Abraham Lincoln

Abraham Lincoln
Présidhèn Amérika Sarékat Ka-16
Linggih 4 Maret 1861 – 15 April 1865
Wakil Présidhèn	Hannibal Hamlin (1861-1865); Andrew Johnson (Maret-April 1865)
Kang sadurungé	James Buchanan
Kang sawisé	Andrew Johnson
Rerincèn dhiri
Lair	12 Fèbruari 1809 Hardin County, Kentucky (sapunika ing LaRue County)
Pati	15 April 1865 Washington, D.C.
Bangsa	Amérika
Parté pulitik	Whig, Républik
Sisihan	Mary Todd Lincoln
Anak	Robert, Edward, William, Tad
Ibu	Nancy Hanks
Bapa	Thomas Lincoln
Agama	Kristen (umum)
Tandha tangan

Abraham Lincoln inggih punika Présidhèn Amérika ingkang kaping enem welas (16), kanthi mangsa kalungguhan 1861-1865.

Panjenenganipun dados présidhèn nalika Amérika ngadhepi perang sadhèrèk.

Présidhèn Lincoln misuwur minangka/dados pancetus Proklamasi Pambébasan ingkang nedahaken bilih sadaya budak belian ing Amérika kidul utawi lèr, kedah bébas wiwit 1 Januari 1863. Abraham Lincoln ugi dipunkenal kanthi sebatan Abe Lincoln lan ngginakaken asma jejuluk (nicknamed) Honest Abe, Rail Splitter, lan Great Emancipator. Panjenenganipun ugi gadhah jejuluk 'Abe kang Jujur', awit saking integritas lan panyaruwé (argumén)-ipun ingkang tajem.

Sadèrèngipun mangrèh dados Présidhèn, piyambakipun ugi dados Wakil Présidhèn sepisanan saking Parté Républik.

Présidhèn Lincoln dados salah satunggalipun présidhèn Amérika ingkang séda ing mangsa jawatanipun amargi dipunprejaya.

Mangsa alit

Abraham Lincoln miyos (lair) ing satunggaling gubuk alit ing Kentucky tanggal 12 Fèbruari 1809. Tiyang sepuhipun punika sarwa kacingkrangan lan boten gadhah pendidikan. Lincoln piyambak namung ngraosaken pendidikan dangunipun kinten-kinten satunggal taun, nanging ing wekdal ingkang cekak punika piyambakipun saged maos, nyerat lan ngétang. Nalika piyambakipun nuju diwasa, piyambakipun ngupados kanggé nambah kawruhipun. Piyambakipun ngginakaken sadaya buku ingkang saged dipunwaos saksaé-saénipun, lan ing wusananipun panjenenganipun kasil dados satunggaling ahli hukum ing yuswa 28 taun.

Sadèrèngipun mangreh présidhèn

Nalika taksih timur, Abraham Lincoln nyambut damel ing manéka warna babagan. Piyambakipun naté nyambut damel dados pamilah kayu pager, dados bala, dados kelasi ing kapal-kapal bengawan, juru serat, ngurus kedai, kepala kantor pos, lan pungkasanipun dados pengacara.

Piyambakipun sregep mbéla hak-hak para budak Afrika. Ing mangsa jabatanipun, kathah budak ing Kidul lan piyambakipun péngin para budak punika dipunbébasaken. Kathah tiyang boten sarujuk kaliyan rencananipun, lajeng mbentuk Persatuan Kidul lan satunggaling wadyabala kanggé perang nglawan wadyabala Lèr Lincoln ing Perang Lèr-Kidul. Pasukanipun mimpang ing paprangan punika.

Piyambakipun sepisanan mlebet lapangan pulitik ing taun 1832 nalika yuswa 23 taun. Panjenenganipun mbudidaya supados kapilih dados anggota Dewan Perwakilan Rakyat Laladan praja Illinois, ing pérangan kilén-tengah Amérika. Nanging piyambakpiun asor nalika pamilihan, kalih taun salajengipun piyambakipun ngupados malih lan mimpang. Salajengipun panjenenganipun kapilih malih ngantos kaping tiga kanthi urut sasampunipun.

Mangsa kaprésidhènan

Ing taun 1847, nalika yuswa 38 taun, panjenenganipun kapilih dados Dewan Perwakilan Rakyat Amérika.

Abraham Lincoln dados tiyang pulitik misuwur ing saindhenging nagari, amargi perdhebatanipun kaliyan satunggaling lawan Stephen A. Douglas ing kampanyé pamilihan Sénator Amérika ing taun 1858. Sanajan piyambakipun asor ing pamilihan sénator, parté Républik milih Abraham Lincoln dados calon présidhèn ing pamilihan taun 1860. Ing wekdal samanten Amérika Sarèkat sampun mèh kapecah belah amargi prakawis perbudakan.

Ing tanggal 6 November 1860, Lincoln dipunlantik dados Présidhèn Amérika Sarékat ingkang kaping 16 lan satunggal wulan salajengipun, perang sadulur Amérika antawis nagari-praja Lér lan nagari-praja Kidul dumadi. Sanajan piyambakipun sengit kaliyan perang, Présidhèn Lincoln nampi namung punika satunggaling cara kanggé nylametaken persatuan nagari.

Ing tengahing perang sadhèrèk, Présidhèn Abraham Lincoln ngedalaken Proklamasi Pambébasan ingkang ngéwahi kagesangan kathah tiyang ing Amérika. Proklamasi punika nelakaken bilih sadaya batur tukon belian ing nagari-praja utawi laladan-laladan nagari-praja ingkang nglawan Amérika Sarékat badhé bébas wiwit 1 Januari 1863. Proklamasi punika nyetusaken semangat sadaya tiyang ingkang merjuwangaken kabébasan, lan dados panyurung dhumateng pambisakan perbudakan ing Amérika Sarékat.

Présidhèn Abraham Lincoln kapilih malih ing taun 1864, ing tengah-tengah kamenangan-kamenangan militèr Amérika Sarékat ingkang pinuju wonten ing pungkasaning Perang Sadhèrèk. Salebetipun nggagas perdamaian Présidhèn Abraham Lincoln gadhah sipat flèksibel lan loma. Piyambakpipun ngajak tiyang-tiyang kidul ingkang ngraman supados nyèlèhaken gegaman lan wangsul ing pangkon Amérika Sarékat. Semangat ingkang dados pedomannipun cetha sami kaliyan semangat pidato pelantikanipun ingkang kaping kalih. Ukaranipun sapunika kaukir ing salah satunggaling témbok tugu péngetan Lincoln (Lincoln Memorial) ing Washington DC ingkang ungelipun;

Kanthi kateguhan manah lan kaleresan ingkang selaras kaliyan titah Allah, mangga kita ngupados kanggé ngrampungaken tugas kita sapunika inggih punika nyarasaken tatu-tatuning bangsa.

Présidhèn Lincoln katembak ing teater Ford, Washington, AS, tanggal 14 April 1865 lan séda tanggal 15 April 1865 énjing ing yuswa 56 taun. Ingkang mrajaya Présidhèn Lincoln inggih punika John Wilkes Booth, satunggaling pemain sandiwara ingkang ngalami gangguan jiwa, ugi salah satunggaling panyengkuyung Konfederasi ingkang nentang panyerahan bala Konfederasi menyang pamaréntah sasampunipun perang sadulur rampung.

Présidhèn Lincoln dipunsarèaken ing Springfield, AS lan dipunkenang déning Amérika lan donya dados pejuwang dhémokrasi amargi jasa-jasanipun.

Réferénsi

• Buku Présidhèn-Présidhèn Amérika Sarèkat, dipunterbitaken déning Dinas Panerangan lan Kabudayan Amérika Sarèkat, Jakarta (2003)

Ugi pirsani

• Kaajaiban Statistik Présidhèn Amérika Sarékat

Pranala njawi

• The Lincoln Institute (en)
• Abraham Lincoln Research Site (en)
• Abraham Lincoln Assassination (en)
• Mr. Lincoln's White House (en)
• Mr. Lincoln and Freedom (en)
• Mr. Lincoln and Friends (en)
• Mr. Lincoln and New York (en)