Mesir Kuna
Mesir Kuna ya iku kabudayan kuna ing bang lor-wétan bawana Aprikah. Kabudayan iki telengé nyrambah saka madyaning tekan iliring Kali Nil, kang mangsa jayané udakara abad angka 2 SM, ing mangsa Kraton Anyar. Laladané nyrambah wewengkon Délta Nil ing bang lor, tekan Jebel Barkal ing Katarak Kapapat Nil. Ing sapérangan jaman tinentu, peradaban Mesir saya wiyar tekan pérangan kidul Levant, Ara-ara Wétan, pasisir Segara Abang, Ujung Sinai, sarta Ara-ara Kulon (kapusat ing sapérangan oasis).
Peradaban Mesir Kuno tuwuh kurang luwih telu setengah abad. Diwiwiti kanthi unifikasi awal golongan-golongan kang ana ing Lembah Nil sakiwa-tengené 3150 SM, peradaban iki kanthi tradhisional dianggep berakhir sakiwa-tengené 31 SM, nalika Kamaharajan Romawi awal naklukaké lan nyerep wewengkon Mesir Ptolemi minangka pérangan provinsi Romawi. Éwadéné prakara iki dudu pendudukan asing sepisanan dhateng Mesir, periode kakuwaosan Romawi nimbulaké siji owah-owahan pulitik lan agama kanthi bertahap ing Lembah Nil, kang kanthi efektif nandhani berakhiré tuwuhing peradaban independen Mesir.
Peradaban Mesir Kuno didhasari déning kontrol kaseimbangan kang becik antarané sumber daya alam lan manungsa, ditandhani mligi déning:
- irigasi teratur ing Lembah Nil;
- eksploitasi mineral saka lembah lan wewengkon ara-ara ing sekitaré;
- tuwuhing awal sistem tulisan lan literatur independen;
- organisasi proyèk koléktif;
- perdagangan kaliyan wewengkon Afrika wétan lan tengah sarta Mediterania wétan; sarta
- aktivitas militèr kang nedahaké karakteristik kuwat hegemoni karajan lan dominasi wewengkon dhateng kabudayan tangga ing sapérangan periode kang béda.
Panglolan kagiyatan-kagiyatan iki dilakokaké déning èlit sosial, pulitik, lan ékonomi kang olèh konsénsus sosial liwat sistem kang rumit didhasari kapercayan agama sangisoré sosok panguwasa setengah déwa (semi-divine), kang racaké lanang, liwat siji suksési dinasti panguwasa kang dikenal déning donya wiyar minangka kapercayan politeisme.
Pirsanana uga[besut | besut sumber]
Pranala njaba[besut | besut sumber]
- British Museum: Ancient Egypt
- About Archaeology: Ancient Egypt and Egyptians
- BBC History: Egyptians
- Ancient Egyptian History
- Ancientneareast.net: Ancient Egypt
- Archaeowiki.org
- Egyptology Resources
- The Theban Mapping Project
- Dokumen historis Mesir Kuno olèh James Henry Breasted (1906):
- Ancient Egypt Web Community
Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké. |