Kutha Ngayogyakarta

**Kutha Ngayogyakarta**
Jawa > D.I. Yogyakarta


Sesanti: Mangayu Hayuning Bawono -
Dina dadi	7 Oktober 1756
Wali kutha	Drs. H. Haryadi Suyuti
Wewengkon	32,8 km²
Kacamatan	14
Padunung -Kapadhetan	511.744 jiwa (2004) 15.601,2/km²
Suku bangsa	Wong Jawa lan mèh kabèh suku ing Indonésia.
Basa	Indonésia, Jawa
Agama	Islam, Kristen, Buda, Hindhu
Flora resmi	Klapa gadhing (Cocos nuciferal vv. gading)
Fauna resmi	Manuk derkuku (Streptoplia chinensis tigrina)
Zona wektu	WIB
Kodhe tilpun	0274
- Situs web resmi: www.jogja.go.id/

Kutha Yogyakarta utawa kutha Ngayogyakarta utawa Ngayogyakarta Hadiningrat utawa cekaké kutha Yogya iku kutha krajan provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta. Kutha iki naté dadi kutha krajan Indonésia ing jaman révolusi. Saliyané iku kutha iki minangka kutha krajan Daerah Istimewa Yogyakarta, sing dipanggedhèni déning Sri Sultan Hamengkubuwono X lan Pangeran Pakualam. Yogyakarta kaloka minangka kutha pelajar, amarga amèh 20% sing ndunungi produktifé arupa pelajar lan ana 137 pawiyatan luhur. Pawiyatan luhur sing diduwèni pamaréntah antarané Universitas Negeri Yogyakarta, Institut Seni Indonésia Yogyakarta lan Universitas Islam Negeri Sunan Kalijaga.

Pérangan saka kutha Yogyakarta, ya iku Kotagedhé, tau dadi punjer Kasultanan Mataram antara 1575-1640. Kraton (Pura) Sultan sing isih duwé fungsi sajeroning makna sing sakbeneré ya iku kraton Kasultanan Yogyakarta, sing dadi pecahan saka Mataram.

Sajarah[besut | besut sumber]

Madegé Kutha Yogyakarta diwiwiti kanthi anané Prajanjian Gianti ing tanggal 13 Fèbruari 1755 sing ditandatangani Kompeni Walanda ya iku déning Gubernur Nicholas Hartingh makili Gubernur Jendral Jacob Mossel. Isi Prajanjian Gianti iku mau: Nagara Mataram dipérang dadi loro: Setengah isih dadi Hak Krajan Surakarta, setengah liyané dadi Hak Pangèran Mangkubumi. Sajeroning prejanjèn mau uga Pengèran Mangkubumi diakoni dadi Raja ing setengah laladan Pedalaman krajan Jawa kanthi Gelar Sultan Hamengkubuwana Senapati Ing Alega Abdul Rachman Sayidin Panatagama Khalifatullah.

Déné laladan-laladan sing dadi kakuasaané ya iku Mataram (Yogyakarta), Pojong, Sukowati, Bagelen, Kedhu, Bumigedhé lan ditambah laladan mancaNagara ya iku; Madiun, Magetan, Cirebon, saparo Pacitan, Kartasura, Kalangbret, Tulungagung, Majakerta, BajaNagara, Ngawen, Sela, Kuwu, Wanasari, Grobogan.

Sawisé rampung Prajanjian Pembagéyan Laladan iku, Pengeran Mangkubumi sing kagungan gelar Sultan Hamengkubuwana I sigra ngukuhaké yèn laladan Mataram sing ana ing sajeroning kakuwasané iku dijenengi Ngayogyakarta Hadiningrat lan kutha krajané ing Ngayogyakarta (Yogyakarta). Katetepan iki diumumaké ing tanggal 13 Maret 1755.

Panggonan sing dipilih dadi kutha krajan lan punjer pamaréntahan iki ya iku alas sing ingaran Beringin, sing wis ana désa ciliké ya iku Pachetokan, lan ana sawijining pasanggrahan sing jenengé Garjitowati, sing digawé déning Susuhunan Paku Buwono II lan jenengé banjur diowahi dadi Ayodya. Sawisé panetapan mau diumumaké, Sultan Hamengkubuwana sigra mrintahaké marang rakyat supaya mbabad alas mau kanggo diadegaké sawijining Kraton.

Sadurungé Kraton iku dadi, Sultan Hamengkubuwana I ngersakaké manggon ing pasanggrahan Ambarketawang laladan Gamping, sing pinuju digawé uga. Manggon kanthi resmi ing papan mau ya iku tanggal 9 Oktober 1755. Saka papan iki panjenengané tansah ngawasi lan ngatur pangyasa kraton sing pinuju digarap.

Setaun sabanjuré Sultan Hamengkubuwana I ngersakaké mlebu Pura ayar kanggo ngresmèkaké. Kanthi mangkono wis madeg Kutha Yogyakarta utawa kanthi jeneng wutuh ya iku Negari Ngayogyakarta Hadiningrat. Pasanggrahan Ambarketawang ditinggal déning Sultan Hamengkubuwana lan pindhah menyang Kraton sing anyar. Peresmiané lumangsung ing tanggal 7 Oktober 1756^[1]

Géografi[besut | besut sumber]

Kutha Yogyakarta dumunung ing satêngahing Provinsi DIY, kanthi watês wewengkon:

Sisih lor: Kabupatèn Sléman
Sisih wétan: Kabupatèn Bantul & Kabupatèn Sléman
Sisih kidul: Kabupatèn Bantul
Sisih kulon: Kabupatèn Bantul lan Kabupatèn Sléman

Wewengkon Kutha Yogyakarta gumêlar ing antarané 110o 24I 19II nganti 110o 28I 53II Bujur Wétan lan 7o 15I 24II nganti 7o 49I 26II Lintang Kidul kanthi dhuwuring èlevasi rata-rata 114 m sadhuwuré lumahing segara.^[2]

Pamaréntahan[besut | besut sumber]

Kutha Yogyakarta katata sajeroning 14 kacamatan, kalurahan lan désa. Kacamatan-Kacamatan ing kutha Yogyakarta ya iku:

Walikutha Yogyakarta[besut | besut sumber]

No	Walikutha	Mangsa tugas
1	M. Enoch	Mèi 1947-Juli 1947
2	Mr. Soedarisman Poerwokoesoemo	Juli 1947-Januari 1966
3	Soedjono A. Y.	Januari 1966-November 1975
4	H. Ahmad	November 1975-Mèi 1981
5	Soegiarto	1981-1986
6	Djatmiko D	1981(?)/6-1991
7&8	R. Widagdo	1991-2001
9	Herry Zudianto	2001-2006
10	Herry Zudianto	2006-2011
11	Haryadi Suyuti	2011-2016 (sedang menjabat)