Kerata basa

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
(Kaelih saka Kérata basa)

Kerata basa ugi sinebat jarwa dhosok. Kerata ateges asal usul tegesing tembung. Kerata basa ateges bab negesi suraosing tembung awewaton asal utawi mula-bukanipun, limrahipun kapirid saking wewancahanipun, kapendhet sunduk prayoginipun. Jarwa mengku teges wedharan utawi katrangan, déné dhosok mengku pikajeng ndhesek, nyodohakaken majeng. Jarwa dhosok kénging dipuntegesi katrangan menggahing tembung sarana dipunkinten-kinten utawi miturut pikajengipun ingkang nerangaken. Kerata basa ditegesi miturut wanda (suku kata), utawa diothak-athik supaya gathuk utawa cocog, miturut kecape tembung[1].

Tuladha:

  • Bapak = bab apa-apa wis pepak (pepak kawruh lan pengalaman).
  • Batur = embat-embataning tutur.
  • Bocah = mangane kaya kebo, pagawéane ora kecacah.
  • Brekat = mak breg diangkat.
  • Cangkir = dianggo nyancang pikir.
  • Cengkir = kencenging pikir.
  • Copet = ngaco karo mepet-mepet.
  • Denawa = ngeden hawa (nguja hawa napsu).
  • Dhésèmber= gedhé-gedhene sumber.
  • Garwa = sigaraning nyawa.
  • Gedhang = digeget leh bar madhang.
  • Gelas = yèn tugel ora bisa dilas
  • Gethuk = yèn digeget karo manthuk-manthuk.
  • Gerang = segere wis arang.
  • Guru = digugu lan ditiru.
  • Gusti = bagusing ati.
  • Jungkat = majuning tekat
  • Kaji = tekade mung siji(ngantebi panembahe marang Allah).
  • Kathok = diangkat sithok-sithok.
  • Kodhok = teka-teka ndhodhok.
  • Krikil = keri ing sikil.
  • Kuping = kaku njepiping.
  • Kupluk = kaku nyempluk.
  • Kursi = yèn diungkurake banjur isi.
  • Ludruk = gulune gela-gelo, sikile gedrag-gedrug.
  • Maling = njupuk amale wong sing ora eling.
  • Mantu = dieman-eman meksa metu.
  • Perawan = yèn pepara (lelungan) kudu wayah awan.
  • Saru = kasar tur kleru.
  • Sekuter = sambi sedheku lumaku banter.
  • Sepuh = sabdane ampuh.
  • Simah = isining omah.
  • Sirah = isining rah.
  • Siti = isi bulu bekti.
  • Sopir = yèn ngaso mampir (ing warung).
  • Sruwal = saru yèn nganti uwal.
  • Tandur = nata karo mundur.
  • Tapa = tatane kaya wong papa.
  • Tarub = ditata dimen murub.
  • Tebu = antebing kalbu.
  • Tepas = titip napas.
  • Tuwa = ngenteni wetuné nyawa ; untune wia rowa.
  • Wanita = wani mranata.
  • Wedang = dianggo gawé kadang.
  • Weteng = ruwet tur peteng.

Rujukan[besut | besut sumber]

  1. Sesuluh Basa Jawi. Solo: Tiga Serangkai. 1981. kc. 56.