Vatikan: Béda antara owahan

Vatikan yakuwi nagara mardika paling cilik ing donya, saka ambané wilayah lan cacahing pedunung. Vatikan iku sawijining enklave lan dikubengi kutha Roma ing Italia. Vatikan iku papan panggonané Paus lan wilayah Takhta Suci, otoritas pusat Gereja Katulik.

Sajarah

Tlatah ing kutha Roma kang sadurungé ora ana pedunungé iki (ager vaticanus) tansah dianggep keramat, malah sadurungé agama Kristen mlebu ing tlatah mau. Taun 326, gréja pisanan diwangun ing sakdhuwuré panggonan sing diperkiraaké makam Santo Pétrus. Wiwit wektu samono panggonan iki tansaya akèh dipanggoni warga.

Para Paus jroning peran sékulèré wiwit ngrembakaké pengaruh menyang daerah-daerah saubengé lan liwat nagara-nagara Paus mrintah dhaérah-dhaérah ing semenanjung Italia sing suwéné luwih saka sèwu taun nganti tengahan abad kaping 18 nalika Italia didadèkaké siji. Wektu kuwi daerah nagara Paus disita déning Karajan Italia kang nembé diadegaké.

Pulitik

Vatikan kuwi sawijining kaukus unik, sawijining conto saka karajan kang fungsi kepala nagarané, yakuwi sang Paus ora diwarisaké nanging dipilih kanggo saumur urip déning dewan Kardinal. Anggota dewan kardinal kang bisa milih yakuwi kang umuré kurang saka 80 taun. Pasemon dewan kardinal kanggo milih Paus iki diarani Conclave lan dianakaké ing Kapel Sistina (Sistine Chapel basa Inggris utawa Chapella Sistina basa Italia). Tembung Conclave iki asalé saka basa Latin cum clavis kang maknané “nganggo kunci”. Maksudé para anggota Déwan kang nyekel kunci pemilihan. Tembung cum clavis iki uga nduwèni teges yèn para kardinal dikunci ing Kapel Sistina jroning prosès pemilihan Paus.

Istilah Takhta Suci ngrujuk marang otoritas, yurisdiksi lan kadhaulatan Paus lan para penaséhaté jroning mimpin greja Katulik Roma. Takhta Suci nduwé hak kang padha karo nagara mawa dhaulat.

Minangka nagara mawa dhaulat, Vatikan uga nduwé hak kanggo ngirim lan nrima diplomat. Para diplomat iki mbutuhaké Kedutaan Besar kang kudu manggon ing kutha Roma awit ora ana panggonan ing Vatikan. Mulané ana kahanan kang paradoksal, yakuwi Italia nduwé perwakilan ing wilayahé dhéwé. .

Geografi

Kutha Vatikan dumunung ing dhuwuré bukit Vatikan ing sisih kulon-lor kutha Roma, sawetara atus meter saka Kali Tiber. Tapel watesé karo Italia dawané (3,2 km) mèlu tembok kuthta kang biyèn diwangun kanggo nglindhungi Paus saka serangan. Total wilayah udakara 0,44 km². Saliyané kutha Vatikan, wilayah Paus uga klebu sawetara greja wigati, kantor-kantor lan Kastil Gandolpho. Paus minangka Kepala Negara lan gubernur ngurusi kaperluan sadina-dina.

Ekonomi

Ekonomi Vatikan kang non-komersial iki disokong déning sumbangan saka para umat Katulik saindhenging jagat, dodolan perangko, koin-koin, suvenir turis, iuran mlebu muséum-muséum lan dodolan buku lan kalawarta.

Demografi

Amèh kabèh 890 warga Vatikan manggon ing jero tembok kutha Vatikan. Para warga, dumadi saka para rohaniawan/rohaniawati lan Tentara Swiss, yakuwi tentara sukarela. 100% warga Vatikan nganut agama Katulik. Basa Resmi yakuwi Basa Latin, nanging Basa Italia luwih sering dipigunakaké jroning urip sadina-dina.

Kabudayan

Kutha Vatikan minangka warisan budhaya kang wigati. Sawetara gedhung kaya Basilika Santo Petrus, Kapel Sistina lan Museum Vatikan minangka gedhung-gedhung kang éndah banget.

Uga pirsani

Pranala jaba

Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké.

@@ Larik 13: / Larik 13: @@
 <tr><td>[[Sekretaris Negara]]                         </td><td>[[Tarcisio Kardinal Bertone]]</td></tr>
 <tr><td>[[Gubernur]]                         </td><td>Uskup Agung [[Giovanni Lajolo]]</td></tr>
-<tr><td>Ambané Wilayah<br />&nbsp;- Total <br />&nbsp;- % air</td><td>[[Daftar negara menurut luas wilayah|Urutan ka-194]] <br /> 0,44 km² <br /> Ora ana</td></tr>
+<tr><td>Ambané Wilayah<br />&nbsp;- Total <br />&nbsp;- % air</td><td>[[Daftar nagara menurut luas wilayah|Urutan ka-194]] <br /> 0,44&nbsp;km² <br /> Ora ana</td></tr>
 <tr><td>[[Pedunung]]
 <br />&nbsp;- Total (2000)
-<br />&nbsp;- Kepadatan                  </td><td>[[Daftar negara menurut jumlah penduduk|Urutan ka-194]]
+<br />&nbsp;- Kepadatan                  </td><td>[[Daftar nagara menurut jumlah penduduk|Urutan ka-194]]
 <br /> 890
 <br /> 2.023/km² </td></tr>
@@ Larik 30: / Larik 30: @@
 </table>
 </div>
-'''Vatikan''' yakuwi [[negara]] mardika paling cilik ing donya, saka ambané wilayah lan cacahing pedunung. Vatikan iku sawijining [[enklave]] lan dikubengi kutha [[Roma]] ing [[Italia]]. Vatikan iku papan panggonané [[Paus (Katolik Roma)|Paus]] lan wilayah [[Takhta Suci]], otoritas pusat [[gereja|Gereja]] [[Katulik]].
+'''Vatikan''' yakuwi [[nagara]] mardika paling cilik ing donya, saka ambané wilayah lan cacahing pedunung. Vatikan iku sawijining [[enklave]] lan dikubengi kutha [[Roma]] ing [[Italia]]. Vatikan iku papan panggonané [[Paus (Katolik Roma)|Paus]] lan wilayah [[Takhta Suci]], otoritas pusat [[Gereja]] [[Katulik]].
 == Sajarah ==
 Tlatah ing kutha [[Roma]] kang sadurungé ora ana pedunungé iki (''ager vaticanus'') tansah dianggep keramat, malah sadurungé [[agama]] [[Kristen]] mlebu ing tlatah mau. Taun 326, [[gréja]] pisanan diwangun ing sakdhuwuré panggonan sing diperkiraaké makam [[Santo Pétrus]]. Wiwit wektu samono panggonan iki tansaya akèh dipanggoni warga.
-Para [[Paus (Katolik Roma)|Paus]] jroning peran sékulèré wiwit ngrembakaké pengaruh menyang daerah-daerah saubengé lan liwat negara-negara Paus mrintah dhaérah-dhaérah ing [[semenanjung]] [[Italia]] sing suwéné luwih saka sèwu taun nganti tengahan abad kaping 18 nalika [[Italia]] didadèkaké siji. Wektu kuwi daerah negara [[Paus]] disita déning Karajan Italia kang nembé diadegaké.
+Para [[Paus (Katolik Roma)|Paus]] jroning peran sékulèré wiwit ngrembakaké pengaruh menyang daerah-daerah saubengé lan liwat nagara-nagara Paus mrintah dhaérah-dhaérah ing [[semenanjung]] [[Italia]] sing suwéné luwih saka sèwu taun nganti tengahan abad kaping 18 nalika [[Italia]] didadèkaké siji. Wektu kuwi daerah nagara [[Paus]] disita déning Karajan Italia kang nembé diadegaké.
-<!--Taun 1870, milik Paus lebih banyak dikurangi lagi ketiga [[Roma]] dianeksasi. Sengketa antara para Paus yang “disandera” dan negara Italia akhirnya diselesaikan pada tanggal 11 Februari 1929 ketika [[Benito Mussolini]] dan Paus menandatangi Perjanjian Letran yang juga dikenal dengan nama ‘Concordat”. Isi Concordat ini ada tiga butir yaitu: 1. Diakuinya [[Takhta Suci Vatikan]], 2. Status Istimewa [[agama]] [[Katolik]] di Italia dan 3. Ganti Rugi terhadap Vatikan atas kerugian yang diderita ketika negara [[Italia]] didirikan. Pada tahun [[1984]], Concordat ini disesuaikan lagi.-->
+<!--Taun 1870, milik Paus lebih banyak dikurangi lagi ketiga [[Roma]] dianeksasi. Sengketa antara para Paus yang “disandera” dan nagara Italia akhirnya diselesaikan pada tanggal 11 Februari 1929 ketika [[Benito Mussolini]] dan Paus menandatangi Perjanjian Letran yang juga dikenal dengan nama ‘Concordat”. Isi Concordat ini ada tiga butir yaitu: 1. Diakuinya [[Takhta Suci Vatikan]], 2. Status Istimewa [[agama]] [[Katolik]] di Italia dan 3. Ganti Rugi terhadap Vatikan atas kerugian yang diderita ketika nagara [[Italia]] didirikan. Pada tahun [[1984]], Concordat ini disesuaikan lagi.-->
 == Pulitik ==
-Vatikan kuwi sawijining [[kaukus]] ''unik'', sawijining conto saka [[karajan]] kang fungsi kepala negarané, yakuwi sang [[Paus (Katholik Roma)|Paus]] ora diwarisaké nanging dipilih kanggo saumur urip déning dewan [[Kardinal]]. Anggota dewan kardinal kang bisa milih yakuwi kang umuré kurang saka 80 taun. Pasemon dewan kardinal kanggo milih Paus iki diarani ''Conclave'' lan dianakaké ing [[Kapel Sistina]] (''Sistine Chapel'' [[basa Inggris]] utawa ''Chapella Sistina'' [[basa Italia]]). Tembung ''Conclave'' iki asalé saka [[basa Latin]] ''cum clavis'' kang maknané “nganggo kunci”. Maksudé para anggota Déwan kang nyekel kunci pemilihan. Tembung cum clavis iki uga nduwèni teges yèn para kardinal dikunci ing Kapel Sistina jroning prosès pemilihan Paus.
+Vatikan kuwi sawijining [[kaukus]] ''unik'', sawijining conto saka [[karajan]] kang fungsi kepala nagarané, yakuwi sang [[Paus (Katholik Roma)|Paus]] ora diwarisaké nanging dipilih kanggo saumur urip déning dewan [[Kardinal]]. Anggota dewan kardinal kang bisa milih yakuwi kang umuré kurang saka 80 taun. Pasemon dewan kardinal kanggo milih Paus iki diarani ''Conclave'' lan dianakaké ing [[Kapel Sistina]] (''Sistine Chapel'' [[basa Inggris]] utawa ''Chapella Sistina'' [[basa Italia]]). Tembung ''Conclave'' iki asalé saka [[basa Latin]] ''cum clavis'' kang maknané “nganggo kunci”. Maksudé para anggota Déwan kang nyekel kunci pemilihan. Tembung cum clavis iki uga nduwèni teges yèn para kardinal dikunci ing Kapel Sistina jroning prosès pemilihan Paus.
-Istilah [[Takhta Suci]] ngrujuk marang otoritas, yurisdiksi lan kadhaulatan Paus lan para penaséhaté jroning mimpin greja [[Katholik|Katulik Roma]]. Takhta Suci nduwé hak kang padha karo [[negara]] mawa dhaulat.
+Istilah [[Takhta Suci]] ngrujuk marang otoritas, yurisdiksi lan kadhaulatan Paus lan para penaséhaté jroning mimpin greja [[Katholik|Katulik Roma]]. Takhta Suci nduwé hak kang padha karo [[nagara]] mawa dhaulat.
-Minangka negara mawa dhaulat, Vatikan uga nduwé hak kanggo ngirim lan nrima [[diplomat]]. Para diplomat iki mbutuhaké [[Kedutaan Besar]] kang kudu manggon ing kutha [[Roma]] awit ora ana panggonan ing Vatikan. Mulané ana kahanan kang paradoksal, yakuwi Italia nduwé perwakilan ing wilayahé dhéwé. <!--[[Indonesia]] juga memiliki perwakilan di Takhta Suci.
+Minangka nagara mawa dhaulat, Vatikan uga nduwé hak kanggo ngirim lan nrima [[diplomat]]. Para diplomat iki mbutuhaké [[Kedutaan Besar]] kang kudu manggon ing kutha [[Roma]] awit ora ana panggonan ing Vatikan. Mulané ana kahanan kang paradoksal, yakuwi Italia nduwé perwakilan ing wilayahé dhéwé. <!--[[Indonesia]] juga memiliki perwakilan di Takhta Suci.
-Vatikan uga merupakan salah satu dari sedikit negara berdaulat yang mempertahankan pengakuan diplomatik atas [[Republik China]] di [[Taiwan]]-->.
+Vatikan uga merupakan salah satu dari sedikit nagara berdaulat yang mempertahankan pengakuan diplomatik atas [[Republik China]] di [[Taiwan]]-->.
 <!--===Alamat Kedutaan Indonesia di Takhta Suci===
 :Piazzale Roberto Ardigo 42
 :00142, Roma, Italia
 :Phone: (39-06) 594-0441 to 2
 ===Duta Besar Vatikan Untuk Indonesia===
@@ Larik 70: / Larik 70: @@
 <div style="float:right">[[Gambar:Vt-map.png|thumb|left|200px]]</div>
-Kutha Vatikan dumunung ing dhuwuré bukit Vatikan ing sisih kulon-lor kutha [[Roma]], sawetara atus meter saka Kali Tiber. Tapel watesé karo Italia dawané (3,2 km) mèlu tembok kuthta kang biyèn diwangun kanggo nglindhungi Paus saka serangan. Total wilayah udakara 0,44 km². Saliyané kutha Vatikan, wilayah Paus uga klebu sawetara [[greja]] wigati, kantor-kantor lan Kastil Gandolpho. Paus minangka [[Kepala Negara]] lan gubernur ngurusi kaperluan sadina-dina.
+Kutha Vatikan dumunung ing dhuwuré bukit Vatikan ing sisih kulon-lor kutha [[Roma]], sawetara atus meter saka Kali Tiber. Tapel watesé karo Italia dawané (3,2&nbsp;km) mèlu tembok kuthta kang biyèn diwangun kanggo nglindhungi Paus saka serangan. Total wilayah udakara 0,44&nbsp;km². Saliyané kutha Vatikan, wilayah Paus uga klebu sawetara [[greja]] wigati, kantor-kantor lan Kastil Gandolpho. Paus minangka [[Kepala Negara]] lan gubernur ngurusi kaperluan sadina-dina.
 == Ekonomi ==
-Ekonomi Vatikan kang non-komersial iki disokong déning sumbangan saka para umat [[Katulik]] saindhenging jagat, dodolan [[perangko]], koin-koin, suvenir turis, iuran mlebu museum-museum lan dodolan buku lan kalawarta.
+Ekonomi Vatikan kang non-komersial iki disokong déning sumbangan saka para umat [[Katulik]] saindhenging jagat, dodolan [[perangko]], koin-koin, suvenir turis, iuran mlebu muséum-muséum lan dodolan buku lan kalawarta.
 == Demografi ==
@@ Larik 94: / Larik 94: @@
 * [http://www.gratisweb.com/fotogian/vaticano.html Galeri foto]
-{{geo-stub}}
 {{Eropah}}
 [[Kategori:Vatikan|*]]
+{{geo-stub}}