Pencak silat

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
(Kaelih saka Pencak Silat)

Pencak silat utawi silat inggih punika satunggaling seni béla dhiri tradisional ingkang asalipun saking Kapulauan Nuswantara(Indonesia). Seni béla dhiri punika kawentar wonten ing Indonésia, Malaysia, Brunéi, lan Singapura, Filipina kidul, lan Thailand kidul sarujuk kaliyan panyebaran pinten-pinten suku bangsa Nuswantara.[1]

Awit peran pelatih saking Indonésia, Vietnam sakpunika ugi sampun gadhah pesilat-pesilat ingkang kiyat. Babon organisasi pencak silat ing Indonésia punika Ikatan Pencak Silat Indonesia (IPSI). Organisasi ingkang dadi wadhah fèderasi-fèderasi pencak silat ing macem-macem nagara punika dipunsebut Persekutuan Pencak Silat Antara Bangsa (Persilat), ingkang dipunsengkuyung déning Indonésia, Singapura, Malaysia lan Nagara Brunéi Darussalam.

Pencak silat punika olahraga bela dhiri ingkang mbetahaken konsèntrasi.[2] Wonten akulturasi saking budaya Cina, agama Hindu, Budha, lan Islam sakjeroning pencak silat. Kulinanipun saben wilayah ing Indonésia gadhah aliran pencak silat ingkang khas. Upamanipun, wilayah Jawa Barat misuwur aliran Cimandé lan Cikalong, ing Jawa Tengah wonten aliran Merpati Putih lan ing Jawa Timur wonten aliran Perisai Dhiri.

Saben patang taun ing Indonésia ana tandhing pencak silat nasional arané Pekan Olahraga Nasional. Pencak silat ugi sampun moncér kanthi SEA Games wiwit taun 1987. Ing nagara manca ugi kathah tiyang remen pencak silat kaya ta ing Australia, Walanda, Jerman, lan Amerika.[2]

Ing tataran nasional olahraga pencak silat dados sebab raket nuswantara, ugi ndamel arum jeneng negara, lan dados idhèntitas bangsa.[3] Olahraga pencak silat sampun adu tanding kanthi skala internasional. Ing Indonésia kathah sanget aliran-aliran ing dalem pencak silat, kanthi kathahipun aliran punika nuduhaken kasugihan budaya masarakat ing Indonésia kanthi nilai-nilai wonten ing dalemipun.

Ing sasi Maret 2017, Pencak Silat sampun dipunajukaken déning Pamarèntah Républik Indonesia menyang UNÈSCO minangka Warisan Budaya Tak Benda Dunia. Punika minangka salah satunggaling upaya pamarèntah kanggé majokaken pencak silat minangka warisan budaya Indonésia. Mupangat kanggé Pencak Silat, ingkang diakoni minangka Warisan Budaya Tak Benda Dunia inggih punika pikantuk pangakuan internasional, pikantuk kasempatan dipuntandingaken wonten ing dalem cabang olahraga ing Olimpiade lan masayarakat internasional saged njelajah nilai-nilai budaya sing ana ing silat. [1]

Ètimologi[besut | besut sumber]

Pertandingan pinal Pencak Silat èstri kelas É 65kg - 70kg. Ing sisih kiwa Amèlia Roring (Indonèsia - medali emas) vs Siti Rahmah Mohaméd Nasir (Malaysia - medali pèrak). 17 Nopèmber 2011 ing SEA Games 2011 ing Padhépokan Pencak Silat Taman Mini Indonesia Indah, Jakarta Timur, Indonésia.

Istilah silat punika umumipun misuwur ing Asia Tenggara, nanging khusus ing Indonesia istilah ingkang dipunginakaken inggih punika pencak silat . Istilah punika sampun dipunginakaken wiwit taun 1948 kanggé nyawijikaken macem-macem aliran seni beladiri tradisional ingkang ngrembaka ing Indonesia.[4] Jeneng "pencak" dipunginakake ing Jawa, déné "silat" dipunginakaken ing Sumatra, Semenanjung Melayu lan Kalimantan. Ing pangembanganipun, sakpunika istilah "pencak" langkung ngajengaken unsur seni lan tampilan kaèndahan gerakan kasebat, déné "silat" minangka inti ajaran béla diri ing paperangan.

Sejarah[besut | besut sumber]

Béla diri ingkang dipunrembakaken ing Nuswantara adhedhasar usaha pertahanan suku marang mungsuh, kadosta tarian perang Nias .

Para leluhur ing Indonesia sampun gadah cara njaga dhiri kanggé nglindhungi lan mbéla nyawanipun utawi klompokipun saking tantangan alam.[5] Piyambakipun ndamel béla dhiri kanthi niru obahipun kèwan ing lingkungan alam, kaya ta gerakan kera, macan, ula, utawa manuk garudha. Asal saking seni béladhiri ing Nuswantara saged ugi ngrembaka saking katrampilan suku bangsa asli Indonesia kanggé mburu lan perang ngginakaken bendha, tameng lan tumbak, kadosta ing tradhisi suku Nias sing nganti abad kaping-20 boten wonten pengaruh saking njawi.

Silat dipunanggep nyebar ing nuswantara wiwit abad kaping 7 M, nanging asal-usul dèrèng ditemtokaken kanthi kepasten. Kraton ageng, kadosta Srivijaya lan Majapahit, dipunsebat gadhah prawira kang nguwasani bèladhiri lan saged ngempalaken pahlawan kang katrampilan kangge mbèla dhiri saged dipunandelaken.[5] Paneliti silat Donald F. Draeger pracados manawi bukti seni bèladhiri saged ditingali saking macem-macem artefak sanjata kang dipunpanggihaken saking jaman klasik (Hindu-Buddha) ugi ing patung relief sing ngemot sikap kuda-kuda silat ing candhi Prambanan lan Borobudur . Ing seratipun, Draeger nyerat manawi sanjata lan seni bèladhiri silat boten saged dipunpisahaken, boten namung ing dalem olah badan, nanging ugi hubungan spiritual ingkang wonten gandhènganipun kaliyan budaya Indonésia. Sawetara punika Syeikh Shamsuddin (2005) [6] ngemu manawi wonten pangaruh seni bèladhiri saking China lan India wonten ing dalem silat. Punika amargi wiwitan budaya Melayu sampun dipunpengaruhi budaya ingkang dipunbekta dening pedagang lan tiyang rantau saking India, China lan mancanegara sanèsipun.

Pencak silat wis dikenal dening umume wong melayu kanthi macem-macem jeneng.[7] Ing Peninsular Malaysia lan Singapura, luwih dikenal minangka seni bela dhiri sing gayong lan aliran boten cecek. Ing Thailand, seni bela dhiri dikenal minangka wrangle liwat, lan ing Filipina kidul dikenal minangka pasilat. Saking asmanipun, saged dipuntingali istilah "silat" langkung nyebar, pramila anggenipun seni beladiri iki nyebar saka Sumatra menyang macem-macem wilayah ing Asia Tenggara.

Tradhisi silat diwarisake kanthi lisan lan nyebar kanthi tutuk, diwulang saka guru menyang siswa, mula cathetan sing ditulis asile silat angel ditemokake. Sejarah silat diceritakan liwat legenda sing beda karo siji wilayah menyang wilayah liyane. Legenda Minangkabau, silat ( basa Minangkabau : silek ) diciptakake dening Datuk Suri Diraja saka Pariangan, Tanah Datar ing sikil Gunung Marapi ing abad ka-11.[8] Banjur silek digawa lan dikembangake para pendatang Minang ing saindenging Asia Tenggara . Bab kasebut padha karo crita rakyat babagan asal saka sekolah silat Cimande, sing nyritakake babagan wanita sing ditodha sawise perang antara macan lan monyet. Saben wilayah umume duwe seniman bela dhiri ( prajurite ) sing bangga, umpamane Prabu Siliwangi minangka tokoh seni beladiri Pajajaran,[9] Hang Tuah komandan Melaka,[10] Gajah Mada mahapatih Majapahit[butuh sitiran] lan Si Pitung saka Betawi.[butuh sitiran]

Pangembangan silat kanthi sejarah wiwit direkam nalika panyebaran kasebut akeh dipengaruhi para panyebaran agama Islam ing abad kaping-14 ing Nusantara. Ing wektu iku pencak silat diwulangake kanthi pasinaon agama ing surau utawa pesantren. Silat dadi bagean praktik spiritual.[6] Ing budaya sawetara klompok etnik ing Indonesia, pencak silat minangka bagean sing ora bisa dibédakake karo upacara tradisional. Contone, tarian Randai sing ora liya nanging gerakan silek Minangkabau asring ditampilake ing macem-macem acara lan acara tradisional Minangkabau. Ing prosesi kawinan tradisional Betawi ana tradhisi "doorstop", yaiku demonstrasi silat Betawi sing di rangkepake sajrone dolanan cilik. Acara iki biasane dianakake sadurunge upacara pernikahan, yaiku drama cilik sing nyritakake trombongan panganten wanita ing omah kasebut menyang omah panganten wanita sing diblokir dening prajurite desa (prajurit) lokal sing dikandhani uga menehi ati marang penganten. Banjur ana perang seni bela diri ing tengah dalan antaraning sekatan dalan lan para prajurite sing mesthi menang dening para pengawal pengawal.

Banjur Silat berkembang saka seni beladiri lan tari rakyat, dadi bagian saka pendidikan pertahanan negara kanggo ngatasi penjajah asing.[10] Ing sejarah perjuangan nglawan penjajah Walanda, nyathet para prajurit sing padha nyekel senjata, kaya ta Panembahan Senopati, Sultan Agung, Pangeran Diponegoro, Teuku Cik Di Tiro, Teuku Umar, Imam Bonjol, lan para pahlawan wanita, kaya ta Sabai Nan Aluih, Cut Nyak Dhien, lan Cut Nyak Meutia .[5]

Saiki Silat diakoni minangka budaya Melayu kanthi jembar,[11] yaiku pedunung pulau Sumatra lan Semenanjung Malak, uga macem-macem kelompok etnik liyane sing nggunakake lingua franca basa Melayu ing macem-macem wilayah ing Jawa, Bali, Kalimantan, Sulawesi, lan pulo liya sing uga ngembangake seni beladiri iki.

Sadhar babagan pentinge ngembangake peran pencak silat, dirasakake manawa butuh organisasi pencak silat nasional, sing uga bisa mbengkelake sekolah seni beladiri ing saindenging Indonesia. Tanggal 18 Mei 1948, Asosiasi Pencak Silat Indonesia (IPSI) kabentuk.[5] Saiki IPSI didaftar dadi organisasi seni beladiri nasional paling tuwa ing donya.

Tanggal 11 Maret 1980, Asosiasi Pencak Silat Antarbangsa (Persilat) diadegaké kanthi inisiatif Eddie M. Nalapraya (Indonesia), sing saiki dadi ketua IPSI .[7] Acara iki uga dirawuhi déning wakil saka Malaysia, Singapore, lan Brunei Darussalam . Sekawan negara, kalebu Indonesia, ditetepake minangka pendiri Persilat .

Sawetara organisasi silat nasional kalebu Asosiasi Pencak Silat Indonesia (IPSI) ing Indonesia, Perikatan Silat Nasional Malaysia (PESAKA) ing Malaysia, Singapura Silat Alliance (PERSIS) ing Singapura, lan Alliance Silat Alliance (PERSIB) ing Brunei. Welasan akademi silat wis tuwuh ing Amerika Serikat lan Eropa. Silat saiki wis resmi dadi olahraga ing pertandhingan internasional, utamane kompetisi ing Sukan SEA . Akbar

Istilah ing Pencak Silat[besut | besut sumber]

Betawi Silat sajrone "Palang Pintu" ing tradhisi kawinan Betawi, iki nuduhake teknik ngunci marang golok.
  • Kuda-kuda : yaiku posisi sikil kanggo nguatake posisi awak. Jaran sing kuwat lan kuwat penting kanggo njaga posisi awak supaya ora gampang ngeculake. Jaran uga penting kanggo nggegirisi utawa dadi dhasar kanggo miwiti serangan (tendhangan utawa pukulan).
  • Sikep lan Gerak : Pencak silat minangka sistem sing kalebu sikap (posisi) lan gerakan (gerakan). Nalika pejuang bakal obah nalika perang, sikap lan gerakan dheweke terus owah-owahan sawise posisi mungsuh terus-terusan. Sanalika sawise nemokake kelemahane mungsuh, pejuang kasebut bakal nyoba ngalahake mungsuh kanthi serangan kanthi cepet.
  • Langkah : Fitur khusus saka Silat yaiku nggunakake langkah-langkah. Langkah iki penting ing game seni beladiri sing apik. Ana sawetara pola langkah sing diakoni, umpamane langkah telu lan langkah papat.
  • Kembangan : yaiku gerakan tangan lan postur sing ditindakake nalika diamati, ngerti babagan gerakan mungsuh, uga nggegirisi ing jurang pertahanan mungsuh. Kemajuan utama biasane ditindakake ing awal perang lan bisa diantisipasi nyerang utawa ngapusi mungsuh. Sering gerakan gerakan silat meh padha karo tarian utawa ing basa maenpo sing meh padha ngibing (nari). Kembangan minangka salah sawijining bagean evaluasi utama ing seni pencak silat sing luwih prioritas tumrap gerakan kasebut.
  • Woh : Pencak Silat duweni macem-macem teknik pertahanan lan serangan. Cara tradisional istilah teknik bisa disamakan karo woh. Pesilat biasane nggunakake tangan, sikut, lengen, sikil, dhengkul lan soles. Teknik umum kalebu tendangan, pukulan, kesandung, stroking, kunci, mbuwang, nyekel, mecah sambungan, lan liya-liyane
  • Jurus : pesilat latihan mawi jurus-jurus . Jurus minangka sawetara gerakan dhasar kanggo awak ndhuwur lan ngisor, sing digunakake minangka pandhuan kanggo ngontrol nggunakake teknik pensil silat ( buah ) sing maju, yen ditindakake kanggo praktik kanthi nyanyi utawa kanthi pasangan. Panggunaan langkah - langkah, utawa gerakan awak cilik, mulang nggunakake peraturan sikil. Yen digabungake, kuwi Dhasar Pasan, utawa aliran awak kabèh.
  • Sapuan lan Motong : yaiku salah sawijining jinis woh (teknik) kanggo nyelehake mungsuh kanthi nyerang jaran mungsuh, yaiku nyepak utawa nyepit (nglereni) sikil mungsuh, saengga mungsuh kelangan keseimbangan lan tiba.
  • Kuncian : minangka teknik kanggo mateni mungsuh supaya dheweke ora kuwat, ora bisa mindhah, utawa nyuda mungsuh. Lockdown kalebu panyegahan, ngapusi, lan gerakan cepet sing biasane target bangkekan mungsuh, lengen, gulu, gulu, utawa pundhak.

Aspèk lan bentuk[besut | besut sumber]

Randai Seni saka Sumatra Kulon nggunakake silek (silat) minangka unsur saka tariane.

Ana 4 aspèk utama ing pencak silat, yaiku:

  1. Aspek Méntalitas spiritual : Pencak silat mbangun lan nuwuhake kapribaden lan karakter mulya wong. Pedhang pedhang lan guru guru seni beladiri biyen kudu ngliwati tahap meditasi, asceticism, utawa aspek mistik supaya bisa nggayuh tingkat pengetahuan paling dhuwur.
  2. Aspek Seni lan Budaya : Seni lan game seni "pencak silat" minangka aspek sing penting banget. Istilah Pencak umume nggambarake wujud tarian pencak silat, kanthi musik lan busana tradisional.
  3. Aspék Pertahanan dhiri: Kepercayaan lan ketekunan penting banget kanggo nguwasani seni beladiri ing pencak silat. Tembung silat, cenderung kanggo nandheske aspek kabisan teknis seni penca diri seni beladiri.
  4. Aspek Olahraga : Iki tegese aspek fisik seni beladiri penting. Pejuang nyoba nyetel pikiran kanggo kerja awak. Kompetisi minangka bagean saka aspek iki. Aspek olahraga kalebu kompetisi lan demonstrasi bentuk pendirian, yaiku kanggo single, gandha utawa tim.

Bentuk pencak silat lan pertapaan (panggonan praktik) beda karo siji liyane, miturut aspek sing dititikake. Akeh sekolah sing asalé saka pengamatan gelut kewan liar. Silat macan lan monyet minangka conto ing sekolah kasebut. Ana uga sing mratelakake, aspek seni beladiri lan olahraga, loro fisik lan ambegan, minangka wiwitan pangembangan silat. Aspek olahraga lan seni beladiri iki wis nggawe seni beladiri misuwur ing Eropa.

Nanging, akeh sing mbantah prinsip-prinsip pensat silat diilangi, utawa digawé gampang, nalika pencak silat melu jagad olahraga. Mula, sawetara praktisi silat terus fokus ing bentuk pencat silat tradisional utawa spiritual, lan ora ngetutake keanggotaan lan peraturan sing diadopsi Persilat, minangka pengatur seni beladiri ing donya.

Gaman[besut | besut sumber]

Saliyane berjuang kanthi tangan kosong, pencak silat uga ngerti macem-macem jinis senjata. kalebu:

  • Kris : bedhil péso sing bentuké cilik, asring nganggo agul-agul sing digawé nganggo lempitan macem-macem jinis logam lan banjur ngumbah asam.
  • Kujang : péso Sundha
  • Sisih / Linso: Selendang sutra sing disandhang ing pinggul utawa pundhak, sing digunakake ing teknik ngunci lan pertahanan marang lading.
  • Galah : tongkat sing digawé saka kayu, baja utawa pring.
  • Scan: kain, biasane disandhang minangka sarung utawa dibungkus kaya sirah waos. Wanita tradisional nutupi sirahe nganggo kain sing bisa diowahi dadi scan.
  • Tongkat / Toya : tongkat sing digawa wong tuwa, lelungan lan turis.
  • Peminat : penggemar lipat tradisional sing bisa uga digawé saka kayu utawa wesi.
  • Kerambit / Nail Machan: péso sing bentuké kaya macan cakar sing bisa dicekel rambut wanita.
  • Sickle / Clurit : arit, umume digunakake ing tetanèn, budidaya lan panen.
  • Sundang : ujung pedhang Bugis, asring keprok
  • Rencong : keris Aceh rada mlengkung
  • Mrico Mashed: keris cilik sing uga rada sudhut mlengkung kaya rencong, secara barès tegese "penghancur lada".
  • Paket : gegaman kethul digawé saka baja.
  • Tumbak : javelin digawé saka pring, baja utawa kayu sing kadhangkala duwe wulu dipasang ing piso.
  • Machete / Machete : pedhang cekak sing biasane digunakake ing tugas saben dinane kaya ta nglereni nalika nggabungake alas.
  • Kacilakan : telung sula utawa gaman telung gegaman
  • Chabang / Cabang: kecelakaan kanthi cekak, tegese "cabang".

Tingkat katrampilan[besut | besut sumber]

Ringkesan, seni beladiri utawa para pesilat dipérang dadi sawetara tahap utawa tingkat keahlian, yaiku:

  1. Pamula, diwulang kabèh tahap dhasar kaya ta jaran, trobosan, pukulan, kalah, kena, tombok, mbanting, mbanting, binaraga, uga sawetara katrampilan dhasar saka College lan IPSI standar standar
  2. Menengah, ing tahap iki, pejuang luwih fokus kanggo aplikasi kabèh gerakan dhasar, pangerten, variasi, lan ing kene bakal mulai katon kapentingan lan bakat pejuang, lan bakal disebar ing saben cabang, kaya ta Olahraga & Budaya Budaya.
  3. Pelatih, asil katrampilan diwasa adhedhasar pengalaman ing tahap pamula, lan perantara bakal nggawe langkah pesilat menyang tahap sabanjure, ing ngendi dheweke bakal diwenehi teknik pertahanan dhiri perguruan tinggi, ing ngendi teknik iki mung diwenehake kanggo wong sing dipercaya, lan teknis bisa lan moral, amarga teknik seni beladiri biasane teknik tempur sing efektif banget kanggo ngrusak mungsuh / mateni banget.
  4. Pendekar, minangka pejuang sing wis diakoni para pinituwa ing kampus kasebut, dheweke bakal oleh ilmu ilmu rahasia sing paling dhuwur.

Tata tertib Pencak Silat[besut | besut sumber]

Latihan silat ing Santa Clara, California .

Selaras karo norma lan nilai budaya, utamane ing Indonesia, ana pirang-pirang aturan sing kudu diawasi lan ditrapake kanthi ati-ati nalika nindakake praktik pencak silat, kalebu ing ngisor iki.[7]

  • Upacara pambukaan olahraga kasebut kalebu:
    • Nyiyapake garis;
    • Ndedonga dipimpin dening pelatih;
    • Wacan "Prasetya pesilat Indonesia"
    • Sembah penghormatan marang pelatih, dipimpin dening pimpinan garis kasebut.
  • Anget munggah
  • Latihan inti
  • Kelangan mudhun
  • Upacara penutupan olahraga dipungkasi kanthi gegayuhan lan salaman.

Nilai positif pencak silat[besut | besut sumber]

Sawetara nilai positif sing dipikolehi ing seni beladiri pencak silat yaiku:[3]

  1. Kesehatan lan fitness;
  2. Kapercayan Awaken;
  3. Olahraga ketahanan mental;
  4. Mbangun kesadaran diri sing dhuwur;
  5. Olahraga olah raga lan semangat kesatria;
  6. Dhisiplin lan tenacitas sing luwih dhuwur.

Pencak silat ing dunya[besut | besut sumber]

Pesilat Vietnam mragaaken dholanan golok .

Pencak Silat berkembang kanthi cepet ing abad kaping-20 lan dadi kompetisi ing kompetisi miturut penguasaan lan penguasaan Persilat (Perikatan Pencak Silat Antarane Bangsa, utawa Federasi Pencak Silat Internasional). Pencak silat dipromosikan dening Persilat ing sawetara negara ing saindenging bawana 5, kanthi tujuan nggawe pencak silat dadi olahraga Olimpiade . Persilat promosiaken Pencak Silat minangka kompetisi olahraga internasional. Mung anggota sing diakoni Persilat sing bisa melu kompetisi internasional.

Saiki, sawetara federasi pencak silat nasional Eropa lan Persilat wis netepake Federasi Pencak Silat Eropa. Ing taun 1986, Kejohanan Pencak Silat Donya sing pisanan ing njaba Asia dumadi ing Wina, Ostenrik .

Pencak silat lan dipertandingan sepisanan dikenalaké ing Games Asia Kidul-Wétan (SEA Games) kanggo 14 ing taun 1987 ing Jakarta. Nganti saiki, olahraga pencak silat dileksanakake kanthi rutin ing Sukan SEA. Nalika taun 2002, Pencak Silat dikenalake minangka bagian saka program pagelaran ing Game Asia ing Busan, Korea Kidul kaping pisanan. Kejuaraan Donya pungkasan yaiku ing taun 2010 ing Jakarta, Indonesia ing Desember 2010.

Saliyane upaya Persilat nggawe pencak silat minangka kompetisi olahraga, isih akeh sekolah-sekolah lawas tradisional sing ngripta silat pencak kanthi jeneng Silek lan Silat ing macem-macem papan. Dikira-kira ana atusan arus (gaya) lan ewonan akademi.

Padepokan pencak silat Indonesia[besut | besut sumber]

Gerbang Padepokan Pencat Silat
Padepokan Pencak Silat arena utama

Padepokan yaiku istilah Jawa sing tegese komplek omah kanthi area sing cukup kasedhiya kanggo sinau lan mulang kawruh lan katrampilan tartamtu.

Padepokan Pencak Silat Indonesia (PnPSI).[12] minangka senyawa skala nasional lan internasional sing ana ing area sekitar 5.2 hektar ing komplek Taman Mini Indonesia Indah . Gunggunge gedung kasebut udakara 8,700 m2 lan total wilayah koridor udakara 5,000 m2. Padepokan resmi dibukak dening Presiden Soeharto tanggal 20 April 1997.

Padepokan Pencak Silat Indonesia paling ora ana 5 fungsi, yaiku:

  1. Minangka pusat informasi, pendhidhikan, presentasi lan promosi macem-macem prakara sing ana hubungane karo Pencak Silat.
  2. Minangka pusat kanggo macem-macem kegiatan sing ana hubungane karo upaya kanggo njaga, ngembangake, nyebarake lan ningkatake gambar Pencak Silat lan regane.
  3. Minangka sarana kanggo ngiyataken kesatuan lan integritas komunitas Pencak Silat Indonesia.
  4. Minangka sarana kanggo nguatake paseduluran antarane masyarakat Pencak Silat ing macem-macem negara.
  5. Minangka sarana kanggo mbedakake loro kode etika Pencak Silat manungsa, yaiku: Prasetya Pesilat Indonesia lan Sumpah Sumpah.

Sekolah lan kampus ing Indonesia[besut | besut sumber]

Ana macem-macem sekolah pencak silat sing wis berkembang ing Indonesia suwene pirang-pirang abad, lan saben aliran kasebut wis akeh dadi kampus. . Ing ngisor iki sawetara sekolah lan sekolah seni beladiri:

  • Kolej Pencak Silat "Abang lan Putih" - Sekolah iki luwih nyengkuyung babagan akidah agama lan prioritas pendirian sing ndadekake pati luwih gedhe sing duwe keuntungan ing jabatane. Sanajan, Sekolah Pencak Silat Merah Putih iki wis diadegaké, wis entuk atlit profesional lan mesthi menang ing saben acara Nasional lan Internasional.
  • Sejarah persaudaraan "Setia-Hati", singkatan SH, diwiwiti ing taun 1903, yaiku panyiapan kawin SOSIET SINGULAR SINGULAR ing desa Tambak Gringsing-Surabaya dening almarhum Pak Ki Ngabehi Soerodwirjo kanthi jeneng kapisan, Masdan. Nalika semana jeneng game seni beladiri yaiku JOYO GENDILO lan mung 8 siswa sing didhisiki dening 2 sedulur sadulur yaiku Noto / Gunadi (adhine Ki Ngabehi Soerodwirjo) lan Walanda Kenevel. Ing taun 1915 jeneng game seni beladiri diganti dadi JOYO GENDILO CIPTO MULYO. Organisasi kasebut menang sih ing komunitas kasebut ing taun 1917 sawise demonstrasi seni beladiri terbuka ing alun-alun kutha Madiun lan dadi populer ing komunitas kasebut amarga duwe gerakan unik sing kebak seni lan kekuwatan. Nalika iku ing taun 1917, Ki Ngabehi Soerodwirjo diganti jenenge HOSPITAL IMANUS.
  • Silek Harimau Minangkabau — adalah aliran silek (Silat Minangkabau), seni beladiri yang dimiliki oleh masyarakat Minangkabau, Sumatra Barat, Indonesia yang diwariskan secara turun temurun dari generasi ke generasi. Masyarakat Minangkabau memiliki budaya merantau semenjak beratus-ratus tahun yang lampau.
  • Silat Cimande — adalah aliran maenpo (pencak silat Sunda) di daerah Tari Kolot, Cimande, Bogor, Jawa Barat. Cimande adalah sebuah aliran pencak silat yang tergolong tua, besar, terkenal dan memiliki pengaruh pada aliran lainnya di pulau Jawa. Cimande memiliki lima aspek yaitu aspek olahraga, seni budaya/tradisi, beladiri, spiritual dan pengobatan. Aspek terakhir yaitu pengobatan termasuk pijat/ atau urut gaya Cimande dan pengobatan patah tulang.
  • Silat Nampon - merupakan penca silat dari almarhum Uwa Nampon (lahir 1888 di Ciamis, meninggal 1962 di Padalarang - Jawa Barat). Sejak tahun 1932, uwa Nampon mengajarkan ilmu silat ini kepada para pejuang kemerdekaan, termasuk Bung Karno, Sutan Syahrir, dll. Berlainan dgn jurus penca silat lain, Aliran Alm Nampon berpusat didada sehingga gerak ditangan serasa kosong.Berorientasi pada kesamaan gerak. Dari seluruh organ anggota tubuh tangan kaki, dada. Tenaga otot dipusatkan di Otot dada dan walikat, dan gerak diakhiri dengan kesamaan tindak laku otot didada tangan kaki sabet digabreg. Dengan dasar yang khas inilah Jurus khas ini akhirnya dikenal dengan sebutan Jurus Gebreg (Singkatan dari gerakan Regenerasi Bersama). Karena terkenal dengan gaya Penca Silat yang khas dan baru, muncul berbagai sebutan. Ada yang menamakan Ulin nampon, ada juga yang menamakannya Stroom, Timbangan, Spierkracht/tenaga dalam. Nama Spierkracht saat itu banyak dikenal sampai ke Jateng, Jatim sebagai nama penca silat ciptaan Alm Nampon.
  • Merpati Putih — merupakan pencak silat yang berkembang dari tradisi Jawa sejak tahun 1550. Sang Guru Merpati Putiih adalah Bapak Saring Hadi Poernomo, sedangkan pendiri Perguruan dan Guru Besar sekaligus pewaris ilmu adalah Purwoto Hadi Purnomo (Mas Poeng) dan Budi Santoso Hadi Purnomo (Mas Budi) sebagai Guru Besar terakhir yaitu generasi ke sebelas. Didirikan pada tanggal 2 April 1963 di Yogyakarta, mempunyai kurang lebih 85 cabang dalam negeri dan 4 cabang luar negeri dengan jumlah kelompok latihan sebanyak 415 buah (1993) yang tersebar di seluruh Nusantara dan saat ini mempunyai anggota sebanyak kurang lebih dua setengah juta orang lulusan serta yang masih aktif sekitar 100 ribu orang dan tersebar di seluruh Indonesia. Pencak silat Merpati Putih dikenal dengan Beladiri Tangan Kosong (Betako).
  • Tapak Suci Putera Muhammadiyah—merupakan aliran pencak silat yang didirikan pada tanggal 31 Juli 1963 oleh para Pendekar Perguruan Kauman yang berpusat di Yogyakarta. Tapak Suci merupakan kelangsungan dari Perguruan Kauman yang didirikan pada tahun 1925
  • Bakti Negara — adalah aliran dan perguruan pencak silat Bali yang berpedoman pada ajaran Hindu Dharma masyarakat Bali Tri Hita Karana. Bakti Negara dibentuk pada 31 Januari 1955 di Banjar Kaliungu Kaja, Denpasar, Bali oleh empat pendekar mantan pejuang kemerdekaan Indonesia: pendekar Anak Agung Rai Tokir, I Bagus Made Rai Keplag, Anak Agung Meranggi, Sri Empu Dwi Tantra, dan Ida Bagus Oka Dewangkara.
  • Perguruan Pencak Silat Nasional Asad (Persinas ASAD) — berdiri pada tanggal 30 April 1993 berpusat di Jakarta, telah berkembang pesat dan banyak menjuarai perlombaan baik provinsi, nasional, bahkan internasional. Prestasi Dunia Persinas Asad yang mewakili Indonesia meraih prestasi membanggakan di Festival Beladiri Dunia Chungju World Martial Arts Festival di Chungju Korea Selatan.
  • Silat Pangean — merupakan sebuah seni bela diri dari Riau yang lahir dan dipopulerkan secara turun temurun oleh guru-guru besar silat pangean, yang biasa dikenal dengan Induak Barompek zaman dahulu.
  • Himpunan Anggota Silat Dasar Indonesia (HASDI) — didirikan oleh Bapak RS. Hasdijatmiko pada tahun 1961, yang berpusat di Jember Jawa Timur, merupakan perguruan silat yang mengembangkan tekhnik gerak silat cepat dan lugas.
  • Persaudaraan Setia Hati Terate (PSHT) — didirikan oleh Ki Hadjar Hardjo Oetomo di indonesia tepatnya Desa Pilangbango, Kecamatan Kartoharjo,Madiun pada tahun 1922, merupakan perguruan silat yang mengajarkan kesetiaan pada hati sanubari sendiri yang bersandarkan pada Tuhan Yang Maha Esa. Perguruan ini mengutamakan persaudaraan dan berbentuk sebuah organisasi.
  • Silat Perisai Diri — teknik silat Indonesia yang diciptakan oleh Pak Dirdjo (mendapat penghargaan pemerintah sebagai Pendekar Purna Utama) yang pernah mempelajari lebih dari 150 aliran silat nusantara dan mempelajari aliran kungfu siauw liem sie (shaolin) selama 13 tahun. Teknik praktis dan efektif berdasar pada elakan yang sulit ditangkap dan serangan perlawanan kekuatan maksimum. Saat ini merupakan silat yang paling dikenal dan banyak anggotanya di Australia, Eropa, Jepang dan Amerika Serikat.
  • Silat Riksa Budi Kiwari — Perguruan ini didirikan oleh Pak Ujang Jayadiman pada tahun 1982 di Bandung. Meskipun usia perguruan ini tergolong masih muda,namun telah mencetak banyak atlet-atlet berprestasi baik di tingkat Nasional maupun Internasional.
  • Ikatan Keluarga Silat Putra Indonesia Kera Sakti - perguruan yang didirikan oleh R. Totong Kiemdarto di Kota Madiun pada tahun 1980. Pencak silat dengan aliran tenaga dalam, dan perpaduan dari silat di nusantara dan kuntao monyet.
  • Silat Tunggal Hati Seminari- Tunggal Hati Maria —organisasi pencak silat bernapaskan agama Katolik, didirikan oleh 7 dewan pendiri, termasuk Rm. Hadi,Pr. dan Rm. Sandharma Akbar,Pr.
  • Pencak Silat Siwah — aliran silat asli yang berasal dari daerah Aceh yang memadukan empat aliran asli Aceh yaitu dari Peureulak dan Aceh Besar (Keudee Bing - Lhok Nga)
  • Pencak Silat Bajing Kiring - Perguruan ini didirikan oleh Pak H. Cece pada tahun 1980-an di Kecamatan Cikampek Kabupaten Karawang Provinsi Jawa Barat. Sekarang dilestarikan oleh penerusnya Pak Encep.
  • Pencak Silat Tadjimalela - Perguruan ini didirikan oleh Raden Djajat Koesoemah Dinata pada tanggal 4 agustus 1974. PS Tadjimalela memfokuskan pada tiga potensi untuk dikembangkan, yaitu olah pikir, olah gerak, dan olah rasa dalam rangka memaknai kehidupan sehingga terciptanya hubungan yang harmonis sesama makhluk hidup, alam, dan Tuhan.
  • Pencak Silat Madu Bunga Mayang - Perguruan ini lebih menunjang Akidah Agama dan mementingkan jurus yang membuatnya lebih mematikan dan berasal dari Lampung yang mempunyai kelebihan dalam jurus nya. Silat ini di kembangkan oleh CIk Aman dan dikembangkan lagi oleh Mangku Alam dan Ratu Bangsawan yang bertepatan di rumah Mangku Alam sendiri dan tersebar di seluruh wilayah Indonesia di Pulau Pulau Sumatra, Kalimantan,
  • Pencak Silat Perguruan Walet Puti - Berawal dari kegemaran berkelana, merantau dari satu kota ke kota lain, dari dusun ke dusun, bahkan ke luar masuk hutan belantara, kesemuanya untuk mencari dan menimba pengalaman hidup.Suatu ketika, timbul dan muncul inspirasi gagasan untuk menciptakan suatu keahlian yang sudah lama ada di negeri dan alam kita yaitu seni beladiri berupakan Silat atau Pencak Silat.Dengan dibekali niat dan kemauan yang keras serta dibantu dengan pengalaman yang sudah ada, maka dibentuk dan diciptakan suatu keahlian beladiri silat yang kemudian dinamakan: "WARISAN LELUHUR TUNGGAL PUSAKA TRADISIONAL INDONESIA" atau disingkat dengan nama "PERGURUAN SILAT WALET PUTI".
  • Silat Perisai Putih - berdiri sejak 1 Januari 1967 yang berpusat di Surabaya dan didirikan oleh Guru Besar yang bernama R. Achmad Boestami Barasoebrata. Ia adalah putra kelahiran Sumenep Madura pada tanggal 4 Desember 1939 yang akrab di sebut dengan Bpk Boestam dan merupakan putra ke 3 dari sembilan bersaudara. Keilmuan ia berasal dari kakeknya Kyai Agus Salim atau dikenal dengan sebutan Ki Lamet. Dengan mengembangkan dan mempelajari Ilmu Pencak Silat dari seluruh aliran di nusantara serta beladiri asing yang masuk ke Indonesia maka ia mendirikan Sekolah Beladiri Tanpa Senjata YIUSIKA PERISAI PUTIH. Bapak R. Achmad Boestami Barasoebrata wafat di Surabaya pada tanggal 27 Desember 1987 di usia 48 tahun dan dimakamkan di Surabaya. Hingga saat ini PSN Perisai Putih yang berdiri dan berpusat di Surabaya telah mempunyai banyak cabang dan ranting di beberapa kota di Indonesia dan manca negara seperti Belanda.
  • IPS Nur Haris pada tanggal 7 Mei 1972 di Surabaya, yang didirikan oleh Drs. H. M. Atho’illah Iskandar. Nama Nur Harias mempunyai arti yaitu, NUR = cahaya dan HARIAS = padi unggul yang memakai prinsip padi yakni semakin berisi semakin merunduk. Tujuan awal didirikanya Nur Harias adalah pengemembangan islam melalui pencak silat (syiar). (1) Membentuk warga Nur Harias menjadi warga negara indonesia yang bertaqwa, sanggup membela diri, (2) Mempertahankan eksistensinya, masarakat, bangsa dan negara Indonesia. Memberi Tuntunan, haluan, dan pedoman hidup kepada warga Nur Harias melalui pencak silat, menuntun peri kehidupan gotong-royong, berbudi daya religius dan relevan dengan kehidupan sehari-hari, (3) Berpartisipasi dalam usaha-usaha Ikatan Pencak sialt Indonesia yang sesuai dan sejalan dengan asas dan tujuanya, (4) Membentuk pesilat yang tangguh dan berprestasi
  • Padjadjaran Indonesia didirikan pada taun 24 Febuari 1969 bertempat di Surakarta Jawa Tengah dan di beri nama Padjadjaran Surakarta dibawah naungan Yayasan Padjadjaran dengan Akta Notaris Nomor 68 tanggal 28 Oktober 1968 Nama Padjadjaran Sendiri diberikan atas restu bapak Gubernur Jawa Barat pada waktu itu (Bapak Mashudi), dengan Susunan Pengurus pertamanya adalah sebagai berikut : - Ketua Umum  : R. Azhari A Kusumah Brata, SH - Ketua Harian : O. Eddy Dompas Dwiyana, S. Sc - Ketua Teknik : Ikus Kusnadi - Weka Teknik : Asfari

Organisasi Pencak Silat[besut | besut sumber]

Nganti saiki, ana 33 anggota Organisasi Pencak Silat sing Archived 2007-09-11 at the Wayback Machine. kadaptar / pangguna karo PERSILAT ing Archived 2019-10-23 at the Wayback Machine. saindenging jagad.

Deleng uga[besut | besut sumber]

Cathetan[besut | besut sumber]

  • Sheikh Shamsuddin (2005). The Malay Art Of Self-defense: Silat Seni Gayong. North Atlantic Books. ISBN 1-55643-562-2. Sheikh Shamsuddin (2005). The Malay Art Of Self-defense: Silat Seni Gayong. North Atlantic Books. ISBN 1-55643-562-2. Sheikh Shamsuddin (2005). The Malay Art Of Self-defense: Silat Seni Gayong. North Atlantic Books. ISBN 1-55643-562-2. Sheikh Shamsuddin (2005). The Malay Art Of Self-defense: Silat Seni Gayong. North Atlantic Books. ISBN 1-55643-562-2.
  • Quintin Chambers and Donn F. Draeger (1979). Javanese Silat: The Fighting Art of Perisai Diri. ISBN 0-87011-353-4. Quintin Chambers and Donn F. Draeger (1979). Javanese Silat: The Fighting Art of Perisai Diri. ISBN 0-87011-353-4. Quintin Chambers and Donn F. Draeger (1979). Javanese Silat: The Fighting Art of Perisai Diri. ISBN 0-87011-353-4.
  • Donn F. Draeger (1992). Weapons and fighting arts of Indonesia. Rutland, Vt. : Charles E. Tuttle Co. ISBN 978-0-8048-1716-5. Donn F. Draeger (1992). Weapons and fighting arts of Indonesia. Rutland, Vt. : Charles E. Tuttle Co. ISBN 978-0-8048-1716-5. Donn F. Draeger (1992). Weapons and fighting arts of Indonesia. Rutland, Vt. : Charles E. Tuttle Co. ISBN 978-0-8048-1716-5.

Cathetan[besut | besut sumber]

  1. "ilmusetiahati". Ilmu Setia Hati Official (ing basa Indonesia). Diarsip saka sing asli ing 2023-03-13. Dibukak ing 2023-03-13.
  2. a b South Australia. Education Dept, Northern Territory. Dept. of Education, "Suara Siswa", Curriculum Corporation, 1993, 1863661344, 9781863661348.
  3. a b M Muhyi Faruq, "Meningkatkan kebugaran jasmani melalui permainan dan olahraga pencak silat", Grasindo, 2009, 9790253664, 9789790253667.
  4. Donn F. Draeger (1992). Weapons and fighting arts of Indonesia. Rutland, Vt. : Charles E. Tuttle Co. ISBN 9780804817165.
  5. a b c d Moh.Gilang, dkk, "Penjasorkes SMA kls 12", Ganeca Exact, 9795712578, 9789795712572.
  6. a b Lihat Shamsuddin (2005), hlm 7.
  7. a b c Asep Kurnia Nenggala, "Pendidikan Jasmani dan Kesehatan", PT Grafindo Media Pratama, 979758349X, 9789797583491.
  8. "Silek Minangkabau Etalase Ribuan Filosofi Koran.Republika.com". Diarsip saka sing asli ing 2021-05-08. Dibukak ing 2019-11-19.
  9. Kompasiana: Pencak Silat dan Jati Diri Bangsa[pranala mati permanèn]
  10. a b Lihat Shamsuddin (2005).
  11. Lihat Chambers dan Draeger (1979).
  12. "Padepokan Pencak Silat Indonesia (PnPSI)". Diarsip saka sing asli ing 2007-09-20. Dibukak ing 2019-11-19.

Link njaba[besut | besut sumber]