Ta latik

Ta latik
Aksara Bali
Aksara Latin:	Ṭa utawa Ṭha
Fonèm:	[ʈ], [ʈʰ]
Warga aksara:	murdhanya
Gantungan:

Ta latik punika satunggaling aksara wianjana (aksara konsonan) ing sistem panyeratan aksara Bali, ingkang nglambangaken swanten /ʈ/ lan /ʈʰ/. Manawi dipunlatinaken, aksara punika lajeng dipunserat "Ṭa" utawi "Ṭha".

Wujud

Ing aksara-aksara ingkang dados asalipun aksara Jawi lan Bali – Brahmi, Pallawa – wujud panyeratan Ṭa lan Ṭha kapisah. Nanging ing aksara Bali, aksara Ṭa lan Ṭha awujud sami. Amargi saking punika, Ta latik saged dipunalihaksarakaken minangka "ṭa" lan "ṭha". Ing aksara Bali, kanggé mbèntenaken Ṭa lan Ṭha, kaprahipun Ṭha dipunsukani tedung lan Ṭa boten.

Ṭa	Ṭā/Ṭha

Fonem lan alihaksara

Aksara punika kalebet ing golongan warga aksara murdhanya (konsonan tarik-wingking/retrofleks),. Kedahipun, Ṭa diicapaken /ʈa/ sawatawis Ṭha diicapaken /ʈʰa/. Namung ing basa Bali modheren, prabedan /ʈa/ lan /ʈʰa/ boten kepireng, asbab pangicapan saking hembusan ageng lan hembusan alit disamekaken kemawon.

Minangka Ṭa, lajeng punika diicapaken /ʈ/ ing tembung: ṭaṁkāra (basa Sansekerta), ṭutuk (basa Jawa). Ṭha diicapaken migunakaken methode ingkang sami kados Ṭa, nanging prabédan punika wonten ing hembusan /h/ ingkang dipunpocapaken.

Panganggenipun

Ta latik minangka lambang swanten /ʈʰa/ kaprahipun dipun-ginakaken rikala anyerat basa non-Bali (kados ta basa Sansekerta) dhumateng aksara Bali. Amargi ing basa Sansekerta wonten fonem /ʈʰ/ sawatawis ing basa Bali boten wonten.

Ta latik dipunserat manawi numut swanten konsonan tarik-wingking (retrofleks) (upama swanten /ɳ/ lan /ʂ/). Kadosta (ing basa Sanskerta): kaṇṭha, niṣṭhha, duṣṭa dll.

Ningali ugi

• Ta
• Ta tawa

Rujukan

• Tinggen, I Nengah. 1993. Pedoman Perubahan Ejaan Basa Bali dengan Huruf Latin dan Huruf Bali. Singaraja: UD. Rikha.
• Surada, I Made. 2007. Kamus Sanskerta-Indonesia. Surabaya: Penerbit Paramitha.
• Simpen, I Wayan. Pasang Aksara Bali. Diterbitkan olèh Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Provinsi Laladan Tingkat I Bali.