Naraguna:Nila Safitri/Wedhus
| Kambing | |
|---|---|
| |
Cumbon
| |
| Klasifikasi ngèlmiah | |
| Karajan: | Animalia |
| Filum: | Chordata |
| Klas: | Mamalia |
| Ordho: | Artiodactyla |
| Famili: | Bovidae |
| Génus: | Capra |
| Spésies: | C. aegagrus |
Wedhus Ingon-ingon ( Capra aegagrus hircus ) iku salah sawijining subspèsiès saka wedhus sing diopèni utawa dimanutaké saka kéwan galak Asia Wétan lan Èropah Wétan . Wedhus iku saka anggota kaluwarga Bovidae lan seduluran karo wedhus gembel amarga kaloroné kalebu ing anggota kaluwarga Caprinae. Ana luwih saka 300 jinis wedhus kang béda-béda. [1] Wedhus minangka salah sawijining spèsiès paling suwé diopèni, yaiku susu, daging, wulu lan kulit ing sakabèhing donya. [2] Ing taun 2011, populasi wedhus sing manggon ing sakabèhing donya wis tekan 924 yuta miturut Organisasi Pangan lan Pertanian Perserikatan Bangsa-Bangsa . [3]
Wedhus iku kéwan kang ukurané sedheng kang kalebu mamalia. Wedhus ingon-ingon ( Capra aegagrus hircus ) yaiku sub-spèsiès kéwan galak kanthi cara alami sumebar ana ing Asia Kidul-Wétan (dhaérah "Wulan Sabit kang subur" lan Turki) lan Éropah . Wedhus liar lanang lan wadon duwé sungu, nanging sungu ing wedhus lanang luwih gedhé. Umumé, wedhus janggut duwé janggut, bathuk, cembung, buntut rada dhuwur, lan sing paling dhuwur duwé rambut kang lurus lan kasar. Dawané awak wedhus lanang, ora kalebu buntut, yaiku 1,3 mèter - 1,4 mèter, déné buntut 12 sèntimèter - 15 sèntimèter. Bobot saka wedhus wadon 50 kilogram - 55 kilogram, nalika lanang bisa tekan 120 kilogram. Wedhus wadon sumebar saka Spanyol ing sisih wétan menyang India, lan saka India ing sisih lor menyang Mongolia lan Sibèria . Habitat favorit iku dhaérah gunung sing ana watu-watuné.
Wedhus wis diopèni déning manungsa watara 8000 nganti 9000 taun kepungkur. Biasané, wedhus sing ana ing kelompok 5 nganti 20. Nalika golèk pangan, klompok wedhus iki dipimpin déning wedhus wadon sing paling tuwa. Wondéné wedhus lanang nduwèni tugas kanggo njaga kaamanan kelompok. wayah kanggo golèki panganan, yaiku wayah awan lan wengi. Panganan utamanè yaiku suket lan godhong.
Wedhus beda karo wedhus gembel .
Sejarah
[besut | besut sumber]
Wedhus minangka kéwan kapisan sing diopèni déning manungsa. [4] Analisis gènètika kang anyar [5] ngesahaké bukti-bukti risèt kuna menawa wedhus gurun Bézoar saka Zagros kang dianggep menawa asalé mèh kabèh wedhus sing diopèni saiki. [4]
Para juru tani Nèolitik wiwit ngumbah wedhus-wedhus alam kanggo nggampangaké anggoné antuk susu lan daging, uga telèke digunakake minangka bahan geni, balung, wulu lan bahan tambahan kanggo sandhangan, bangunan lan piranti. sisa wedhus ternak sing asalé saka 10.000 taun kepungkur ditemokaké ing Ganj Darèh, Iran . Rangka wedhus bisa ditemokaké ing tapak panalitèn kuno ing Jericho, Choga Mami [6] Djeitun lan Cayonu, mbuktèkaké yèn peternakan wedhus ana ing Asia Kulon wis ana antara 8000 lan 9000 taun kepungkur. [4]
Kajian-kajian marang bukti DNA mbayangaké 10.000 taun kepungkur minangka taun pisanan mangadeké peternakan. [5]
Miturut sejarah, kulit wedhus digunakaké minangka wadhah banyu lan ombénan ing lelungan sarta transportasi ombénan kang ngandhut alkohol kang diadol. Kulit wedhus uga digunakaké kanggo nggawé piranti .
Anatomi lan kasehatan
[besut | besut sumber]Wedhus dideleng minangka kéwan cilik tinimbang kéwan gedhé kayata sapi, unta lan jaran, nanging luwih gedhé tinimbang kewan ternak-mikro kayata pitik, bébèk, kelinci, marmut lan tawon . Saben jinis wedhus duwé ukuran bobot tinimbang 300 pound (136 kg) kanggo wedhus lanang kanthi wedhus gedhé kayata Boers, utawa ukuran 45 nganti 60 kilogram (20-27 kg) kanggo wedhus wadon ukuran cilik. [7] Saben jinis nduwèni manéka ukuran amarga lara utawa ora kanthi cara turun temurun. Sapérangan jinis kang paling cilik kalebu jinis mini kayata Afrika Pygmies sing dhuwuré 16 nganti 23 inci (41.5-58.5 cm) ing ukuran bahu diwasa. [8]
Rujukan
[besut | besut sumber]- ↑ Hirst, K. Kris. "The History of the Domestication of Goats". About.com. Diakses pada 18 Agustus 2008.
- ↑ Coffey, Linda, Margo Hale, and Ann Wells; "Goats: Sustainable Production Overview.
- ↑ FAOSTAT, United Nations Food and Agricultural Organization
- ↑ a b c "Breeds of Livestock; Goats: (Capra hircus)". Oklahoma State University Board of Regents.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(pitulung) - ↑ a b Naderi, Saeid; Rezaei, Hamid-Reza; Pompanon, François; Blum, Michael G. B.; Negrini, Riccardo; Naghash, Hamid-Reza; Balkiz, Özge; Mashkour, Marjan; Gaggiotti, Oscar E. (18 November 2008). "The goat domestication process inferred from large-scale mitochondrial DNA analysis of wild and domestic individuals". PNAS. 105 (46): 17659–17664. doi:10.1073/pnas.0804782105. PMC 2584717. PMID 19004765.
- ↑ Maisels, C.K. The Near East: Archaeology in the Cradle of Civilization Routledge, 1999; p.124
- ↑ Taylor, R.E. and Field, T.G., "Growth and Development" Scientific Farm Animal Production: An Introduction to Animal Science, 6th Ed. Prentice-Hall (1999) Upper Saddle River pg 321-324.
- ↑ Belanger, J & Bredesen, S. T, "Basic Information about Goats" Storey's Guide to Raising Dairy Goats, 2nd ed. Storey Publishing (2010) North Adams, pg 14