Wong Kutai - Wikipédia

Artikel iki prelu dirapèkaké supaya jumbuh karo wewaton artikel Wikipédia

Panjenengan bisa mbiyantu ngrapèkaké artikel iki kanthi mérang dadi paragraf-paragraf utawa wikifikasi. Sawisé dirapèkaké, tandha iki kena dibusak.

Suku Dayak Kutai
Gunggung cacah jiwa
(~ 314.000)
Tlatah mawa cacah jiwa akèh
Kalimantan Timur: 314.000
Basa
Kutai, Banjar, Melayu, Indonésia
Agama
Islam
Golongan ètnik magepokan
Melayu, Dayak (Rumpun Ot Danum: suku Dayak Tunjung, Bawanaq, Banjar

Suku Kutai utawi Suku Dayak Kutai inggih punika suku asli ingkang dumunung ing wewengkon Kalimantan Timur ingkang mayoritas sapunika agama Islam lan gesang ing pinggir kali^[1]. Suku Kutai minangka péranganing rumpun Suku Dayak, mliginipun dayak rumpun ot danum (tradisi lésan tiyang sepuh ing sapérangan Suku Kutai ingkang ngandharaken bilih Suku Dayak Lawangan ingkang lajeng dumunung ing Kalimantan Timur nglairaken Suku Dayak Tunjung lan Suku Dayak Bawanaq, lajeng kanthi mlebetipun budaya muslim nglairaken masarakat Suku Kutai ingkang bènten budaya kaliyan Suku Dayak)^[2]. Wiwitanipun Kutai minangka nama sawijining teritori papan dunungipun masarakat asli Kalimantan utawi Dayak. Suku Kutai dhedhasar bentukipun kalebet suku mmelayu tuwa kados déné Suku Dayak ing Kalimantan Timur. Amargi makaten saking fisik Suku Kutai mirib kaliyan Suku Dayak rumpun ot danum. Hubungan Kekerabatan Suku Kutai kaliyan Suku Dayak dipuncariyosaken ugi ing tradisi lésan Suku Dayak kanthi manéka versi ing sapérangan sub suku rumpun ot danum (amargi piyambak-piyambak sub suku gadhah sajarah piyambak). Adat-istiadat lama Suku Kutai kathah ingkang sami kaliyan adat-istiadat Suku Dayak rumpun ot danum (mliginipun tunjung-bawanaq) kados; erau (upacara adat ingkang paling meriah), belian (upacara jogèd penyembuhan lelara), memang, lan mantra-mantra sarta ngèlmu gaib kados; parang maya, panah terong, polong, racun gangsa, perakut, peloros, lan sanès-sanèsipun. Ing pundi adat-adat mau kagunganipun Suku Kutai lan Suku Dayak. Dumugi sapunika taksih wonten Suku Kutai ing Désa Kedang Ipil, Kabupatèn Kutai Kartanagara ingkang nganut kepercayaan kaharingan kados déné Suku Dayak.^[3]

Basa

[besut | besut sumber]

Masarakat Kutai ingkang kasungsun saking kathah sub suku gadhah basa ingkang manéka rupa. Sapérangan basa sub suku ingkang sampun boten diipunginakaken malih lan kemungkinan sampun cures inggih punika basa Umaa Wak, Umaa Palaa, Umaa Luhaat, Umaa Palog, Baang Kelo lan Umaa Sam. Basa-basa mau rumiyin lazim dipun-ginakaken déning masarakat Kutai ing hulu lan hilir mahakam.^[4]

sapunika basa Kutai kapérang dados 4 dhialèk ingkang papanipun boten caket:

Kutai Tenggarong (vkt)
Kutai Kota Bangun (mqg)
Kutai Muara Ancalong (vkt)
Kutai Sengata/Sangatta (dèrèng wonten kodhe basanipun)

kejawi gadhah manéka bab ingkang sami tetembunganipun kaliyan basa Banjar, Basa Kutai ugi gadhah kemiripan kaliyan tetembungan kaliyan basa Dayak Iban, tuladhanipun:

nade (Basa Kutai Kota Bangun); nadai (Basa Kantu'), tegesipun boten.
celap (Basa Kutai Tenggarong; celap (Baha Dayak Iban, Basa Dayak Tunjung), jelap (Basa Dayak Bawanaq) tegesipun asrep.
balu (Basa Kutai Tenggarong), balu (Basa Dayak Iban, balu' Basa Dayak Bawanaq), tegesipun jandha
hek (Basa Kutai Tenggarong), he' (Basa Dayak Tunjung), tegesipun boten.^[5]

Pranala NJaba

[besut | besut sumber]

Rayakan HUT Tenggarong, Kutai Suku Lampong Adakan Ziarah ^{[pranala mati permanèn]}

Cathetan suku

[besut | besut sumber]

↑ "Archive copy". Diarsip saka sing asli ing 2013-03-19. Dibukak ing 2013-01-05.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
↑ [1]
↑ [2]
↑ [3]
↑ [4]

Suku bangsa ing Indonésia

Suku bangsa ing Sumatra

Acèh • Akit • Alas • Anak Dalam • Aneuk Jamee • Angkola • Bangka • Batak • Batin • Col • Daya • Duano• Enggano • Gayo • Haji • Haloban • Jambi • Kampar • Karo • Kaur • Kerinci • Kluet • Komering • Laut • Lampung (Api • Nyo) • Lekon • Lematang • Lembak • Lubu • Mandailing • Melayu • Mentawai • Minangkabau • Musi • Nasal • Nias • Pakpak • Palembang • Pasemah • Pekal • Penesak • Petalangan • Rawas • Rejang • Samosir • Sekak Bangka • Semendo • Serawai • Sigulai • Simalungun • Simeulue • Talang Mamak • Tamiang • Toba

d r b Suku bangsa ing Jawa
Baduy • Banten • Bawean • Betawi • Cirebon • Indonesia Peranakan • Javindo • Jawa • Kangean • Madura • Osing • Pecok • Sunda • Tengger

Suku bangsa ing Kapuloan Nusa Tenggara

Abui • Adang • Adonara • Alor • Amarasi • Anakalangu • Atoni • Bali • Bilba • Bima • Blagar • Boti • Bunak • Dela-Oenale • Dengka • Dhao • Ende • Hamap • Helong • Ile Ape • Kabola • Kafoa • Kamang • Kambera • Kedang • Kelon • Kemak • Ke'o • Kepo' • Kodi • Komodo • Kui • Kula • Lamaholot • Lamalera • Lamatuka • Lamboya • Lamma • Laura • Lembata Barat • Lembata Selatan • Levuka • Lewo Eleng • Lewotobi • Lio • Lole • Melayu Bali • Melayu Kupang • Melayu Larantuka • Mamboru • Manggarai • Nage • Nedebang • Ngada • Ngada Timur • Palue • Rajong • Rembong • Retta • Ringgou • Riung • Rongga • Sabu • Sasak • Sawila • Sika • So'a • Sumba • Sumbawa • Tambora • Tereweng • Termanu • Tetun • Tewa • Tii • Uab Meto • Wae Rana • Wanukaka • Wejewa • Wersing

Suku bangsa ing Kalimantan ^*

Abal • Agabag • Ampanang • Aoheng • Bahau • Bakati' • Bekati' Rara • Bekati' Sara • Bakumpai • Banjar • Basap • Bawo • Benyadu' • Bentian • Benuaq • Berau • Bidayuh (Biatah • Bukar-Sadong) • Bolongan • Bukit (Pitap) • Bukitan • Burusu • Dusun (Deyah • Malang • Witu) • Embaloh • Iban (Mualang • Seberuang) • Jangkang • Kanayatn • Kayan (Busang • Mahakam • Sungai Kayan • Mendalam • Wahau) • Kebahan • Kelabit • Kembayan • Keninjal • Kenyah (Kelinyau • Wahau • Lebu' Kulit) • Kohin • Krio • Kutai (Kota Bangun • Tenggarong) • Lawangan • Lengilu • Lun Bawang • Ma'anyan • Mali • Mayau • Melayu Dayak • Modang • Ngaju (Barangas • Katingan) • Okolod • Ot Danum (Limbai) • Paku • Pasir • Pesaguan • Punan (Aput • Bukat • Hovongan • Kereho • Merah • Merap • Tubu) • Putoh • Ribun • Sa'ban • Sambas • Sanjau Basap • Sanggau • Segai • Selungai Murut • Semandang • Sembakung Murut • Siang Murung • Tagal Murut • Taman • Tausug • Tawoyan • Tidung • Tunjung • Uma' Lasan • Uma' Lung • Wehea

Suku bangsa ing Sulawesi

Andio • Aralle-Tabulahan • Bada • Bahonsuai • Bajau • Balaesang • Balantak • Bambam • Banggai • Bantik • Baras • Batui • Behoa • Bentong • Bintauna • Boano • Bobongko • Bolango • Bonerate • Budong-Budong • Bugis • Bungku • Buol • Busoa • Buton • Campalagian • Cia-Cia • Dakka • Dampelas • Dondo • Duri • Enrekang • Gorontalo • Kaidipang • Kaili (Kaili Da'a • Kaili Ledo • Kaili Unde) • Kaimbulawa • Kalao • Kalumpang • Kamaru • Kioko • Kodeoha • Konjo Pegunungan • Konjo Pesisir • Koroni • Kulisusu • Kumbewaha • Laiyolo • Lasalimu • Lauje • Lemolang • Liabuku • Lindu • Lolak • Maiwa • Makassar • Melayu Makassar • Melayu Manado • Malimpung • Mamasa • Mamuju • Mandar • Melayu Bugis • Minahasa • Moma • Mongondow • Mori (Mori Atas • Mori Bawah) • Moronene • Muna • Napu • Padoe • Pamona • Panasuan • Pancana • Pannei • Pendau • Polahi • Ponosakan • Rahambuu • Rampi • Ratahan • Saluan • Sangir • Sarudu • Sedoa • Seko Padang • Seko Tengah • Selayar • Suwawa • Tae' • Taje • Tajio • Talaud • Taloki • Talondo' • Toala' • Tolaki • Tomadino • Tombelala • Tombulu • Tomini • Tondano • Tonsawang • Tonsea • Tontemboan • Topoiyo • Toraja • Totoli • Tukang Besi Selatan • Tukang Besi Utara • Ulumanda' • Uma • Wana • Waru • Wawonii • Wolio • Wotu

Suku bangsa ing Kepulauan Maluku

Alfur • Alune • Amahai • Ambelau • Aputai • Asilulu • Babar Tenggara • Babar Utara • Banda • Barakai • Bati • Batuley • Benggoi • Boano • Bobot • Buli • Buru • Dai • Damar Barat • Damar Timur • Dawera-Daweloor • Dobel • Elpaputih • Emplawas • Fordata • Galela • Gamkonora • Gane • Gebe • Geser-Gorom • Gorap • Haruku • Hitu • Horuru • Hoti • Huaulu • Hukumina • Hulung • Ibu • Ili'uun • Imroing • Kadai • Kaibobo • Kamarian • Kao • Karey • Kayeli • Kei • Kisar • Koba • Kola • Kompane • Kur • Laba • Laha • Larike-Wakasihu • Latu • Leti • Liana-Seti • Lisabata-Nuniali • Lisela • Lola • Loloda • Lorang • Loun • Luang • Luhu • Maba • Makian Barat • Makian Timur • Melayu Ambon • Melayu Bacan • Melayu Banda • Melayu Maluku Utara • Mangole • Manipa • Manombai • Manusela • Mariri • Masela Barat • Masela Tengah • Masela Timur • Masiwang • Modole • Moksela • Naka'ela • Nila • Nuaulu (Naulu Selatan • Naulu Utara) • Nusa Laut • Oirata • Pagu • Palumata • Patani • Paulohi • Perai • Piru • Roma • Sahu • Salas • Saleman • Saparua • Sawai • Seit-Kaitetu • Selaru • Seluwasan • Sepa • Serili • Serua • Sula • Tabaru • Taliabu • Talur • Tarangan Barat • Tarangan Timur • Tela-Masbuar • Teluti • Teor • Ternate • Ternateño¹ • Te'un • Tidore • Tobelo • Tugun • Togutil • Tulehu • Ujir • Waioli • Watubela • Wemale (Selatan • Utara) • Yalahatan • Yamdena

Suku bangsa ing Papua ^*

Abinomn ³ • Abun ³ • Aghu • Airoran • Ambai • Amungme • Anasi • Ansus • Arandai • Arfak • Arguni • As • Asmat (Asmat Pantai Kasuari • Asmat Tengah • Asmat Utara • Asmat Yaosakor) • Atohwaim • Auye • Awbono • Awera • Awyi • Awyu Asue • Awyu Tengah • Awyu Edera • Awyu Jair • Awyu Utara • Awyu Selatan • Bagusa • Baham • Barapasi • Bauzi • Bayono • Bedoanas • Beneraf • Berik • Betaf • Biak • Biga • Biritai • Bonggo • Burate • Burmeso • Burumakok • Buruwai • Busami • Citak • Citak Tamnim • Dabe • Damal • Dani (Dani Lembah Bawah • Dani Lembah Tengah • Dani Lembah Atas • Dani Barat) • Dao • Dem • Demisa • Dera • Diebroud • Dineor • Diuwe • Doutai • Duriankere • Dusner • Duvle • Edopi • Eipomek • Ekari • Elseng ³ • Emem • Empur • Eritai • Erokwanas • Fayu • Fedan • Foau • Gresi • Hatam ³ • Hupla • Iau • Iha • Iha Pijin ⁴ • Irarutu • Iresim • Isirawa • Itik • Iwur • Jofotek-Bromnya • Kaburi • Kais • Kaiy • Kalabra • Kamberau • Kamoro • Kanum Bädi • Kanum Ngkâlmpw • Kanum Smärky • Kanum Sota • Kapauri • Kaptiau • Karas • Karon Dori • Kaure • Kauwera • Kawe • Kayagar • Kayupulau • Kehu ⁵ • Keijar • Kemberano • Kembra ⁵ • Kemtuik • Ketengban • Ketum • Kimaghima • Kimki • Kimyal • Kirikiri • Kofei • Kokoda • Kombai • Komyandaret • Konda • Koneraw • Kopkaka • Korowai • Korupun-Sela • Kosare • Kowiai • Kuri • Kurudu • Kwer • Kwerba • Kwerba Mamberamo • Kwerisa • Kwesten • Kwinsu • Legenyem • Lepki ⁵ • Liki • Maden • Mai Brat • Mairasi • Maklew • Melayu Papua • Mander • Mandobo Atas • Mandobo Bawah • Manem • Manikion • Mapia • Marau • Marind • Marind Bian • Masimasi • Massep ³ • Matbat • Mawes • Ma'ya • Mekwei • Meoswar • Mer • Meyah • Mlap • Mo • Moi • Molof ⁵ • Mombum • Momina • Momuna • Moni • Mor • Mor • Morai • Morori • Moskona • Mpur ³ • Munggui • Murkim ⁵ • Muyu Utara • Muyu Selatan • Nafri • Nakai • Nacla • Namla ⁵ • Narau • Ndom • Nduga • Ngalum • Nggem • Nimboran • Ninggerum • Nipsan • Nisa • Obokuitai • Onin • Onin Pijin ⁴ • Ormu • Orya • Papasena • Papuma • Pom • Puragi • Rasawa • Riantana • Roon • Samarokena • Saponi • Sauri • Sause • Saweru • Sawi • Seget • Sekar • Semimi • Sempan • Sentani • Serui-Laut • Sikaritai • Silimo • Skou • Sobei • Sowanda • Sowari • Suabo • Sunum • Tabla • Taikat • Tamagario • Tanahmerah • Tandia • Tangko • Tarpia • Tause • Tebi • Tefaro • Tehit • Tobati • Tofanma ⁵ • Towei • Trimuris • Tsaukambo • Tunggare • Una • Uruangnirin • Usku ⁵ • Viid • Vitou • Wabo • Waigeo • Walak • Wambon • Wandamen • Wanggom • Wano • Warembori • Wares • Waris • Waritai • Warkay-Bipim • Waropen • Wauyai • Woi • Wolai • Woria • Yahadian • Yale Kosarek • Yali Angguruk • Yali Ninia • Yali Lembah • Yaqay • Yarsun • Yaur • Yawa • Yei • Yelmek • Yeretuar • Yetfa • Yoke • Zorop

^*Cathetan: Kalimantan lan Papua kagolong jroning teritori Indonésia.