Basa Nias

Nias
Li Niha
Asal	Indonésia
Laladan	Nias lan Kapulon Watu, Sumatra Lor
Panyatur asli	770.000 (2000 census)^[1]
Kulawarga basa	Austronésia Malayu-Polinésia Malayu-Polinésia Inti Sumatra Lor-Kulon Kapulon Pangalang Lor Nias–Sikulé Nias
Aksara	Latin
Kodhe basa
ISO 639-2	`nia`
ISO 639-3	`nia`
Glottolog	`nias1242`^[2]
Artikel iki ngandhut simbul-simbul fonètis IPA. Tanpa sengkuyungan tèhnis sing trep, panjenengan namung bakal weruh simbul pitakon, kothak, utawa liyané, nanging dudu karakter Unicode.

Basa Nias, utawa Li Niha sajeroning basa asliné, iku basa kang dipigunakaké déning kang ndunungi Pulo Nias. Basa iki minangka salah siji basa ing donya kang isih durung diweruhi persis saka endi asalé.

Basa Nias minangka salah siji basa donya kang isih tahan nganti saiki kanthi gunggung panganggo aktif watara setengah yuta jiwa. Basa iki bisa dikategori minangka basa kang unik amarga minangka siji-sijiné basa ing donya kang saben panambang tembungé wujud aksara urip utawa vokal. Basa Nias ngenal enem aksara vokal, ya iku a,e,i,u,o lan ditambah ö (diwaca "e" kaya sajeroning panyebutan "enem").

Tembung[besut | besut sumber]

Sawetara tembung basa Nias lan pertalan ing Basa Jawa.

Ya'ahowu = Biarlah engkau dberkati
Ya'o = Aku
Ahono = Tenang, Meneng
Ya`ugö = Panjenengan
Asu = Asu
Tola = Olèh
Lö Nasa = Durung
Ebua = Gedhé
Fofo = Manuk
Li Niha = Basa Nias
Lala = Cara, Dalan
Tötö`a = Dhadha
Tanö Niha = Pulo Nias
Idanö = Banyu
Tundraha = Sampan/Prahu
Hadia Turia? = Piyé kabaré?
Hauga Bözi? = Jam pira?

Pranala njaba[besut | besut sumber]

Beberapa Catatan mengenai Basa Nias

Basa-Basa ing Indonésia

Basa Indonésia (Isyarat ²)

Basa-Basa ing Sumatra

Aceh • Bangka • Batak Alas-Kluet • Batak Angkola • Batak Dairi • Batak Karo • Batak Mandailing • Batak Simalungun • Batak Toba • Col • Duano • Enggano • Gayo • Haji • Kaur • Kerinci • Komering • Kubu • Lampung Api • Lampung Nyo • Loncong • Lubu • Melayu ^a • Melayu Tengah • Melayu Jambi • Mentawai • Minangkabau • Musi • Nias • Pekal • Rejang • Sikule • Simeulue

d r b Basa-Basa ing Jawa
Badui • Betawi • Indonesia Peranakan ¹ • Javindo ¹ • Jawa • Kangean • Madura • Osing • Pecok ¹ • Sundha • Tengger

Basa-Basa ing Bali lan Nusa Tenggara

Abui • Adang • Adonara • Alor • Amarasi • Anakalangu • Bali • Benkala ² • Bilba • Bima • Blagar • Bunak • Dela-Oenale • Dengka • Dhao • Ende • Hamap • Helong • Ile Ape • Kabola • Kafoa • Kamang • Kambera • Kedang • Kelon • Kemak • Ke'o • Kepo' • Kodi • Komodo • Kui • Kula • Lamaholot • Lamalera • Lamatuka • Lamboya • Lamma • Laora • Lembata Kulon • Lembata Kidul • Lewo Eleng • Lewotobi • Lewuka • Li'o • Lole • Melayu Kupang • Melayu Larantuka • Mamboru • Manggarai • Nage • Nasal • Nedebang • Ngad'a • Ngad'a Wétan • Palu'e • Rajong • Rembong • Retta • Ringgou • Riung • Rongga • Sabu • Sasak • Sawila • Sika • So'a • Sumbawa • Tereweng • Termanu • Tetun • Tewa • Tii • Uab Meto • Wae Rana • Wanukaka • Wejewa • Wersing

Basa-Basa ing Kalimantan ^*

Ampanang • Aoheng • Bahau • Bakati' • Bekati' Rara • Bekati' Sara • Bakumpai • Banjar • Basap • Benyadu' • Bidayuh Biatah • Bidayuh Bukar-Sadong • Bolongan • Bukat • Bukitan • Burusu • Dusun Deyah • Dusun Malang • Dusun Witu • Embaloh • Hovongan • Iban ^a • Jangkang • Kayan Mahakam • Kayan Busang • Kayan Sungai Kayan • Kayan Mendalam • Kayan Wahau • Kelabit • Kembayan • Kendayan • Keninjal • Kenyah Kelinyau • Kenyah Wahau • Kereho • Kohin • Lawangan • Lengilu • Lun Bawang • Ma'anyan • Melayu Berau • Melayu Bukit • Melayu Kota Bangun Kutai • Melayu Tenggarong Kutai • Melayu Dayak • Modang • Mualang • Ngaju • Okolod • Ot Danum • Paku • Punan Aput • Punan Merah • Punan Merap • Punan Tubu • Putoh • Ribun • Sa'ban • Sanjau Basap • Sanggau • Seberuang • Segai • Selungai Murut • Semandang • Sembakung Murut • Siang • Tagal Murut • Taman • Tausug • Tawoyan • Tidong • Tunjung • Uma' Lasan • Uma' Lung

Basa-Basa ing Sulawesi

Andio • Aralle-Tabulahan • Bada • Bahonsuai • Banjau Indonesia • Balaesang • Balantak • Bambam • Banggai • Bantik • Baras • Batui • Behoa • Bentong • Bintauna • Boano • Bobongko • Bolango • Bonerate • Budong-Budong • Bugis • Bungku • Buol • Busoa • Campalagian • Cia-Cia • Dakka • Dampelas • Dondo • Duri • Enrekang • Gorontalo • Kaidipang • Kaili Da'a • Kaili Ledo • Kaili Unde • Kaimbulawa • Kalao • Kalumpang • Kamaru • Kioko • Kodeoha • Konjo Pegunungan • Konjo Pesisir • Koroni • Kulisusu • Kumbewaha • Laiyolo • Lasalimu • Lauje • Lemolang • Liabuku • Lindu • Lolak • Maiwa • Makassar • Melayu Makassar • Melayu Manado • Malimpung • Mamasa • Mauju • Mandar • Moma • Mongondow • Mori Atas • Mori Bawah • Moronene • Muna • Napu • Padoe • Pamona • Panasuan • Pancana • Pannei • Pendau • Ponosakan • Rahambuu • Rampi • Ratahan • Saluan • Sangir • Sarudu • Sedoa • Seko Padang • Seko Tengah • Selayar • Suwawa • Ta'e • Taje • Tajio • Talaud • Taloki • Talondo' • Toala' • Tolaki • Tomadino • Tombelala • Tombulu • Tomini • Tondano • Tonsawang • Tonsea • Tontemboan • Topoiyo • Toraja-Sa'lan • Totoli • Tukang Besi Kidul • Tukang Besi Lor • Ulumanda' • Uma • Waru • Wawoni • Walio • Wotu

Basa-Basa ing Kapuloan Maluku

Alune • Amahai • Ambelau • Aputai • Asilulu • Babar Tenggara • Babar Lor • Banda • Barakai • Bati • Batuley • Benggoi • Boano • Bobot • Buli • Buru • Dai • Damar Kulon • Damar Wétan • Dawera-Daweloor • Dobel • Elpaputih • Emplawas • Fordata • Galela • Gamkonora • Gane • Gebe • Geser-Gorom • Gorap • Haruku • Hitu • Horuru • Hoti • Huaulu • Hukumina • Hulung • Ibu • Ili'uun • Imroing • Kadai • Kaibobo • Kamarian • Kao • Karey • Kayeli • Kei • Kisar • Koba • Kola • Kompane • Kur • Laba • Laha • Larike-Wakasihu • Latu • Leti • Liana-Seti • Lisabata-Nuniali • Lisela • Lola • Loloda • Lorang • Loun • Luang • Luhu • Maba • Makian Kulon • Makian Wétan • Melayu Ambon • Melayu Bacan • Melayu Banda • Melayu Maluku Lor • Mangole • Manipa • Manombai • Manusela • Mariri • Masela Kulon • Masela Tengah • Masela Wétan • Masiwang • Modole • Moksela • Naka'ela • Nila • Naulu Kidul • Naulu Lor • Nusa Laut • Oirata • Pagu • Palumata • Patani • Paulohi • Perai • Piru • Roma • Sahu • Salas • Saleman • Saparua • Sawai • Seit-Kaitetu • Selaru • Seluwasan • Sepa • Serili • Serua • Sula • Tabaru • Taliabu • Talur • Tarangan Kulon • Tarangan Wétan • Tela-Masbuar • Teluti • Teor • Ternate • Ternateño¹ • Te'un • Tidore • Tobelo • Tugun • Tugutil • Tulehu • Ujir • Waioli • Watubela • Wamale Kidul • Wamale Lor • Yalahatan • Yamdena

Basa-Basa ing Papua ^*

Abinomn ³ • Abun ³ • Aghu • Airoran • Ambai • Anasi • Ansus • Arandai • Arguni • As • Asmat Pantai Kasuari • Asmat Tengah • Basa Asmat Lor • Asmat Yaosakor • Atohwaim • Auye • Awbono • Awera • Awyi • Awyu Asue • Awyu Tengah • Awyu Edera • Awyu Jair • Awyu Lor • Awyu Kidul • Bagusa • Baham • Barapasi • Bauzi • Bayono • Bedoanas • Beneraf • Berik • Betaf • Biak • Biga • Biritai • Bonggo • Burate • Burmeso • Burumakok • Buruwai • Busami • Citak • Citak Tamnim • Dabe • Damal • Dani Lembah Bawah • Dani Lembah Tengah • Dani Lembah Atas • Basa Dani Kulon • Dao • Dem • Demisa • Dera • Diebroud • Dineor • Diuwe • Doutai • Duriankere • Dusner • Duvle • Edopi • Eipomek • Ekari • Elseng ³ • Emem • Eritai • Erokwanas • Fayu • Fedan • Foau • Gresi • Hatam ³ • Hupla • Iau • Iha • Iha Pijin ⁴ • Irarutu • Iresim • Isirawa • Itik • Iwur • Jofotek-Bromnya • Kaburi • Kais • Kaiy • Kalabra • Kamberau • Kamoro • Kanum Bädi • Kanum Ngkâlmpw • Kanum Smärky • Kanum Sota • Kapauri • Kaptiau • Karas • Karon Dori • Kaure • Kauwera • Kawe • Kayagar • Kayupulau • Kehu ⁵ • Keijar • Kemberano • Kembra ⁵ • Kemtuik • Ketengban • Ketum • Kimaghima • Kimki • Kirikiri • Kofei • Kokoda • Kombai • Komyandaret • Konda • Koneraw • Kopkaka • Korowai • Korupun-Sela • Kosare • Kowiai • Kuri • Kurudu • Kwer • Kwerba • Kwerba Mamberamo • Kwerisa • Kwesten • Kwinsu • Legenyem • Lepki ⁵ • Liki • Maden • Mai Brat • Mairasi • Maklew • Melayu Papua • Mander • Mandobo Atas • Mandobo Bawah • Manem • Manikion • Mapia • Marau • Marind • Marind Bian • Masimasi • Massep ³ • Matbat • Mawes • Ma'ya • Mekwei • Meoswar • Mer • Meyah • Mlap • Mo • Moi • Molof ⁵ • Mombum • Momina • Momuna • Moni • Mor • Mor • Morai • Morori • Moskona • Mpur ³ • Munggui • Murkim ⁵ • Muyu Lor • Muyu Kidul • Nafri • Nakai • Nacla • Namla ⁵ • Narau • Ndom • Nduga • Ngalum • Nggem • Nimboran • Ninggerum • Nipsan • Nisa • Obokuitai • Onin • Onin Pijin ⁴ • Ormu • Orya • Papasena • Papuma • Pom • Puragi • Rasawa • Riantana • Roon • Samarokena • Saponi • Sauri • Sause • Saweru • Sawi • Seget • Sekar • Semimi • Sempan • Sentani • Serui-Laut • Sikaritai • Silimo • Skou • Sobei • Sowanda • Sowari • Suabo • Sunum • Tabla • Taikat • Tamagario • Tanahmerah • Tandia • Tangko • Tarpia • Tause • Tebi • Tefaro • Tehit • Tobati • Tofanma ⁵ • Towei • Trimuris • Tsaukambo • Tunggare • Una • Uruangnirin • Usku ⁵ • Viid • Vitou • Wabo • Waigeo • Walak • Wambon • Wandamen • Wanggom • Wano • Warembori • Wares • Waris • Waritai • Warkay-Bipim • Waropen • Wauyai • Woi • Wolai • Woria • Yahadian • Yale Kosarek • Yali Angguruk • Yali Ninia • Yali Lembah • Yaqay • Yarsun • Yaur • Yawa • Yei • Yelmek • Yeretuar • Yetfa • Yoke • Zorop

¹ Kreol • ² Basa isyarat • ³ Basa isolat • ⁴ Basa Pidgin • ⁵ Ora diklasifikasèkaké
^a uga dituturaké ing Malaysia lan/ Brunei Darussalam. • ^b uga dituturaké ing Papua Nugini lan/ negara-negara Oseania liya.
^*Cathetan: Kalimantan lan Papua mung sing klebu teritori Indonésia.

Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké.

↑ Nias ing Ethnologue (éd. ka-18, 2015)
↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Nias". Glottolog 3.0. Jena, Jerman: Max Planck Institute for the Science of Human History.

Tembung[besut | besut sumber]

Pranala njaba[besut | besut sumber]

Menu navigasi

Golèk