Kendhang

Kendhang

Kendhang iku piranti gamelan Jawa sing ditabuh nganggo kombinasi antara tlapakan karo driji, dadi ora nganggo tabuh. Ing musik modhèren, piranti iki digolongaké piranti perkusi. Kendhang disèlèhaké ing wadhah panyangga saka kayu sing wujudé mèmper huruf Y. Kendhang ing musik gamelan fungsiné kanggo mimpin lan ngarahaké musik. Kendhang duwé jinis lan ukuran kang werna-werna. Ukurané kendhang antarané 20 cm nganti 45 cm. Kendhang bentuké kaya drum lan dimainaké kanthi cara ditabuh.

Wujud

Wujudé mèh silindher, simetris, ing salah siji sisih rada gedhé tinimbang sisih lawané. Pérangan sing luwih gedhé lumrahé disèlèhaké ing tengening panabuh. Kendhang iki ukurané luwih cilik tinimbang bedhug.

Jinis

Ana 4 jinis kendhang sing umum dienggo ing gamelan ya iku: (urutan saka sing gedhé dhéwé ukurané)

• Kendhang gendhing utawa kendhang ageng, nduwé nadha swara paling cendhèk
• Kendhang wayangan
• Kendhang batangan utawa ciblon
• Kendhang ketipung, nduwé nadha swara paling dhuwur

Fungsi

Piranti gamelan iki fungsiné kanggo ngatur irama mligi yèn arep ngowahi irama uga kanggo ngatur tempo musik supaya ajeg. Kendhang uga sok kanggo tengeran babak-babak ing reroncèn musik gamelan lan ing pérangan akir utawa panutup swara suwukan.

Jinis swara lan cara nabuh

Akèh jinis swara sing bisa diasilaké saka piranti kendhang iki ya iku antarané:

• Dlong: swara iki metu saka tengah pérangan kendhang sing gedhé (kejaba kendhang ketipung), ditabuh nganggo kabèh driji lan sapérangan tlapakan sing langsung diculaké. Swara iki nduwé nadha paling cendhèk.
• Dhah: swara iki metu saka sisih utawa pinggir pérangan kendhang sing gedhé (kejaba kendhang ketipung), ditabuh nganggo kabèh driji lan sapérangan tlapakan tangan sing langsung diculaké.
• Thung: swara iki metu saka tengah pérangan kendhang sing gedhé, ditabuh nganggo driji sing langsung diculaké. Yèn ing kendhang ketipung, swara iki metu saka pérangan kendhang sing gedhé ning ditabuh nganggo jempol utawa driji panuding sing langsung diculaké.
• Ket: swara iki metu saka pérangan tengah kendhang sing gedhé, ditabuh nganggo pucuk driji mligi pucuk driji panuding, driji panunggul karo driji manis lan ora langsung diculaké (tetep nempèl) utawa nutup.
• Tong: swara iki metu saka sisih utawa pinggir pérangan kendhang sing cilik, ditabuh nganggo pucuk driji panunggul lan driji manis lan langsung diculaké.
• Tak: swara iki metu saka pérangan kendhang sing cilik, ditabuh nganggo kabèh driji lan sapérangan tlapakan tangan lan ora diculaké utawa tetep nempèl, déné tlapakan tangan tengen nempèl ing pérangan kendhang sing gedhé. Swara iki nduwé nadha paling dhuwur.
• Deng: swara iki metu saka pérangan kendhang sing gedhé, ditabuh nganggo kabèh driji ana ing sisih pinggir kendhang. Sumber: Hari Kendhang Kabupatèn Madiun.

Notasi

Notasi swara kendhang sing umum dienggo ya iku:

• Swara dlong diwakili simbol D
• Swara dhah diwakili simbol b
• Swara thung diwakili simbol p
• Swara ket diwakili simbol k
• Swara tong diwakili simbol o
• Swara tak diwakili simbol t
• Swara deng diwakili simbol B

Cathetan suku

<references>

• Gamelan, Orkestra a la Jawa