Wong Jawa

ꦮꦺꦴꦁꦗꦮ Wong Jawa, Tiyang Jawi

[[File:Famousjavanese.jpg Sawetara wong Jawa sing misuwur;|frameless]]
Gunggung cacah jiwa
(2004: kurang luwih 90 yuta.)
Tlatah mawa cacah jiwa akèh
Indonésia: Jawa Tengah: 33 yuta Yogyakarta: 3 yuta Jawa Wétan: 30 yuta Jawa Kulon: 5,5 yuta Banten: > 500.000 Jakarta: 3 yuta (kira-kira) Lampung: 4,5 yuta Sumatra Kidul: 1,9 yuta Riau: 1,2 yuta Kalimantan Wétan: 0,7 yuta Jambi: 0,7 yuta Acèh: 0,6 yuta Kalimantan Kidul: 0,4 yuta Bengkulu: 0,3 yuta Kalimantan Tengah: 0,3 yuta Papua: 0,3 yuta Malaysia: 1-2 yuta Suriname: 75.000. Kaledonia Baru: 5.000. Républik Rakyat Cina: 400. Koréa Kidul: 20.
Basa
basa Jawa, basa Indonésia, basa Malayu, basa Madura, basa Nèderlan, basa Prancis, Basa Cina, basa Mandarin, basa Koréa lan liya-liya.
Agama
Islam, Kristen, Hindhu, Buda lan Kajawèn,
Golongan ètnik magepokan
Wong Sundha, Wong Madura, Wong Bali.

Wong Jawa (Jawa ngoko: wong Jawa/ꦮꦺꦴꦁꦗꦮ, krama: tiyang Jawi‌/ꦠꦶꦪꦁꦗꦮꦶ) iku bebrayan utawa golongan ètnis sing asalé saka Pulo Jawa pérangan tengah lan wétan. Nanging ing abad kaping 21 wong Jawa wis sumebar ing saindhenging Nuswantara lan sajabané. Cacahé manawa watara 90 yuta. Asalé saka Pulo Jawa lan mligi ing Provinsi Jawa Tengah lan Jawa Wétan. Nanging ing provinsi Jawa Kulon uga akèh tinemu Wong Jawa, mligi ing Kabupatèn Indramayu lan Cirebon sing mayoritas masarakaté minangka wong-wong Jawa sing migunakaké basa lan budaya Jawa, lan ing Banten lan uga ing Jakarta akèh sumebar wong Jawa. Saliyané wong Jawa baku, ana uga subsuku Osing lan Tengger.

Basa

Wong Jawa sapérangan gedhé migunakaké basa Jawa kanggo wicara sadina-dina. Sajeroning sawijining polling sing dianakaké kalawarta Tempo ing wiwitan dasawarsa 1990-an, kurang luwih mung 12% wong Jawa sing migunakaké basa Indonésia kanggo sadina-dina, watara 18% migunakaké basa Jawa lan Indonésia kanthi campur lan saluwihé nganggo basa Jawa.

Basa Jawa duwé aturan sing mbédakaké cara migunakaké tetembungan miturut tataran adhedhasar gegayutan antara pawicara lan sapa sing diajak wicara. Aturan iki kaloka minangka undha-usuk basa. Aspèk bebasan iki duwé prabawa sosial sing kuwat sajeroning budaya Jawa, lan anané kasadaran bab status sosial ing masarakat.

Kagunan

Wong Jawa misuwur duwé budaya kagunan mligi diprabawai déning agama Hindhu-Buda, ya iku pamentasan wayang. Repertoar carita wayang utawa lakon sapérangan gedhé adhedhasar wiracarita Ramayana lan Mahabharata. Nanging ana uga prabawa saka agama Islam lan Donya Kulon.

Stereotipe wong Jawa

Wong Jawa duwé stereotipe minangka sukubangsa sing sopan lan alus. Nanging uga misuwur minangka sukubangsa sing katutup lan ora gelem blaka suta.

Tokoh-tokoh Jawa

Pratélan tokoh Jawa:

• RA. Kartini, Pahlawan Nasional.
• Michelle Branch, Penyanyi internasional katurunan Jawa.
• Wage Rudolf Supratman, Pangripta lagu "Indonesia Raya".
• Abdul Malik Fadjar, Anggota Dewan Pertimbangan Presiden (2014-2019), Menteri Kordinator Bidang Kesejahteraan Rakyat Indonesia, Menteri Pendidikan Nasional ke 24, Menteri Agama Indonesia ke 17
• HM. Soeharto, Présidhèn Républik Indonésia.
• Siti Hartinah, Ibu Negara Indonesia ke 2, Istri Soeharto.
• Soekarno, Proklamator lan Présidhèn Républik Indonésia ke 1.
• Susilo Bambang Yudhoyono, Présidhèn Républik Indonésia ke 6.
• Megawati Soekarnoputri, Présidhèn Republik Indonesia ke 5, Wakil Presiden Republik Indonesia ke 8, Ketua Umum Partai Demokrasi Indonesia Perjuangan ke 1, lan sisan présidhèn wanita pisanan ing Indonésia, Anak Soekarno.
• Abdurrahman Wahid, Présidhèn Républik Indonésia ke 4, Anak Wahid Hasyim.
• Joko Widodo, Presiden Républik Indonésia ke 7, Gubernur DKI Jakarta ke 16, Walikutha Surakarta ke 16
• Sri Adiningsih, Ketua Dewan Pertimbangan Presiden Indonesia ke 4
• Paul Salam Soemohardjo, Ketua Parlemèn Suriname lan Ketua Parté Pertjaja Luhur ing Suriname.
• Khofifah Indar Parawansa, Menteri Sosial ke 27, Menteri Nagara Pemberdayaan Perempuan, Wakil Ketua Dewan Perwakilan Rakyat.
• Hasri Ainun Habibie, Ibu Negara Indonesia ke 3, Istri Bacharuddin Jusuf Habibie.
• Hamengkubuwono I, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono II, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono III, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono IV, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono V, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono VI, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono VII, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono VIII, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Hamengkubuwono IX, Wakil Presiden Republik Indonesia ke 2, Menteri Kordinator Ekonomi, Keuangan, dan Industri Indonesia ke 1, Ketua Kwatir Nasional ke 1, Wakil Perdana Menteri Indonesia ke 5, Menteri Pertahanan Indonesia ke 3, Gubernur Daerah Istimewa Yogyakarta ke 1, Raja Kesultanan Yogyakarta
• Ahmad Dahlan, Ulama (Kyai) lan pendiri organisasi Muhammadiyah.
• Saifullah Yusuf, Wakil Gubernur Jawa Timur, mantan Menteri Nagara Percepatan Pangyasa Laladan Tertinggal.
• Nurcholish Madjid, cendekiawan lan budayawan.
• Purnomo Yusgiantoro, Menteri Energi lan Sumberdaya Mineral.
• Wahid Hasjim, pahlawan nasional Indonésia lan menteri nagara sajeroning kabinèt pisanan Indonésia.
• Hasyim Asyari, Pendhiri Nahdatul Ulama.
• Julius Darmaatmadja, Biskop Agung Jakarta lan Mantan Ketua KWI (Konferensi Waligereja Indonésia)2000-2006.

Uga delengen

• Pratélan suku ing Indonésia