Susu

Aksara Latin

ꦗꦮ

Susu

Susu saka kéwan mammalia kang wis diolah
Panggonan asal	Indonésia
Tlatah utawa praja	Jawa
Woworan pokok	Ketéla pohung
Buku masakan: Susu  Médhia: Susu

Susu iku wujude cairan warna putih kang diprodhuksi déning mammalia, kaya ta sapi, jaran, asu, wedhus lan manungsa. Cairan mau diprodhuksi ing kelenjar susu, amarga bayi kang nembé lair durung nduwé untu kudu disusoni sadurungé bisa mangan panganan kang padhet. Susu ngandhut akèh nutrien kanggo mbantu pertumbuhan lan kaséhatan bayi.

Kandhutan Nutrièn

Susu Sapi

Ajiné nutrisi saben 100 g (3.5 oz)
Ènergi	252 kJ (60 kkal)
Karbohidrat	5.26 g
Gula laktosa	5.26 g 5.26 g
Lemak	3.25 g
Saturasi	1.865 g
Monosaturasu	0.812 g
Polinirsaturasi	0.195 g
Protéin
Triptofan	0.075 g
Tréonin	0.143 g
Isoléusin	0.165 g
Léusin	0.265 g
Lisin	0.140 g
Métionin	0.075 g
Kistin	0.017 g
Fénilalanin	0.147 g
Tirosin	0.152 g
Valin	0.192 g
Arginin	0.075 g
Histidhin	0.075 g
Alanin	0.103 g
Asem aspartik	0.237 g
Asem glutamik	0.648 g
Glisin	0.075 g
Prolin	0.342 g
Sérin	0.107 g
Vitamin
Pindhané vitamin A	(4%) 28 μg
Tiamin (B1)	(4%) 0.044 mg
Riboflavin (B2)	(15%) 0.183 mg
Vitamin B12	(18%) 0.44 μg
Vitamin D	(7%) 40 IU
Mineral
Kalsium	(11%) 113 mg
Magnésium	(3%) 10 mg
Potasium	(3%) 143 mg
Komponèn liyané
Banyu	88.32 g
100 mL corresponds to 103 g.
Ékan μg = mikrogram • mg = miligram IU = Ékan internasional
Persèntase sadarma pangira-ira sarana pamrayoga ing AS tumrap wong diwasa. Sumber: Sasana Dhata Gizi USDA

Susu ngandhut akèh zat calcium (kira-kira 10% Calcium), yaiku zat kang diperlokaké kanggo balung lan saraf supaya kuwat lan séhat. Nanging susu ngandhut zat Magnesium kang jumlahe sethithik. Magnesium diperlokaké sacukupé kanggo ngundhakaké daya serep. Susu uga ngandhut gajih, protéin, lan gula kang diperlokaké déning kéwan kanggo tenaga.

Cacahé zat kandhutan susu béda-béda saka kéwan siji lan sijiné. Susu manungsa èncèr lan ngandhut akèh lactose. Susu sapi ngandhut luwih sethithik gula lan luwih akèh gajih lan protéin. Susu sapi ngandhut kira-kira 3.5% gakih, 8.5% padhetan susu lan 88% banyu. Susu saka sawatara kéwan dikumpulaké manungsa kanggo diombé. Lumrahé saka sapi, nanging uga kadhangkala saka wedhus, yak utawa biri-biri.

.

Ora kabèh sarujuk yèn susu iku séhat kanggo diombé manungsa. Sawetara riset nuduhaké yèn protéin sajeroning susu ora migunani manèh tumraping wong diwasa. Salahsawijining studi, kang dibéayani déning indhustri susu, nitèni konsumsi panganan èwon perawat sajeroning 10 taun. Perawat kang akèh ngonsumsi susu nduwé peringkat dhuwur karetakan ballung pinggul. Susu sapi njalari getih luwih asem lan awak manungsa banjur narik calsium saka balung kanggo netralaké keasaman mau sajeroning proses kang ingaran Homeostasis. Sawetara ana sing percaya yèn susu apik kanggo bocah cilik. Wis tau dibuktèkké ing [pengadilan ing Amérika Sarékat yèn susu sapi ngandhut BGH (Bovine Growth Hormones) kang ngrugèkaké kaséhatah. Ing sawatara nagara, akèh kang kuwatir yèn susu ngandhut zat kimia saka panganan kéwan. Zat kimia iki bisa ngganggu kaséhatah manungsa.

Nyimpen Susu

Yèn susu ora disimpen ana ing sajeroning lemari ès, bakal rusak lan dadi kecut sawisé sawatara wektu. Sansaya panas suhu susu, sansaya rikat dadi kecut. Fermentasi iku sebabé. Bakteri Asam laktat ngrobah gula susu dadi asem laktat. Fermentasi dianggo nalika nggawé produk liyané sing asalé saka susu.

Susu asring di pasteurisasi sadurungé diombé, utawa digawé produk liya luwih dhisik kaya ta krim, mentéga, yoghurt, ès krim, gelato, utawa kèju. Susu sapi sing wis dipasteurisasi bakal dadi kecut yèn ora disimpen ing lemari ès. Susu kudu disimpen ing suhu antara 1° nganti 4° Celsius. Yèn susu diprosès nganggo ultra-high temperatures (UHT), bakal luwih awèt disimpen sadurungé rusak. Susu sing diprosès nganggo UHT mau ora kudu disimpen ing lemari ès nganti dibukak bungkusé.

Laktose

Susu ngandhut zat kimia sing arané laktose. Bayi nggawé enzim sing jenengé laktase sajeroning awaké. Wong diwasa mrodhuksi luwih sithik lactase. Yèn cacahé ora cukup, bakal ora bisa nyerna lactose manèh. Bab iki diarani lactose intolerance lan akèh nengaruhi wong diwasa. Akèh obat kang mbantu wong diwasa nyerna laktose. Akèh wong kang nduwé problem lactose-intolerant banjur ngombé susu kedhelé, ora susu kéwan, sebab susu kedhelé ora ngandhut laktose.

Santen

Santen katon kaya susu biyasa, nanging ngandhut luwih sithik nutrien. Santen iki digawé saka daging klapa, diperes, banjur ditambah banyu. Santen iki kerep dianggo masak, contoné masakan kari.

Uga delengen

• Kèju

Pranala njaba

• Susu Kedelai Tak Kalah Dengan Susu Sapi Archived 2009-01-23 at the Wayback Machine.
• Susu Minuman Bergizi Archived 2011-06-12 at the Wayback Machine.
• Minumlah susu sampai tua Archived 2011-06-12 at the Wayback Machine. Kompas.
• Susu Kedelai LIPI.