Kakaisaran Romawi Suci
| Kamaharajan Romawi Suci[1] | |||||
| Imperium Romanum Sacrum Heiliges Römisches Reich Sacro Romano Impéro | |||||
| Kamaharajan | |||||
| |||||
.svg) Gendéra Kamaharajan
 Quaternion Eagle
| |||||
| Antem "Gott erhalte Franz den Kaiser" (Lagu kekaisaran, 1797) "Gusti Lindhungi Kaisar Franz" | |||||
 Wewengkone kakuasaan Kamaharajan Romawi Suci kintun-kintun taun 1600, dipunterapaken ing dhuwur bates nagara-nagara jaman saiki.
| |||||
| Kutha krajan | Not specified | ||||
| Basa | Latin, Jerman, Itali, manéka warna Basa Jermanik Kulon, Basa Romansh lan Basa Slavik | ||||
| Agama | Katulik Roma; Lutheran (Resmi diakoni saka Bedhamèn Augsburg 1555) lan Calvinisme (Resmi diakoni saking Bedhamèn Westphalia 1648) | ||||
| Pamaréntahan | Nagara kapilih | ||||
| Kaisar | |||||
| • | 962–973 | Otto I (Kapisan) | |||
| • | 1792–1806 | Franz II (Pungkasan) | |||
| Bebadan lègislatif | Diet Kamaharajan | ||||
| Jaman sajarah | Abad pertengahan Periode modhèren kawiwitan | ||||
| • | Otto I Jumeneng Kaisar Roma | 2 Fèbruari 962 | |||
| • | Konrad II pikantuk dhampar saking Burgundia |
2 Fèbruari 1033 | |||
| • | Katentreman Augsburg | 25 Sèptèmber 1555 | |||
| • | Katentreman Wèstphalia | 24 Oktober 1648 | |||
| • | Franz II maringaken dhampar | 6 Agustus 1806 | |||
| Saiki dadi péranganing |  Jerman Ostenrik BèlgiCithakan:Country data Républik Républik Céko
| ||||
| Warning: Value specified for "continent" does not comply | |||||
Kakaisaran Romawi Suci (Jerman: Heiliges Römisches Reich (HRR), Latin: Imperium Romanum Sacrum (IRS)) inggih punika kumpulané organisasi pulitik wonten ing E Tengah taun 962 (wonten ingkang nyebat taun 843) nganti taun 1806. Ing kawiwitan, amba wewengkoné namung dumugi Nagara Franka Wétan, punika pecahané Nagara Franka saksampuné dibagi ing Prajanjèn Vèrdun, lan Nagara Lombardia (panggènan kang dunungé ing nagara Itali).
Kumpulan punika nyebat dhèwèke "kamaharajan" utawi impérium lan kang dadi pimpinané mau "kaisar"(basa latinipun: imperator). Kejaba saking punika, kaisar boten gadhah kuwasa absolut marang anggotané, saénggo béda karo tata cara Kamaharajan Romawi utawa nagara Prancis ingkang sistem pamerintahané linuwih absolut.
Sistem imperium punika kalaksanan kintun-kintun wolung abad luwih, sadèrèngipun bibar amargi Perang Napoléon ing tanggal 6 Agustus 1806. Dhumateng Adolf Hitler, Kamaharajan Romawi punika disungga-sungga kanthi asma Das Erste Reich ("Imperium Kapisan") kaliyan bangsa Jérman.
Wewengkonipun wiyar, saéngga kathah prabawané dhumateng sajarah Éropa ing abad pertengahan. Saliyané iku, kathah carita saking Éropa ingkang gadhah sesambungan kaliyan imperium.
Pinaringan Asma
[besut | besut sumber]Panyebatan kamaharajan punika wonten owah gingsiré. Ing jamané Franka Wétan, wewengkon kakuasaané dipunparingi asma Regnum Teutonicum (Deutsches Reich, "Nagara Jerman"). Saksampunipun nyawiji kaliyan Lombardia, nagara punika kasebat Imperium Romanum ("Kamaharajan Romawi") amargi wonten panggénan kang dadi bekasé punjer Kamaharajan Romawi ing salebeté. Pinaringan asma punika resmi diagem ing jaman kakuasaan Kaisar Konrad II (1034) sawisé sapérangan pérangan wewengkon Nagara Burgundia dilèngsèraké. Ing perkembangan sabanjuré, imperium dipunnamani Sacrum Imperium ("Kamaharajan Suci") wiwit Kaisar Friedrich I Barbarossa, amargi kawiwitan wanci punika Kaisar boten malih gumantung marang Paus lan dadi wakilipun Gusti Akarya Jagad ing bumi. Panyebetan jangkep Sacrum Romanum Imperium nembé kawiwitan kanthi resmi ing taun 1254, lan lumaku dumugi jaman pembubaran. Asma Sacrum Romanum Imperium Nationis Germaniae, "Kamaharajan Romawi Suci Bangsa Jerman", naté diginakaken sasampunipun Bedhamèn Pfalz suwéné kintun-kintun 150 taun dumugi pertengahan abad kaping 16, nanging anggotane boten kabèh dunungé saka puak-puak Germanik.
Perkembangan Wewengkon Pulitik
[besut | besut sumber]Dipunpreksani uga: Kolonisasi laladan Wétan dhumateng bangsa Jerman
Saksampunipun Prajanjèn Verdun (843), Ludwig si Jerman, salah satunggaling putra saking tiga putra jaler Karel Agung, pikantuk pérangan Nagara Franka Wétan inggih punika wewengkon puak-puak Germanik wétan, kaya ta Saksonia, Frankonia, Alemania, Bavaria, sarta Karinthia. Mawi panyeruhan kasar, wewengkoné pérangan wétan inggih punika Kali Rhein. Panjembaran wewengkon kadadéan ing jaman papréntahan Heinrich I (919-936) lan putranipun Otto I Agung (936-973). Sabanjuré Otto I nguwasani Nagara Langobardia ning Itali, dhèwèké ngrasa nduwé hak nyandang gelar "Kaisar" (Imperator) kaya ing jamané Kamaharajan Romawi kala embèn lan dinobataké kaliyan Paus ing taun 962.
Salajengipun, wewengkon-wewengkon ing kulon Rhein, mlebet ing jeroné wewengkon kamaharajan, njangkepi wewengkon ingkang sapunika dadi pérangan wétan Prancis, Bèlgi, Walanda, lan Luxemburg (Benelux), Switserlan, kathah-kathahipun Ostenrik (saliyané Burgenland), lan pérangan elor Itali. Wates wétan kawiwitan inggih punika Kali Elba, nanging banjur miyar dhumateng wewengkon bangsa Slavia, kaya ta Avar, Salzburg, lan Bohemia (sapunika Républik Ceko). Pawiyaran punika kalaksanan kanthi manéka warna cara, inggih punika pénaklukan, kristenisasi, sarta mbikak pamukiman dhumateng para tani ingkang madosi lahan énggal. Saka abad kaping 12 owahan menyang wétan katerusan dateng wewengkon Polen sapunika, dumugi Prusia ing pasisir Baltik. Ing abad kaping 13 wilayh Silesia wiwit dienggoni, banjur menyang wétan nganti wewengkon Siebenburger ing Rumania sapunika.
Ing abad 18 wewengkon nagara kang dadi anggotané tumeka wewengkon nagara-nagara modhèren Jerman, Républik Ceko, Ostenrik, Liechtenstein, Slowén, Bèlgi dan Luxemburg, uga pérangan gedhé Polen lan pérangan ciliké Walanda. Sakdèrèngé uga njangkau sakabèhing Walanda lan Switserlan, sarta sapérangan saking Prancis lan Italia.
Bebarengan kaliyan pawiyaran wewengkon dhumateng wétan, wates wewengkon kulon, suwé saya suwé kesuk tumuju wétan amargi dicaplok déning nagara-nagara tanggané. Wiwit abad 14, miturut panyeruhan sistematis Nagara Prancis nerapaken pulitik "panyawijian rujuk" (reunion) wewengkon-wewengkon ing kulon Rhein. Switserlan misah saking Kamaharajan wiwit taun 1648, mawi cara Parukunan Westphalia. Walanda misahake diri ing taun ingkang sami kanthi cara prajanjèn kang sami uga. Wewengkon Luxemburg (1794) lan Bèlgi (Flandria lan Wallonia) (1797) dicaplok Prancis, ing ngisoré papréntahan Revolusioner.
Watek Kamaharajan
[besut | besut sumber]Kamaharajan Romawi Suci inggih punika salah sawijining institusi kang unik ing sajarah donya, pramila saking punika rawit sanget anggèné dipunmangertosi. Supados saged dipunmangertosi, pramila kita kedah mangertèni manawi Kamaharajan Romawi Suci boten kalebet nation-state sami ing pangertosan modhèren. Pramila ètnis panguasané (mèh lumrahé) ètnis Jerman, nanging ing kawiwitan kathah ètnis ngkang minangka Kamaharajan Romawi Suci. Kathah saking kulawarga bangsawan wigati lan punggawa tumeka dipilih saking njabané komunitas panutur basa Jerman. Ing mangsa jayaané, kamaharajan punika anyakup meh sadaya wewengkon saking Jerman, Ostenrik, Switserlan, Liechtenstein, Bèlgi, Walanda, Luxemburg, Républik Ceko, Slowén, lan uga wétan Prancis, elor Italia sarta kilen Polen sapunika punika. Pramila saking punika, basane boten kemawon karinci saking basa Jerman lan kathah dhialèk lan turunanipun kémawon, nanging uga kathah basa Slavia, lan basa ingkang dados basa Prancis lan Italia modhèren. Luwih tebih malih, pambagéyan wewengkon-wewengkon kang dipunatur déning para pangeran sipil lan gerejawi, prelate, count, ksatria nagara, lan kutha bébas agawé raketé saking nagara modhèren kang metu ing sakiwa tengené.
Nanging, ing jamane, dhèwèké punjul konfederasi. Konsep Reich ora mung nyakup pamaréntah saka wewengkon tertentu, nanging uga duwé konotasi kaparcayan Kristen ingkang rosa (suci kang dadi asmané). Nganti taun 1508, ratu-ratu Jerman boten dianggep kaisar saka Reich sadurungé Paus, wakilé Kristus ing ndoya, panyematan makutha kanthi resmi dumadi kaisar. Reich, pramila saking punika saged dipunjlèntrèhaken dai sawijining persilangan antara nagara lan konfederasi kaparcayan.
Kaisar punika kedah tiyang ingkang gadhah umur minimal 18 taun lan uga watekipun saé. Kapapat simbah kakaung lan simbah putriné diarep-areo duwé getih ningrat. Ora ana ukum ingkang majibaké dhèwèké kedah tiyang Katholik, sanajan ukum kamaharajan nganggep kados punika. Dhèwèké boten kedah piyantun Jerman (tuladhanipun Alfonso X saking Kastilia lan Richard saking Cornwall). Mlebet abad kaping 17 para kandidat umumme duwé wewengkon kekuasaan ing njero Reich.
Sejatosipun boten gampil kanggé nerangaké kamaharajan punika, amargi boten sarupa kaliyan bentuk-bentuk nagara ingkang kita mangertosi saskpunika. Sejarawan Samuel Pufendorf ing panuturané De statu imperii Germanici, dipunterbitaken nganggé asma samaran Severinus de Monzambano ing taun 1667, ing nulis basa Latin: "Nihil ergo aliud restat, quam ut dicamus Germaniam esse irregulare aliquod corpus et monstro simile..." ("Lajeng kita namung saged nyebat Jérman salah sawijining hmpunan ingkang boten tunduk marang satunggaling aturan lan sarupa kaliyan monster"). Voltaire, sawijining filsuf Prancis abad kaping 18, ing dinten sateruse uga matur manawi entitas punika "dudu kamaharajan, boten suci lan uga dudu Romawi".
Sanadyan dikritik déning kathah nagarawan, politisi lan filsuf, struktur Uni Éropa ing jaman sapunika malahan sarupa kaliyan struktur Kamaharajan Romawi Suci.
Sumberé Naskah
[besut | besut sumber]Pérangan sumber dipunpendhet saking buku punika:
- Hartmann, Peter C. 2005. Das Heilige Roemische Reich deutscher Nation in der Neuzeit 1486-1806. Philipp Reclam jun. Stuttgart
- Naumann, G. 2007. Deutsche Geschichte. Das alte Reich 962-1806. Marix Verlag. Wiesbaden.