Uwuh

Uwuh numpuk ing Dalan Pasteur, Bandhung, Mei 2006

Uwuh utawa larahan (Basa Indonésia: sampah, Basa Sundha: runtah), iku barang turah sing wis ora dikarepaké manèh utawi barang sing sengaja utawa ora sengaja diguwan sumberé saka prosès manungsa lan ngalam jagad, sing durung ana aji sing migunani lan dadi regedan.

Jinis uwuh

Miturut sumber

Werna-werna larahan miturut sumberé, ana 6:

• Larahan Alam
• Larahan Manungsa
• Larahan Konsumsi
• Larahan Industri (limbah)
• Larahan Tambang

Miturut sipaté

Larahan miturut sifate ana 2 cacahé

• Larahan Organik ya iku larahan sing iso ajur (terurai)
• Larahan Anorganik larahan sing ora iso ajur

Miturut wujud

Larahan miturut wujudé Larahan ya iku barang sing padhet utawa èncèr sing wis ora dipigunakaké manèh lan bebucalé manungsa, kéwan,pipis lan larahan èncèr bisa uga awujud larahan rumah tangga.

• Larahan pawon
• Larahan kebon
• Larahan Plastik
• Metal
• Kaca

Miturut bahan

Miturut bahane Larahan iku di kelompokake dadi larahan organik lan anorganik

• Larahan organik ya iku larahan sing asale saka barang ana kandungan unsure bahan organik, koyoto sisa-sisa janganan (sayuran), kéwan, deluwang, petilan-petilan kayu saka piranti rumah tangga, petilan-petilan kayu, suket lan sak panunggalipun.Sejatine proses pangolahe larahan ora winates diayahi dening pabrik utawa perusahaan gedhe. Para warga lumrah uga bisa ngayahi utawa nglakoni dewe.Umpamane larahan organik sisa-sisa rumah tangga saka sisane para ibu masak saka janganan (sayuran) apa dhene gegodhongan bisa dirajang-rajang kanggo campuran pakan ingon-ingon bangsane pitik, bebek, menthok, lan banyak, utawa dipakakake raja kaya
• Larahan anorganik ya iku larahan sing ora bisa ajur utawi lebur karo lemah lan bisa ngrusak kasuburane lamah utawa nuwuhake polusi kayata gendul plastik, tilas ban mobil, rongsokan omplong, tong, gabus lan sakpiturute. Larahan anorganik ora bisa lebur ing lemah.

Cara ngolah larahan

• Larahan organik tumprape larahan sayuran, kayu lan gegodhongan, iso di budidayake digawé rabuk kompos sing diarani uga pupuk organik. Carane larahan dirajang-rajang banjur diwadhahi èmbèr utawa talam banjur diingoni salah sawijiné jinis cacing sing gelis anggoné mangan cacahan utawa obat sing bisa dilebur marang larahan, saéngga bisa dadi kompos. Marang tanduran rabuk kompos iki luwih unggul dibandhingaké pupuk kimia, ramah karo lingkungan saubengé lan dodolané kompos iki luwih payu tinimbang kompos saka tléthong amarga njijiki
• Larahan anorganik tumprape botol plastik, tilas ban, rongsokan omplong, tong, gabus. Ora iso diolah manungsa kajaba karo mesin olah sing canggih, nanging ana carane ngolah ya iku digawé utawa di manfaate kanggo dolan-dolanan anak-anak, prayata dolanan iku ora mung digawé saka bahan sing anyar lan bisa mingunake barang bekas lan digathuk-gathukake saka gabus, plastik, seng kerdus lan liya-liyane.Dolanan sing kaya mengkono kalebu aslie olahan larahan anorganik.Thulada larahan anorganik sing diolah uga kaya dene tilase ban mobil dienggo pot tanduran lan bak sampah/adah larahan. Bakune sing diarani ngolah larahan anorganik sing kaya mengkono iku dijupuk mumpangaté kanthi cara langsung lan ora nganggo diolah ing mesin utawa nganggo bahan kimia.

Kagunan ngolah larahan

• Ngolah larahan saliyane nyengkuyung programing pamarentah lan njaga keresikan
• Nyengkuyung kesehatan lingkungan, sing tegese lingkungane dhewe dadi resik lan sehat
• Bisa nambahi ulu pametu kulawarga yen anggone makarya diniyati minangka pakaryan tambahan

Sumber

• [1] Pirsani uga sejarah saka artikel asalnya. Artikel asli dibabar kanthi lisènsi GFDL v 1.2.
• Sektor-sektor sing ngasilaké larahan ing negara-negara EEA 1992-1997, European Environmental Agency, 2005/01/05 ing URI ybs.

Pranala njaba

• (ing basa Indonésia) Jala-sampah
• (ing basa Indonésia) "Mengelola Sampah, Mengelola Gaya Hidup", WALHI
• (ing basa Indonésia) blog tentang sampah Bandung
• (ing basa Indonésia) Pernik-pernik Sampah, Blog Sampah