Wong Tidung - Wikipédia

Artikel iki prelu dirapèkaké supaya jumbuh karo wewaton artikel Wikipédia

Panjenengan bisa mbiyantu ngrapèkaké artikel iki kanthi mérang dadi paragraf-paragraf utawa wikifikasi. Sawisé dirapèkaké, tandha iki kena dibusak.

Suku Tidung
Gunggung cacah jiwa
(kurang lebih 235.000(Indonésia), 58.000(Malaysia))
Tlatah mawa cacah jiwa akèh
Kabupatèn Malinau, Kabupatèn Tana Tidung, Kota Tarakan, Kalimantan Timur: 235.000
Basa
Tidung, Indonésia
Agama
Islam
Golongan ètnik magepokan
Suku Dayak

Suku Tidung Archived 2012-10-04 at the Wayback Machine. minangka suku ingkang tanah asalipun dumunung ing bagéyang lèr Kalimantan Timur. Suku punika ugi minangka anak nagari ing Sabah, saéngga minangka suku bangsa ingkang wonten ing Indonésia ugi ing Malaysia (nagari Sabah).^[1] Suku Tidung wiwitan gadhah sawijining kraton ingkang dipunwastani Karajan Tidung.^[2] Nanging pungaksanipun cures amargi wontenipun pulitik adu domba saking Walanda.

Basa Tidung

[besut | besut sumber]

Basa Tidung dhialèk Tarakan minangka basa Tidung ingkang pertengahan amargi dipunmangertosi déning sadaya warga suku Tidung. Sapérangan tembung basa Tidung taksih gadhah kesamaan kaliyan basa Kalimantan sanèsipun. Kemungkinan suku Tidung taksih kerabat kaliyan suku Dayak rumpun Murut (suku-suku Dayak ingkang wonten ing Sabah). Amargi suku Tidung agama Islam lan ngembangaken krajan Islam saéngga boten dipunanggep minangka suku Dayak, nanging dpungolongaken suku ingkang berbudaya Malayu (ukum adat Malayu) kados ta suku Banjar, suku Kutai, lan suku Pasir.^[3]

Basa Tidung

[besut | besut sumber]

Basa Tidung kalebet ing "Kelompok Basa Tidung" salah satunggal péranganing Kelompok Basa Dayak Murut.^[4]

Kelompok Basa Tidung:

Persamaan kosakata basa Tidung kaliyan basa-basa Kalimantan sanèsipun, kados ta:

matonandow wonten ing basa Tidung sama kaliyan matanandau (basa Ngaju) tegesipun srengéngé.
bubuan wonten ing basa Tidung sama kaliyan bubuhan (basa Banjar) tegesipun kulawarga, kerabat.
taka wonten ing basa Tidung sama kaliyan takam (basa Maanyan), ta'am (basa Abal), taka (basa Pasir) tegesipun kita.

Malayu	Tidung
Kepala	Utok
Rambut	Abuk
Telinga	Telingo
Hidung	Adung
Pipi	Malo
Mulut	Kabang
Leher	Liog
Perut	Tinay
Tangan	Tendulu
Kaki	Tanog
kuku	Sandop
Paha	Apa
Lutut	Atut
Pinggang	Awak
Dada	Kubab
Bapak	Yama
Ibu	Ina
Nenek	Yadu
Kakek	Yaki
Paman	Yujang
Tante	Keminan
Adik	Yadi
Kakak	Yaka
Keponakan	Yakon
Cucu	Ingkupu
Saudara	Pensulod
Nenek Moyang	Yadu yaki
Ipar	Yangu
Menantu	Anak Iwan
Mertua	Iwan

^[5]

Wewengkon penutur Basa Tidung

[besut | besut sumber]

Penutur Basa Tidung limrahipun dumunung ing wewengkon Kalimantan timur lan sabah malaysia. Saking 13 Kabupatèn lan kutha ingkang wonten ing provinsi kalimantan timur punika. Penutur Basa Tidung wonten ugi ing pitung Kabupatèn ing kalimantan timur lan tigang kutha ing nagari sabah. Sedasa laladan mau inggih punika,Kota Tarakan, Kab. Malinau, Kab. Bulungan, Kab. Nunukan, Kab. Tana Tidung, Kab. Berau, Kab. Kutai Kartanagara, Kota Tawau, Kota Sandakan lan Kota Lahad Datu.^[6]

Cathetan suku

[besut | besut sumber]

↑ "ETNIK SABAH DALAM KEPELBAGAIAN KEBUDAYAAN". Diarsip saka sing asli ing 2013-12-15. Dibukak ing 2013-01-14.
↑ "Archive copy". Diarsip saka sing asli ing 2012-08-01. Dibukak ing 2013-01-14.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
↑ [1]
↑ [2]
↑ [3]
↑ [4]^{[pranala mati permanèn]}

Pranala njaba

[besut | besut sumber]

(ing basa Malayu) Suku Tidung di Tawau, Sabah Archived 2012-06-13 at the Wayback Machine.
Basa Tidung

Suku bangsa ing Indonésia

Suku bangsa ing Sumatra

Acèh • Akit • Alas • Anak Dalam • Aneuk Jamee • Angkola • Bangka • Batak • Batin • Col • Daya • Duano• Enggano • Gayo • Haji • Haloban • Jambi • Kampar • Karo • Kaur • Kerinci • Kluet • Komering • Laut • Lampung (Api • Nyo) • Lekon • Lematang • Lembak • Lubu • Mandailing • Melayu • Mentawai • Minangkabau • Musi • Nasal • Nias • Pakpak • Palembang • Pasemah • Pekal • Penesak • Petalangan • Rawas • Rejang • Samosir • Sekak Bangka • Semendo • Serawai • Sigulai • Simalungun • Simeulue • Talang Mamak • Tamiang • Toba

d r b Suku bangsa ing Jawa
Baduy • Banten • Bawean • Betawi • Cirebon • Indonesia Peranakan • Javindo • Jawa • Kangean • Madura • Osing • Pecok • Sunda • Tengger

Suku bangsa ing Kapuloan Nusa Tenggara

Abui • Adang • Adonara • Alor • Amarasi • Anakalangu • Atoni • Bali • Bilba • Bima • Blagar • Boti • Bunak • Dela-Oenale • Dengka • Dhao • Ende • Hamap • Helong • Ile Ape • Kabola • Kafoa • Kamang • Kambera • Kedang • Kelon • Kemak • Ke'o • Kepo' • Kodi • Komodo • Kui • Kula • Lamaholot • Lamalera • Lamatuka • Lamboya • Lamma • Laura • Lembata Barat • Lembata Selatan • Levuka • Lewo Eleng • Lewotobi • Lio • Lole • Melayu Bali • Melayu Kupang • Melayu Larantuka • Mamboru • Manggarai • Nage • Nedebang • Ngada • Ngada Timur • Palue • Rajong • Rembong • Retta • Ringgou • Riung • Rongga • Sabu • Sasak • Sawila • Sika • So'a • Sumba • Sumbawa • Tambora • Tereweng • Termanu • Tetun • Tewa • Tii • Uab Meto • Wae Rana • Wanukaka • Wejewa • Wersing

Suku bangsa ing Kalimantan ^*

Abal • Agabag • Ampanang • Aoheng • Bahau • Bakati' • Bekati' Rara • Bekati' Sara • Bakumpai • Banjar • Basap • Bawo • Benyadu' • Bentian • Benuaq • Berau • Bidayuh (Biatah • Bukar-Sadong) • Bolongan • Bukit (Pitap) • Bukitan • Burusu • Dusun (Deyah • Malang • Witu) • Embaloh • Iban (Mualang • Seberuang) • Jangkang • Kanayatn • Kayan (Busang • Mahakam • Sungai Kayan • Mendalam • Wahau) • Kebahan • Kelabit • Kembayan • Keninjal • Kenyah (Kelinyau • Wahau • Lebu' Kulit) • Kohin • Krio • Kutai (Kota Bangun • Tenggarong) • Lawangan • Lengilu • Lun Bawang • Ma'anyan • Mali • Mayau • Melayu Dayak • Modang • Ngaju (Barangas • Katingan) • Okolod • Ot Danum (Limbai) • Paku • Pasir • Pesaguan • Punan (Aput • Bukat • Hovongan • Kereho • Merah • Merap • Tubu) • Putoh • Ribun • Sa'ban • Sambas • Sanjau Basap • Sanggau • Segai • Selungai Murut • Semandang • Sembakung Murut • Siang Murung • Tagal Murut • Taman • Tausug • Tawoyan • Tidung • Tunjung • Uma' Lasan • Uma' Lung • Wehea

Suku bangsa ing Sulawesi

Andio • Aralle-Tabulahan • Bada • Bahonsuai • Bajau • Balaesang • Balantak • Bambam • Banggai • Bantik • Baras • Batui • Behoa • Bentong • Bintauna • Boano • Bobongko • Bolango • Bonerate • Budong-Budong • Bugis • Bungku • Buol • Busoa • Buton • Campalagian • Cia-Cia • Dakka • Dampelas • Dondo • Duri • Enrekang • Gorontalo • Kaidipang • Kaili (Kaili Da'a • Kaili Ledo • Kaili Unde) • Kaimbulawa • Kalao • Kalumpang • Kamaru • Kioko • Kodeoha • Konjo Pegunungan • Konjo Pesisir • Koroni • Kulisusu • Kumbewaha • Laiyolo • Lasalimu • Lauje • Lemolang • Liabuku • Lindu • Lolak • Maiwa • Makassar • Melayu Makassar • Melayu Manado • Malimpung • Mamasa • Mamuju • Mandar • Melayu Bugis • Minahasa • Moma • Mongondow • Mori (Mori Atas • Mori Bawah) • Moronene • Muna • Napu • Padoe • Pamona • Panasuan • Pancana • Pannei • Pendau • Polahi • Ponosakan • Rahambuu • Rampi • Ratahan • Saluan • Sangir • Sarudu • Sedoa • Seko Padang • Seko Tengah • Selayar • Suwawa • Tae' • Taje • Tajio • Talaud • Taloki • Talondo' • Toala' • Tolaki • Tomadino • Tombelala • Tombulu • Tomini • Tondano • Tonsawang • Tonsea • Tontemboan • Topoiyo • Toraja • Totoli • Tukang Besi Selatan • Tukang Besi Utara • Ulumanda' • Uma • Wana • Waru • Wawonii • Wolio • Wotu

Suku bangsa ing Kepulauan Maluku

Alfur • Alune • Amahai • Ambelau • Aputai • Asilulu • Babar Tenggara • Babar Utara • Banda • Barakai • Bati • Batuley • Benggoi • Boano • Bobot • Buli • Buru • Dai • Damar Barat • Damar Timur • Dawera-Daweloor • Dobel • Elpaputih • Emplawas • Fordata • Galela • Gamkonora • Gane • Gebe • Geser-Gorom • Gorap • Haruku • Hitu • Horuru • Hoti • Huaulu • Hukumina • Hulung • Ibu • Ili'uun • Imroing • Kadai • Kaibobo • Kamarian • Kao • Karey • Kayeli • Kei • Kisar • Koba • Kola • Kompane • Kur • Laba • Laha • Larike-Wakasihu • Latu • Leti • Liana-Seti • Lisabata-Nuniali • Lisela • Lola • Loloda • Lorang • Loun • Luang • Luhu • Maba • Makian Barat • Makian Timur • Melayu Ambon • Melayu Bacan • Melayu Banda • Melayu Maluku Utara • Mangole • Manipa • Manombai • Manusela • Mariri • Masela Barat • Masela Tengah • Masela Timur • Masiwang • Modole • Moksela • Naka'ela • Nila • Nuaulu (Naulu Selatan • Naulu Utara) • Nusa Laut • Oirata • Pagu • Palumata • Patani • Paulohi • Perai • Piru • Roma • Sahu • Salas • Saleman • Saparua • Sawai • Seit-Kaitetu • Selaru • Seluwasan • Sepa • Serili • Serua • Sula • Tabaru • Taliabu • Talur • Tarangan Barat • Tarangan Timur • Tela-Masbuar • Teluti • Teor • Ternate • Ternateño¹ • Te'un • Tidore • Tobelo • Tugun • Togutil • Tulehu • Ujir • Waioli • Watubela • Wemale (Selatan • Utara) • Yalahatan • Yamdena

Suku bangsa ing Papua ^*

Abinomn ³ • Abun ³ • Aghu • Airoran • Ambai • Amungme • Anasi • Ansus • Arandai • Arfak • Arguni • As • Asmat (Asmat Pantai Kasuari • Asmat Tengah • Asmat Utara • Asmat Yaosakor) • Atohwaim • Auye • Awbono • Awera • Awyi • Awyu Asue • Awyu Tengah • Awyu Edera • Awyu Jair • Awyu Utara • Awyu Selatan • Bagusa • Baham • Barapasi • Bauzi • Bayono • Bedoanas • Beneraf • Berik • Betaf • Biak • Biga • Biritai • Bonggo • Burate • Burmeso • Burumakok • Buruwai • Busami • Citak • Citak Tamnim • Dabe • Damal • Dani (Dani Lembah Bawah • Dani Lembah Tengah • Dani Lembah Atas • Dani Barat) • Dao • Dem • Demisa • Dera • Diebroud • Dineor • Diuwe • Doutai • Duriankere • Dusner • Duvle • Edopi • Eipomek • Ekari • Elseng ³ • Emem • Empur • Eritai • Erokwanas • Fayu • Fedan • Foau • Gresi • Hatam ³ • Hupla • Iau • Iha • Iha Pijin ⁴ • Irarutu • Iresim • Isirawa • Itik • Iwur • Jofotek-Bromnya • Kaburi • Kais • Kaiy • Kalabra • Kamberau • Kamoro • Kanum Bädi • Kanum Ngkâlmpw • Kanum Smärky • Kanum Sota • Kapauri • Kaptiau • Karas • Karon Dori • Kaure • Kauwera • Kawe • Kayagar • Kayupulau • Kehu ⁵ • Keijar • Kemberano • Kembra ⁵ • Kemtuik • Ketengban • Ketum • Kimaghima • Kimki • Kimyal • Kirikiri • Kofei • Kokoda • Kombai • Komyandaret • Konda • Koneraw • Kopkaka • Korowai • Korupun-Sela • Kosare • Kowiai • Kuri • Kurudu • Kwer • Kwerba • Kwerba Mamberamo • Kwerisa • Kwesten • Kwinsu • Legenyem • Lepki ⁵ • Liki • Maden • Mai Brat • Mairasi • Maklew • Melayu Papua • Mander • Mandobo Atas • Mandobo Bawah • Manem • Manikion • Mapia • Marau • Marind • Marind Bian • Masimasi • Massep ³ • Matbat • Mawes • Ma'ya • Mekwei • Meoswar • Mer • Meyah • Mlap • Mo • Moi • Molof ⁵ • Mombum • Momina • Momuna • Moni • Mor • Mor • Morai • Morori • Moskona • Mpur ³ • Munggui • Murkim ⁵ • Muyu Utara • Muyu Selatan • Nafri • Nakai • Nacla • Namla ⁵ • Narau • Ndom • Nduga • Ngalum • Nggem • Nimboran • Ninggerum • Nipsan • Nisa • Obokuitai • Onin • Onin Pijin ⁴ • Ormu • Orya • Papasena • Papuma • Pom • Puragi • Rasawa • Riantana • Roon • Samarokena • Saponi • Sauri • Sause • Saweru • Sawi • Seget • Sekar • Semimi • Sempan • Sentani • Serui-Laut • Sikaritai • Silimo • Skou • Sobei • Sowanda • Sowari • Suabo • Sunum • Tabla • Taikat • Tamagario • Tanahmerah • Tandia • Tangko • Tarpia • Tause • Tebi • Tefaro • Tehit • Tobati • Tofanma ⁵ • Towei • Trimuris • Tsaukambo • Tunggare • Una • Uruangnirin • Usku ⁵ • Viid • Vitou • Wabo • Waigeo • Walak • Wambon • Wandamen • Wanggom • Wano • Warembori • Wares • Waris • Waritai • Warkay-Bipim • Waropen • Wauyai • Woi • Wolai • Woria • Yahadian • Yale Kosarek • Yali Angguruk • Yali Ninia • Yali Lembah • Yaqay • Yarsun • Yaur • Yawa • Yei • Yelmek • Yeretuar • Yetfa • Yoke • Zorop

^*Cathetan: Kalimantan lan Papua kagolong jroning teritori Indonésia.