Basa Tétum

Tetum
Tetun, Lia-Tetun
Asal	Timor Wétan
Laladan	Asia Kidul-Wétan
Panyatur asli	800.000 (tanpa surya)
Kulawarga basa	basa Austronesia basa Malayu-Polinesia Tetun
Status resmi
Basa resmi ing	Timor Wétan
Diatur déning	National Institute of Linguistics
Kodhe basa
ISO 639-1	`—`
ISO 639-2	`tet`
ISO 639-3	–

Basa Tetun iku sawijining basa Austronesia sing dicaturaké ing Pulo Timor. Basa iki uga salah sijining basa resmi nagara Timor Wétan. Basa Tetun dicaturaké kurang luwih déning kurang luwih 800.000 jiwa. Basa iki sing dicaturaké ing Timor Wétan utawa Timor Lorosa'e ngandhut akèh tetembungan saka basa Portugis.

Dhialèk[besut | besut sumber]

Basa Tetun nduwé patang dhialèk:

Tetun-Dili utawa Tetun-Prasa
Tetun-Terik
Tetun-Belu
Dhialèk Nana'ek

Ukara-ukara dhasar[besut | besut sumber]

Bondia - "Sugeng énjing" (saka Portugis Bom dia).
Di'ak ka lae? - "Piyé kabaré?"
Ha'u di'ak - "Apik waé."
Obrigadu/Obrigada - "Matur nuwun", déning wong lanang/wadon (saka Portugis Obrigado/Obrigada).
Ita bele ko'alia Tetun? - "Njengan bisa basa Tetun?"
Loos - "Iya."
Lae - "Ora."
Ha'u' [la] komprende - "Aku ora mudheng" (saka Portugis compreender).

Basa-Basa ing Indonésia

Basa Indonésia (Isyarat ²)

Basa-Basa ing Sumatra

Aceh • Bangka • Batak Alas-Kluet • Batak Angkola • Batak Dairi • Batak Karo • Batak Mandailing • Batak Simalungun • Batak Toba • Col • Duano • Enggano • Gayo • Haji • Kaur • Kerinci • Komering • Kubu • Lampung Api • Lampung Nyo • Loncong • Lubu • Melayu ^a • Melayu Tengah • Melayu Jambi • Mentawai • Minangkabau • Musi • Nias • Pekal • Rejang • Sikule • Simeulue

d r b Basa-Basa ing Jawa

Badui • Betawi • Indonesia Peranakan ¹ • Javindo ¹ • Jawa • Kangean • Madura • Osing • Pecok ¹ • Sundha • Tengger

Basa-Basa ing Bali lan Nusa Tenggara

Abui • Adang • Adonara • Alor • Amarasi • Anakalangu • Bali • Benkala ² • Bilba • Bima • Blagar • Bunak • Dela-Oenale • Dengka • Dhao • Ende • Hamap • Helong • Ile Ape • Kabola • Kafoa • Kamang • Kambera • Kedang • Kelon • Kemak • Ke'o • Kepo' • Kodi • Komodo • Kui • Kula • Lamaholot • Lamalera • Lamatuka • Lamboya • Lamma • Laora • Lembata Kulon • Lembata Kidul • Lewo Eleng • Lewotobi • Lewuka • Li'o • Lole • Melayu Kupang • Melayu Larantuka • Mamboru • Manggarai • Nage • Nasal • Nedebang • Ngad'a • Ngad'a Wétan • Palu'e • Rajong • Rembong • Retta • Ringgou • Riung • Rongga • Sabu • Sasak • Sawila • Sika • So'a • Sumbawa • Tereweng • Termanu • Tetun • Tewa • Tii • Uab Meto • Wae Rana • Wanukaka • Wejewa • Wersing

Basa-Basa ing Kalimantan ^*

Ampanang • Aoheng • Bahau • Bakati' • Bekati' Rara • Bekati' Sara • Bakumpai • Banjar • Basap • Benyadu' • Bidayuh Biatah • Bidayuh Bukar-Sadong • Bolongan • Bukat • Bukitan • Burusu • Dusun Deyah • Dusun Malang • Dusun Witu • Embaloh • Hovongan • Iban ^a • Jangkang • Kayan Mahakam • Kayan Busang • Kayan Sungai Kayan • Kayan Mendalam • Kayan Wahau • Kelabit • Kembayan • Kendayan • Keninjal • Kenyah Kelinyau • Kenyah Wahau • Kereho • Kohin • Lawangan • Lengilu • Lun Bawang • Ma'anyan • Melayu Berau • Melayu Bukit • Melayu Kota Bangun Kutai • Melayu Tenggarong Kutai • Melayu Dayak • Modang • Mualang • Ngaju • Okolod • Ot Danum • Paku • Punan Aput • Punan Merah • Punan Merap • Punan Tubu • Putoh • Ribun • Sa'ban • Sanjau Basap • Sanggau • Seberuang • Segai • Selungai Murut • Semandang • Sembakung Murut • Siang • Tagal Murut • Taman • Tausug • Tawoyan • Tidong • Tunjung • Uma' Lasan • Uma' Lung

Basa-Basa ing Sulawesi

Andio • Aralle-Tabulahan • Bada • Bahonsuai • Banjau Indonesia • Balaesang • Balantak • Bambam • Banggai • Bantik • Baras • Batui • Behoa • Bentong • Bintauna • Boano • Bobongko • Bolango • Bonerate • Budong-Budong • Bugis • Bungku • Buol • Busoa • Campalagian • Cia-Cia • Dakka • Dampelas • Dondo • Duri • Enrekang • Gorontalo • Kaidipang • Kaili Da'a • Kaili Ledo • Kaili Unde • Kaimbulawa • Kalao • Kalumpang • Kamaru • Kioko • Kodeoha • Konjo Pegunungan • Konjo Pesisir • Koroni • Kulisusu • Kumbewaha • Laiyolo • Lasalimu • Lauje • Lemolang • Liabuku • Lindu • Lolak • Maiwa • Makassar • Melayu Makassar • Melayu Manado • Malimpung • Mamasa • Mauju • Mandar • Moma • Mongondow • Mori Atas • Mori Bawah • Moronene • Muna • Napu • Padoe • Pamona • Panasuan • Pancana • Pannei • Pendau • Ponosakan • Rahambuu • Rampi • Ratahan • Saluan • Sangir • Sarudu • Sedoa • Seko Padang • Seko Tengah • Selayar • Suwawa • Ta'e • Taje • Tajio • Talaud • Taloki • Talondo' • Toala' • Tolaki • Tomadino • Tombelala • Tombulu • Tomini • Tondano • Tonsawang • Tonsea • Tontemboan • Topoiyo • Toraja-Sa'lan • Totoli • Tukang Besi Kidul • Tukang Besi Lor • Ulumanda' • Uma • Waru • Wawoni • Walio • Wotu

Basa-Basa ing Kapuloan Maluku

Alune • Amahai • Ambelau • Aputai • Asilulu • Babar Tenggara • Babar Lor • Banda • Barakai • Bati • Batuley • Benggoi • Boano • Bobot • Buli • Buru • Dai • Damar Kulon • Damar Wétan • Dawera-Daweloor • Dobel • Elpaputih • Emplawas • Fordata • Galela • Gamkonora • Gane • Gebe • Geser-Gorom • Gorap • Haruku • Hitu • Horuru • Hoti • Huaulu • Hukumina • Hulung • Ibu • Ili'uun • Imroing • Kadai • Kaibobo • Kamarian • Kao • Karey • Kayeli • Kei • Kisar • Koba • Kola • Kompane • Kur • Laba • Laha • Larike-Wakasihu • Latu • Leti • Liana-Seti • Lisabata-Nuniali • Lisela • Lola • Loloda • Lorang • Loun • Luang • Luhu • Maba • Makian Kulon • Makian Wétan • Melayu Ambon • Melayu Bacan • Melayu Banda • Melayu Maluku Lor • Mangole • Manipa • Manombai • Manusela • Mariri • Masela Kulon • Masela Tengah • Masela Wétan • Masiwang • Modole • Moksela • Naka'ela • Nila • Naulu Kidul • Naulu Lor • Nusa Laut • Oirata • Pagu • Palumata • Patani • Paulohi • Perai • Piru • Roma • Sahu • Salas • Saleman • Saparua • Sawai • Seit-Kaitetu • Selaru • Seluwasan • Sepa • Serili • Serua • Sula • Tabaru • Taliabu • Talur • Tarangan Kulon • Tarangan Wétan • Tela-Masbuar • Teluti • Teor • Ternate • Ternateño¹ • Te'un • Tidore • Tobelo • Tugun • Tugutil • Tulehu • Ujir • Waioli • Watubela • Wamale Kidul • Wamale Lor • Yalahatan • Yamdena

Basa-Basa ing Papua ^*

Abinomn ³ • Abun ³ • Aghu • Airoran • Ambai • Anasi • Ansus • Arandai • Arguni • As • Asmat Pantai Kasuari • Asmat Tengah • Basa Asmat Lor • Asmat Yaosakor • Atohwaim • Auye • Awbono • Awera • Awyi • Awyu Asue • Awyu Tengah • Awyu Edera • Awyu Jair • Awyu Lor • Awyu Kidul • Bagusa • Baham • Barapasi • Bauzi • Bayono • Bedoanas • Beneraf • Berik • Betaf • Biak • Biga • Biritai • Bonggo • Burate • Burmeso • Burumakok • Buruwai • Busami • Citak • Citak Tamnim • Dabe • Damal • Dani Lembah Bawah • Dani Lembah Tengah • Dani Lembah Atas • Basa Dani Kulon • Dao • Dem • Demisa • Dera • Diebroud • Dineor • Diuwe • Doutai • Duriankere • Dusner • Duvle • Edopi • Eipomek • Ekari • Elseng ³ • Emem • Eritai • Erokwanas • Fayu • Fedan • Foau • Gresi • Hatam ³ • Hupla • Iau • Iha • Iha Pijin ⁴ • Irarutu • Iresim • Isirawa • Itik • Iwur • Jofotek-Bromnya • Kaburi • Kais • Kaiy • Kalabra • Kamberau • Kamoro • Kanum Bädi • Kanum Ngkâlmpw • Kanum Smärky • Kanum Sota • Kapauri • Kaptiau • Karas • Karon Dori • Kaure • Kauwera • Kawe • Kayagar • Kayupulau • Kehu ⁵ • Keijar • Kemberano • Kembra ⁵ • Kemtuik • Ketengban • Ketum • Kimaghima • Kimki • Kirikiri • Kofei • Kokoda • Kombai • Komyandaret • Konda • Koneraw • Kopkaka • Korowai • Korupun-Sela • Kosare • Kowiai • Kuri • Kurudu • Kwer • Kwerba • Kwerba Mamberamo • Kwerisa • Kwesten • Kwinsu • Legenyem • Lepki ⁵ • Liki • Maden • Mai Brat • Mairasi • Maklew • Melayu Papua • Mander • Mandobo Atas • Mandobo Bawah • Manem • Manikion • Mapia • Marau • Marind • Marind Bian • Masimasi • Massep ³ • Matbat • Mawes • Ma'ya • Mekwei • Meoswar • Mer • Meyah • Mlap • Mo • Moi • Molof ⁵ • Mombum • Momina • Momuna • Moni • Mor • Mor • Morai • Morori • Moskona • Mpur ³ • Munggui • Murkim ⁵ • Muyu Lor • Muyu Kidul • Nafri • Nakai • Nacla • Namla ⁵ • Narau • Ndom • Nduga • Ngalum • Nggem • Nimboran • Ninggerum • Nipsan • Nisa • Obokuitai • Onin • Onin Pijin ⁴ • Ormu • Orya • Papasena • Papuma • Pom • Puragi • Rasawa • Riantana • Roon • Samarokena • Saponi • Sauri • Sause • Saweru • Sawi • Seget • Sekar • Semimi • Sempan • Sentani • Serui-Laut • Sikaritai • Silimo • Skou • Sobei • Sowanda • Sowari • Suabo • Sunum • Tabla • Taikat • Tamagario • Tanahmerah • Tandia • Tangko • Tarpia • Tause • Tebi • Tefaro • Tehit • Tobati • Tofanma ⁵ • Towei • Trimuris • Tsaukambo • Tunggare • Una • Uruangnirin • Usku ⁵ • Viid • Vitou • Wabo • Waigeo • Walak • Wambon • Wandamen • Wanggom • Wano • Warembori • Wares • Waris • Waritai • Warkay-Bipim • Waropen • Wauyai • Woi • Wolai • Woria • Yahadian • Yale Kosarek • Yali Angguruk • Yali Ninia • Yali Lembah • Yaqay • Yarsun • Yaur • Yawa • Yei • Yelmek • Yeretuar • Yetfa • Yoke • Zorop

¹ Kreol • ² Basa isyarat • ³ Basa isolat • ⁴ Basa Pidgin • ⁵ Ora diklasifikasèkaké
^a uga dituturaké ing Malaysia lan/ Brunei Darussalam. • ^b uga dituturaké ing Papua Nugini lan/ negara-negara Oseania liya.
^*Cathetan: Kalimantan lan Papua mung sing klebu teritori Indonésia.

Dhialèk[besut | besut sumber]

Ukara-ukara dhasar[besut | besut sumber]

Menu navigasi

Piranti priangga

Mandala aran

Varian

Praèn

Liyané

Golèk

Pandhu Arah

Cithak/èspor

Ing proyèk liya

Piranti

Ing basa liyané