Amérikah Lor
Amérikah Lèr inggih punika buwana ing wilahan bumi pérangan lèr. Sisih lèr buwana punika kawatesi déning Segantun Arktik, ing sisih wétan déning Samodra Atlantik Lèr, ing sisih kidul déning Saganten Karibia, lan ing sisih kilèn déning Samodra Pasifik Lèr. Buwana punika njangkep wewengkon kanthi wiyar 24.500.000 km² utawi kirang langkung 4,8% saking lumah bumi.
Wiwit Juli 2002, pendhudhukipun kinten-kinten langkung saking 514.600.000. Buwana punika buwana nomer tiga ingkang paling ageng miturut wiyar, sasampunipun Asia lan Afrika, lan nomer sekawan miturut pendhudhuk sasampunipun Asia, Afrika, lan Éropah. Amérikah Lèr lan Kidul dipunparingi asma miturut Amerigo Vespucci, inggih punika tiyang Éropah kapisan ingkang nglontaraken gagasan bilih Amérikah boten sami kaliyan Hindia Timur. Piyambakipun punika tiyang Éropah kapisan ingkang manggihi 'Dunia Baru'.
Gandhènganipun siti saking Amérikah Lèr tumuju Amérikah Kidul namung tanah genting Panama. (Kanggé alasan geopulitik, sadaya Panama – kalebet wétan pérangan Terusan Panama asring dipunanggep dados sapérangan Amérikah Lèr ugi). Miturut sapérangan nimpuna, Amérikah Lèr wiwit boten ing tanah genting Panama nanging ing tanah genting Tehuantepec, kanthi laladan ngalangi dipunanggep Amérikah Tengah lan kasandhar ing lèmpèngan Caribbean.
Kathah tiyang langkung nganggep Amérikah Tengah dados laladan Amérikah Lèr amargi tiyang-tiyang kasebat gadhah pendhapat bilih Amérikah Tengah langkung alit manawi dados buwana piyambak. Greenland, éwadéné dados pérangan Amérikah Lèr kanthi géografis lan ing nginggil lèmpèngan tektonik ingkang sami (lèmpèngan Amérikah Lèr), nanging boten dipunanggep pérangan buwana punika kanthi politis.
Ékan regional[besut | besut sumber]
Amérikah Lèr, punika satunggaling ékan regional. Nagari-nagari ingkang kalebet ing Amérikah Lèr inggih punika:
Kadhangkala Amérikah Lèr, dipunanggep dados buwana piyambak, kapisah saking Amérikah Kidul. Watesan Amérikah Lèr lan Amérikah Kidul punika ing Panama.
Pambagéyan wewengkon kanthi pulitik[besut | besut sumber]
| Entitas pulitik | Kawasan[1] | Wewengkon (km²) |
Pendhudhuk (perk. 2002) |
Kepadhetan (per km²) |
Ibu kitha |
|---|---|---|---|---|---|
 Amérikah Sarékat[2]
|
Amérikah Lèr | 9.629.091 | 295.734.134 | 30,7 | Washington, DC |
 Anguilla (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 102 | 13.254 | 129,9 | The Valley |
 Antigua lan Barbuda
|
Karibia | 443 | 68.722 | 155.1 | St. John's |
.svg){kind=small} Antillen Walanda (Walanda)[3]
|
Karibia | 960 | 219.958 | 229,1 | Willemstad |
 Aruba (Walanda)[4]
|
Karibia | 193 | 71.566 | 370,8 | Oranjestad |
 Bahama
|
Karibia | 13.940 | 301.790 | 21,6 | Nassau |
 Barbados
|
Karibia | 431 | 279.254 | 647,9 | Bridgetown |
 Belize
|
Amérikah Tengah | 22.966 | 279.457 | 12,2 | Belmopan |
 Bermuda (Karajan Manunggal)
|
Amérikah Lèr | 53 | 65.365 | 1.233,3 | Hamilton |
| Kapuloan Cayman (Karajan Manunggal) | Karibia | 262 | 44.270 | 169 | George Town |
 Dominika
|
Karibia | 754 | 69.029 | 91,6 | Roseau |
 Républik Dominika
|
Karibia | 48.730 | 8.950.034 | 183,7 | Santo Domingo |
 El Salvador
|
Amérikah Tengah | 21.040 | 6.704.932 | 318,7 | San Salvador |
 Greenland (Denmark)
|
Amérikah Lèr | 2.166.086 | 56.375 | 0,026 | Nuuk |
 Grenada
|
Karibia | 344 | 89.502 | 260,2 | St. George's |
 Guadeloupe (Prancis)
|
Karibia | 1.780 | 448.713 | 252,1 | Basse-Terre |
 Guatemala
|
Amérikah Tengah | 108.890 | 14.655.189 | 134,6 | Guatemala City |
 Haiti
|
Karibia | 27.750 | 8.121.622 | 292,7 | Port-au-Prince |
.svg){kind=small} Honduras
|
Amérikah Tengah | 112.090 | 6.975.204 | 62,2 | Tegucigalpa |
 Jamaika
|
Karibia | 10.991 | 2.731.832 | 248,6 | Kingston |
 Kanadhah
|
Amérikah Lèr | 9.984.670 | 32.805.041 | 3,3 | Ottawa |
 Costa Rica
|
Amérikah Tengah | 51.100 | 4.016.173 | 78,6 | San José |
 Kuba
|
Karibia | 110.860 | 11.346.670 | 102,4 | Havana |
 Martinique (Prancis)
|
Karibia | 1.100 | 432.900 | 393,5 | Fort-de-France |
 Mèksiko
|
Amérikah Lèr | 1.972.550 | 106.202.903 | 53,8 | Mexico City |
 Montserrat (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 102 | 9.341 | 91,6 | Plymouth; Brades[5] |
| Pulo Navassa (Amérikah Sarékat)
|
Karibia | 5 | — | — | — |
 Nikaragua
|
Amérikah Tengah | 129.494 | 5.465.100 | 42,2 | Managua |
 Panama[6]
|
Amérikah Tengah | 78.200 | 3.039.150 | 38,9 | Panama City |
 Puerto Riko (AS)
|
Karibia | 9.104 | 3.916.632 | 430,2 | San Juan |
 Saint Kitts lan Nevis
|
Karibia | 261 | 38.958 | 149,3 | Basseterre |
 Saint Lucia
|
Karibia | 616 | 166.312 | 270 | Castries |
 Saint-Pierre lan Miquelon (Prancis)
|
Amérikah Lèr | 242 | 7.012 | 29 | Saint-Pierre |
 Saint Vincent lan Grenadines
|
Karibia | 389 | 117.534 | 302,1 | Kingstown |
 Trinidad lan Tobago[7]
|
Karibia | 5.128 | 1.088.644 | 212,3 | Port-of-Spain |
 Kapuloan Turks lan Caicos (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 430 | 20.556 | 47,8 | Cockburn Town |
 Kapuloan Virgin Amérikah Sarékat (AS)
|
Karibia | 352 | 108.708 | 308,8 | Charlotte Amalie |
 Kapuloan Virgin Karajan Manunggal (Karajan Manunggal)
|
Karibia | 153 | 22.643 | 148 | Road Town |
| Total | 24.506.524 | 514.684.479 | 21 |
Catatan:
1.^ Panglompokan kawasan ingkang dhasaripun peta PBB.
2.^ Njangkep Nagari Pérangan Hawaii ingkang papanipun ing kawasan Oceania.
3.^ , 4, 6 lan 7. Gumantung dhefinisinipun, Aruba, Antillen Walanda, Panama, lan Trinidad lan Tobago gadhah salah satunggal utawi kalih wewengkon ing Amérikah Lor lan Kidul.
5.^ Gunung Soufriere Hills ingkang wiwit aktif kawit taun 1995 ngancuraken sapérangan ageng Plymouth, ibu kitha de jure Montserrat. Kantor-kantor pamréntahan. Ibu kitha de facto papanipun ing Brades.
Ugi pirsani[besut | besut sumber]
 |
Wikimedia Commons duwé médhia ngenani North America. |
| ||||||||||||||||
Delengen uga Cithakan:Tlatah ing donya | ||||||||||||||||
| Tlatah ing donya | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| |||||||||||||||||||||||||||
