublinie - kaplica św. Trójcy i donżon na zamku.jpg|[[Lublin]] |
|||
Gambar:Bydgoszcz Spichrze.jpg|[[Bydgoszcz]] |
|||
Gambar:Rogalin palac (1).jpg|[[Rogalin]] |
|||
Gambar:Pulawy palac czartoryskich.jpg|[[Puławy]] |
|||
Gambar:Poland - Ksiaz castle.jpg|[[Książ]] |
|||
Gambar:Brodnica pałac Anny Wazówny.JPG|[[Brodnica]]: Palace of Anna Vasa |
|||
Gambar:Brodnica wieza zamkowa.jpg|[[Brodnica]]: Teutonic Knights’ Castle |
|||
Gambar:Brodnica Brama Chełmińska.jpg|[[Brodnica]]: Chełmińska Gate |
|||
Gambar:Brodnica Wieża Mazurska.jpg|[[Brodnica]]: Mazurska Tower |
|||
Gambar:Zamek w Pszczynie003 kpjas.jpg|[[Pszczyna]] |
|||
Gambar:Jasna Góra 20050919.JPG|[[Częstochowa]] |
|||
Gambar:Kielce palace 2.jpg|[[Kielce]] |
|||
Gambar:Zamosc ratusz.jpg|[[Zamość]] |
|||
Gambar:Poland Baranow - Castle.jpg|[[Baranów Sandomierski]] |
|||
Gambar:Kazimierz Dolny (kamienica pod sw Mikolajem i Krzysztofem) 01.jpg|[[Kazimierz Dolny]] |
|||
Gambar:Janowiec dziedziniec.jpg|[[Janowiec]] |
|||
Gambar:Nowy Wiśnicz.jpg|[[Nowy Wiśnicz]] |
|||
Gambar:Ogrodzieniec gothic castle ruins.jpg|[[Ogrodzieniec]] |
|||
Gambar:Rzeszów zamek 2004b.jpg|[[Rzeszów]] |
|||
Gambar:Panorama of Malbork Castle, part 4.jpg|[[Malbork]] |
|||
Gambar:Poland Frombork - Cathedral Hill.jpg|[[Frombork]] |
|||
Gambar:Golub-Dobrzyn2.jpg|[[Golub-Dobrzyń]] |
|||
Gambar:Kwidzyn zamek.JPG|[[Kwidzyn]] |
|||
Gambar:Moszna zamek4.jpg|[[Moszna (powiat krapkowicki)|Moszna]] |
|||
Gambar:Tatry Panorama01xxx.jpg|[[Tatry]] |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
Révisi kala 14 Sèptèmber 2016 04.17
| |||||
Motto:Bóg, Honor, Ojczyzna (ora resmi) | |||||
Ko'ordinat géografi: 52° 8′ 49" Lor, 19° 22′ 41" Wétan | |||||
Basa resmi | Polandia | ||||
Kutha krajan | Warsawa (Warszawa) | ||||
Presiden | Andrzej Duda | ||||
Perdana Menteri | Beata Szydło | ||||
Jembar | 312,685 km² | ||||
Padunung
|
| ||||
Diadegaké
|
Républik Polandia Kaping-II | ||||
Valuta | Złoty (PLN) | ||||
Zona wektu | UTC +2 | ||||
Lagu kabangsan | Mazurek Dąbrowskiego | ||||
Domain Internet | .pl | ||||
Kodhe nagara | +48 |
Républik Polen' utawa Républik Polandia' (Polen: Polska, Rzeczpospolita Polska) iku nagara republik ing Éropah Wétan sing bebatesan karo Jerman ing sisih kulon, Cékia lan Slowak ing sisih kidul, Ruslan (Oblast Kaliningrad) lan Lituania ing sisih wétan uga Belarus sarta Ukraina ing sisih kidul-wétan.
Sajarah
- Uga delengen Sajarah Polandia
Polandia iku nagara ing Éropah-Wétan sing wis diadegaké kurang luwih sèwu taun ing taun 966. Ing taun 1025 Polandia dadi keraton lan ing taun 1569 manunggal karo Lituania dadi "Kasaraharjan Lituania-Polandia". Nanging taun 1795 kasaraharjan iki rusak lan wong Polen ora nduwé nagara mardika nganti taun 1918, sawisé Perang Donya I.
Pamérangan administratif
Polen miturut administratif dipérang dadi 16 propinsi ('ka-voyevod-an') utawa województwo ing basa Polen. Saben propinsi dicacah manèh dadi pirang powiat (padha karo kabupaten, terus saben powiat dibagi dadi sawetara gmina (kurang luwih ukarané antara kecamatan utawa kalurahan)).
Propinsi Polen (ing basa Polen):
- (Dolnośląskie) Silasan Asor
- (Kujawsko-pomorskie) Kuyav-Pomoran
- (Łódzkie)
- (Lubelskie)
- (Lubuskie)
- (Małopolskie) Polen alit
- (Mazowieckie)
- (Opolskie)
- (Podkarpackie) Karpatia andhap
- (Podlaskie) Laski andhap
- (Pomorskie)
- (Śląskie) Silasan
- (Świętokrzyskie)
- (Warmińsko-mazurskie)
- (Wielkopolskie) Polen ageng
- (Zachodniopomorskie) Pomoran Kulon
Kutha-kutha
- Artikel utama: Daftar kutha ing Polen
- Warszawa (Warsawa)
- Kraków (Krakuv)
- Łódź (Ludz)
- Wrocław (Vrotslav)
- Poznań
- Gdańsk
- Szczecin (Secétsin)
- Bydgoszcz (Bidgosc)
- Lublin
- Katowice
- Białystok
- Gdynia
- Częstochowa (Censtohova)
- Radom
- Sosnowiec
- Gliwice
- Bielsko-Biała
- Zabrze
- Bytom
- Olsztyn
- Rzeszów
- Ruda Śląska
- Rybnik
- Brodnica
Démografi
- Artikel utama Démografi Polen
Sukubangsa sing manggon ing Polen iku mayoritasé suku bangsa Polen sing kalebu bangsa Slav. Nanging uga ana suku bangsa Bélarus, utamané ing saidenging Białystok, suku bangsa Jerman, utamané saindenging Opole. Banjur uga ana sithik wong Ukraina cedhak Przemyśl. Sadurungé Perang Donya II, uga ana komunitas Yahudi sing gedhé ing Polandia. Nanging komunitas Yahudi disirnakaké nganti mèh entèk déning wong Nazi Jerman.
Wong Polen umumé agama Katulik, Paus Yokanan Paulus II asalé ya saka Polen. Nanging uga ana sing nganut agama Kristen Ortodhoks, utamané wong Bélarus. Panganut agama Yahudi wis mèh ora ana manèh namung kurang luwih 12.000 jiwa waé. Panganut agama Islam uga ana. Saliyané para migran anyar, uga ana wong Polen keturunan bangsa Tatar sing wis atusan taun manggon ing kéné kaya wong Yahudi. Cacahé umat Muslim kurang luwih ana 30.000 jiwa. Wong Buddha uga ana nanging cacahé panganuté ora patiya akèh; namung kira-kira 5.000 jiwa waé.
Géografi
Polen iku nagara sing datar lan bagéyan saka lemah ngisor Éropah lor. Nanging ing sisih kidul ana pagunungan Beskida lan Karpatia.
Kali sing paling dawa ing Polen iku kali Wisla sing mili ngliwati kutha Warsawa.
Daftar kali ing Polandia
- Artikel utama: Daftar kali ing Polen
Uga delengen
Galeri
-
Warszawa: Kastil Raja
-
Warszawa: Kadhaton Présidhèn
-
Warszawa: Parlemèn Polen
-
Brodnica: Palace of Anna Vasa
-
Brodnica: Teutonic Knights’ Castle
-
Brodnica: Chełmińska Gate
-
Brodnica: Mazurska Tower
Pranala jaba
Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Poland. |