Amérika Lor
Amérika Lèr inggih punika buwana ing wilahan bumi pérangan lèr. Sisih lèr buwana punika kawatesi déning Segantun Arktik, ing sisih wétan déning Samodra Atlantik Lèr, ing sisih kidul déning Saganten Karibia, lan ing sisih kilèn déning Samodra Pasifik Lèr. Buwana punika njangkep wewengkon kanthi wiyar 24.500.000 km² utawi kirang langkung 4,8% saking lumah bumi.
Wiwit Juli 2002, pendhudhukipun kinten-kinten langkung saking 514.600.000. Buwana punika buwana nomer tiga ingkang paling ageng miturut wiyar, sasampunipun Asia lan Afrika, lan nomer sekawan miturut pendhudhuk sasampunipun Asia, Afrika, lan Éropa. Amérika Lèr lan Kidul dipunparingi asma miturut Amerigo Vespucci, inggih punika tiyang Éropa kapisan ingkang nglontaraken gagasan bilih Amérika boten sami kaliyan Hindia Timur. Piyambakipun punika tiyang Éropa kapisan ingkang manggihi 'Dunia Baru'.
Gandhènganipun siti saking Amérika Lèr tumuju Amérika Kidul namung tanah genting Panama. (Kanggé alasan geopulitik, sadaya Panama – kalebet wétan pérangan Terusan Panama asring dipunanggep dados sapérangan Amérika Lèr ugi). Miturut sapérangan nimpuna, Amérika Lèr wiwit boten ing tanah genting Panama nanging ing tanah genting Tehuantepec, kanthi laladan ngalangi dipunanggep Amérika Tengah lan kasandhar ing lèmpèngan Caribbean.
Kathah tiyang langkung nganggep Amérika Tengah dados laladan Amérika Lèr amargi tiyang-tiyang kasebat gadhah pendhapat bilih Amérika Tengah langkung alit manawi dados buwana piyambak. Grunlan, éwadéné dados pérangan Amérika Lèr kanthi géografis lan ing nginggil lèmpèngan tektonik ingkang sami (lèmpèngan Amérika Lèr), nanging boten dipunanggep pérangan buwana punika kanthi politis.
Ékan regional
[besut | besut sumber]Amérika Lèr, punika satunggaling ékan regional. Nagari-nagari ingkang kalebet ing Amérika Lèr inggih punika:
Kadhangkala Amérika Lèr, dipunanggep dados buwana piyambak, kapisah saking Amérika Kidul. Watesan Amérika Lèr lan Amérika Kidul punika ing Panama.
Pambagéyan wewengkon kanthi pulitik
[besut | besut sumber]
| Entitas pulitik | Kawasan[1] | Wewengkon (km²) |
Pendhudhuk (perk. 2002) |
Kepadhetan (per km²) |
Ibu kitha |
|---|---|---|---|---|---|
 Amérika Sarékat[2]
|
Amérika Lèr | 9.629.091 | 295.734.134 | 30,7 | Washington, DC |
 Anguilla (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 102 | 13.254 | 129,9 | The Valley |
 Antigua lan Barbuda
|
Karibia | 443 | 68.722 | 155.1 | St. John's |
.svg){kind=small} Antillen Walanda (Walanda)[3]
|
Karibia | 960 | 219.958 | 229,1 | Willemstad |
 Aruba (Walanda)[4]
|
Karibia | 193 | 71.566 | 370,8 | Oranjestad |
 Bahama
|
Karibia | 13.940 | 301.790 | 21,6 | Nassau |
 Barbados
|
Karibia | 431 | 279.254 | 647,9 | Bridgetown |
 Belize
|
Amérika Tengah | 22.966 | 279.457 | 12,2 | Belmopan |
 Bermuda (Karajan Manunggal)
|
Amérika Lèr | 53 | 65.365 | 1.233,3 | Hamilton |
| Kapuloan Cayman (Karajan Manunggal) | Karibia | 262 | 44.270 | 169 | George Town |
 Dominika
|
Karibia | 754 | 69.029 | 91,6 | Roseau |
 Républik Dominika
|
Karibia | 48.730 | 8.950.034 | 183,7 | Santo Domingo |
 El Salvador
|
Amérika Tengah | 21.040 | 6.704.932 | 318,7 | San Salvador |
 Grunlan (Dhènemarken)
|
Amérika Lèr | 2.166.086 | 56.375 | 0,026 | Nuuk |
 Grenada
|
Karibia | 344 | 89.502 | 260,2 | St. George's |
 Guadeloupe (Prancis)
|
Karibia | 1.780 | 448.713 | 252,1 | Basse-Terre |
 Guatemala
|
Amérika Tengah | 108.890 | 14.655.189 | 134,6 | Guatemala City |
 Haiti
|
Karibia | 27.750 | 8.121.622 | 292,7 | Port-au-Prince |
| Barkas:Flag of Honduras (2008 Olympics).svg Honduras | Amérika Tengah | 112.090 | 6.975.204 | 62,2 | Tegucigalpa |
 Jamaika
|
Karibia | 10.991 | 2.731.832 | 248,6 | Kingston |
 Kanadha
|
Amérika Lèr | 9.984.670 | 32.805.041 | 3,3 | Ottawa |
 Costa Rica
|
Amérika Tengah | 51.100 | 4.016.173 | 78,6 | San José |
 Kuba
|
Karibia | 110.860 | 11.346.670 | 102,4 | Havana |
 Martinique (Prancis)
|
Karibia | 1.100 | 432.900 | 393,5 | Fort-de-France |
 Mèksiko
|
Amérika Lèr | 1.972.550 | 106.202.903 | 53,8 | Mexico City |
 Montserrat (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 102 | 9.341 | 91,6 | Plymouth; Brades[5] |
| Pulo Navassa (Amérika Sarékat)
|
Karibia | 5 | — | — | — |
 Nikaragua
|
Amérika Tengah | 129.494 | 5.465.100 | 42,2 | Managua |
 Panama[6]
|
Amérika Tengah | 78.200 | 3.039.150 | 38,9 | Panama City |
 Puerto Riko (AS)
|
Karibia | 9.104 | 3.916.632 | 430,2 | San Juan |
 Saint Kitts lan Nevis
|
Karibia | 261 | 38.958 | 149,3 | Basseterre |
 Saint Lucia
|
Karibia | 616 | 166.312 | 270 | Castries |
 Saint-Pierre lan Miquelon (Prancis)
|
Amérika Lèr | 242 | 7.012 | 29 | Saint-Pierre |
 Saint Vincent lan Grenadines
|
Karibia | 389 | 117.534 | 302,1 | Kingstown |
 Trinidad lan Tobago[7]
|
Karibia | 5.128 | 1.088.644 | 212,3 | Port-of-Spain |
 Kapuloan Turks lan Caicos (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 430 | 20.556 | 47,8 | Cockburn Town |
 Kapuloan Virgin Amérika Sarékat (AS)
|
Karibia | 352 | 108.708 | 308,8 | Charlotte Amalie |
 Kapuloan Virgin Karajan Manunggal (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 153 | 22.643 | 148 | Road Town |
| Total | 24.506.524 | 514.684.479 | 21 |
Catatan:
1.^ Panglompokan kawasan ingkang dhasaripun peta PBB.
2.^ Njangkep Nagari Pérangan Hawaii ingkang papanipun ing kawasan Oceania.
3.^ , 4, 6 lan 7. Gumantung dhefinisinipun, Aruba, Antillen Walanda, Panama, lan Trinidad lan Tobago gadhah salah satunggal utawi kalih wewengkon ing Amérika Lor lan Kidul.
5.^ Gunung Soufriere Hills ingkang wiwit aktif kawit taun 1995 ngancuraken sapérangan ageng Plymouth, ibu kitha de jure Montserrat. Kantor-kantor pamréntahan. Ibu kitha de facto papanipun ing Brades.
Ugi pirsani
[besut | besut sumber] |
Wikimedia Commons duwé médhia ngenani North America. |
| ||||||||||||||||
Delengen uga Cithakan:Tlatah ing donya | ||||||||||||||||
| Tlatah ing donya | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| |||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=link}
