Dominikus
| Santo Domipunikas | |
|---|---|
 Lukisan Santo Domipunikas karyanipun José Gil de Castro taun 1817. | |
| Miyos | 1170, Calaruega, Spanyol |
| Tilar donya | 1221, Bologna, Itali |
| Dinten pèngetan | 8 Agustus |
 Portal Santo
| |
Santo Domipunikas (1170-1221) punika pangadeg Ordo Pengkotbah (Order of Preachers) dipunsingkat OP ingkang dipunsebat ugi minangka Ordo Dominikan. Santo Domipunikas[1] punika Santo Pangreksa para ibu ingkang gadhah pangajeng-ngajeng lan astronom.
Babad slira
[besut | besut sumber]Santo Domipunikas dipunwiyosaken ing Calaruega, Spanyol nalika taun 1171 saking kulawarga Felix de Guzman lan Bl. Jean of Aza. Panjenenganipun nglampahi mangsa alitipun tanpa prastawa ageng ingkang nyolok.
Panjenenganipun dipuntahbisaken dados imam nalika taksih sinau ing Univèrsitas ing Palencia nalika taun 1198/1199. Panjenenganipun dados canon regular ing Osma, Spanyol ingkang tumut kanthi ketat aturan ingkang dipunkembangaken déning St. Agustinus ing saandhapipun pimpinan Biskop Diego de Acebo.
Mèi 1203, King Alfonzo VII ngutus biskop Diego kanggé ngatur palakrama putranipun, Infante don Fernando, kaliyan putri saking kulawarga karajan Dhènemarken. Palakrama kasebat dipunajengaken saged ngraketaken rélasi pulitik antawisipun Castile (Spanyol), Dhènemarken lan Prancis. Salebetipun lelampahan, tepatipun ing Toulouse, Prancis Kidul, Domipunikas ingkang ngrécangi uskupipun kanggé sepindahipun adhep-adhepan kaliyan bidaah Albigensian ing satunggiling panginepan. Domipunikas dhebat sedalu natas kaliyan ingkang gadhah panginepan kasebat lan nalika srengéngé mlethèk, ingkang gadhah panginepan kasebat wangsul dhumateng iman katulik.
Ing Dhènemarken, Biskop Diego pepanggihan kaliyan Biskop Agung Andrew Sunesen lan rencana palakrami dipunsarujuki. Nalika taun 1205, Biskop Diego ngawontenaken lelampahan kaping kalih dhumateng Dhènemarken kanggé methuk sang putri, nanging rencana palakrami dipunbatalaken satunggal pihak déning sang putri. Sasampunipun misi ing Dhènemarken, Biskop Diego tindak dhumateng Roma lan nglajengaken lelampahanipun dhumateng Montpellier, Prancis Kidul ing pundi bidaah Albigensian lan Catharist ngancam Gréja Katulik. Ing mrika, panjenenganipun pepanggihan kaliyan tiga 'pontiff legates' Arnoud Amaury, Peter of Castelnau, lan Maitre Raoul ingkang ngalami frustasi salebetipun misinipun merangi bidaah. Biskop Diego salajengipun gadhah inisiatif kanggé mbiyantu katiga utusan paus kasebat kanthi preaching mendicancy.
Nalika taun 1207 sasampunipun satunggal taun merangi bidaah ing Prancis Kidul, biskop Diego mutusaken kundur dhumateng Osma, sauntawis Domipunikas nglajengaken misinipun ing Montpellier. Satunggiling pukulan ageng kanggé Domipunikas nalika mireng kabar sédanipun biskop Diego nalika tanggal 30 Dhésèmber 1207.
Dhuta kapausan Peter de Castelnan dipunpejahi déning kaum heretis Albigenses nalika tanggal 14 Januari 1208. Paus Innocent III salajengipun nglancaraken kampanye militèr ing saandhaping pimpinan Simon de Montford nglawan Count Raymond VI, pamimpin kitha Toulouse ingkang dipundugi minangka pangrencana pamejahan Peter of Castelnau, ingkang salajengipun marnani perang sadhèrèk sarta pamerjayan massal. Sauntawis para saradhadhu merangi para bidaah kanthi pedhang lan kakerasan, Domipunikas merangi para bidaah kanthi kutbah.
Sasampunipun 'Battle of Muret' tanggal 12 September 1203, Simon de Montford kasil nelukaken kitha Toulouse lan ndadosaken kitha kasebat minangka pusat pertahananipun. Ing kitha punika ugi Domipunikas nampi Peter Seila lan Thomas ingkang kepéngin mundhut péranganing karya Domipunikas lan dados sadhèrèkipun Dominkus. Mila, Domipunikas nampi kekalihipun salebetipun pocapan kaul réligius. Kanggé sauntawis, Domipunikas lan sadhèrèk-sadhèrèkipun manggèn ing griya paringanipun Peter Seile. Salajengipun Domipunikas nyuwun idin saking Biskop Fulk, Biskop Toulouse, kanggé pangadegan 'ordho'-nipun wau.
Ing wulan September 1205, Domipunikas tindak dhumateng Roma kanggé nyuwun konfirmasi kanggé ordonipun lan ugi ngrawuhi Konsili Lateran kaping sekawan ingkang dumados wulan November. Paus Innocent III njanjiaken konfirmasi kasebat kanthi sarat bilih Domipunikas kedah milih dhasar konstitusi saking ordonipun selaras kaliyan aturan-aturan ingkang sampun dipuntampi gréja. Domipunikas salajengèipun kundur dhumateng Toulouse lan ngempalaken sadhèrèk-sadhèrèkipun kanggé 'First Dominican General Chapter' nalika tanggal 29 Mèi 1206 (Pantékosta). Sedaya kanthi keyakinan penuh milih regula santi Agustini minangka dhasar konstitusinipun.
Nalika tanggal 16 Juli 1206, Paus Innocent III tilar donya lan Kardinal Cencio Savelli kapilih minangka Paus salajengipun ingkang salajengipun mundhut nama Honorius III. Nalika tanggal 22 Dhésèmber 1216, Paus Honorius III nyarujuki konfirmasi ordho punika, lan kanthi punika OP utawi Order of Preachers madeg kanthi sah.
Ing pungkasan gesangipun, Domipunikas ngonsentrasikaken dhiri kanggé ngatur kagesangan ordho sarta damel lelampahan panjang dhumateng Italia, Spanyol, lan Prancis kanggé kutbah ingkang narik kahtah sanget kaum mudha sarta yasa griya-griya biara ingkang énggal.
Panjenenganipun tilar donya nalika tanggal 6 Agustus 1221 sasampunipun konsili kaping kalih saking ordho punika ing Bologna, Italia. Kalih welas taun sasampunipun sédanipun inggih punika tanggal 3 Juni 1234, panjenenganipun dipunkanonisasikaken dados tiyang suci.
Pèstanipun dipunriyayakaken saben tanggal 8 Agustus. Domipunikas ugi ndhorong umatipun kanggé gadhah sikap andhap asor lan nglampahi silih. Ing satunggiling dinten, nalika satunggiling tiyang takèn dhumateng Domipunikas, buku punapa ingkang panjenenganipun pigunakaken kanggé nyawisaken kutbah-kotbahipun ingkang ngéramaken punika. “Satunggil-satunggilipin buku ingkang kula pigunakaken inggih punika buku katresnan,” wangsulan panjenenganipun. Panjenenganipun tansah sembayang supados piyambakipun dipunkebaki asih tresna dhumateng sesami. Domipunikas ndhesak para imam Dominikan kanggé mbektèkaken dhiri dhumateng panglebetan Kitab Suci lan sembayang. Boten satunggal tiyang ugi naté nglampahaken luwih saking Domipunikas lan para pangkotbahipun salebetipun nyebarwiyaraken dhévosi rosario ingkang éndah.