Kelabat

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Fenugreek
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Plantae
Unranked: Angiosperms
Unranked: Eudicots
Unranked: Rosids
Ordho: Fabales
Famili: Fabaceae
Génus: Trigonella
Spésies: T. foenum-graecum
Jeneng binomial
Trigonella foenum-graecum
L.[1]

Klabet utawi Fenugreek (/[unsupported input]ˈfɛnjᵿɡrk/; Trigonella foenum-graecum) kalebet tuwuhan saking kulawarga Fabaceae. Klabet saged dipun-ginakaken kanggé obat herbal herb (godhongipun) lan dados rempah (wijinipun). Klabet ugi kondhang minangka methi). Tuwuhan punika dipunbudi dayakaken kanthi global minangka semi-arid crop lan kalebet bumbu umum kanggé damel kari utawi karé.

Sajarah[besut | besut sumber]

Nama fenugreek utawi foenum-graecum asalipun saking Basa Latin kanggé "Greek hay". Tuwuhan punika mirib kaliyan wild clover ingkang dipunsebat deéning tiyang Swèdhen minangka : "bockhornsklöver" sami kaliyan namanipun wonten ing Basa Jerman ingkang ateges : "ram's horn clover". Zohary lan Hopf nyathet bilih boten saged dipuntemtokaken pundi ingkang tipe alamiah saking strain Trigonella ingkang lajeng dipundomestikasi dados fenugreek nanging dipunpitadosi bilih tuwuhan punika rumiyin dipunbudidayakaken ing Near East. Turahan klabet kapanggih wonten ing Tell Halal, Iraq, (dhedhasar alisa radiocarbon prakiraan umur dumugi 4000 BC) lan Jaman Perunggu ing Lachish. Ingkang wiji garingipun kapanggih wonten ing makam Tutankhamen.[2] Cato the Elder lists fenugreek with clover and vetch as crops grown to feed cattle (De Agri Cultura, 27).

Produksi[besut | besut sumber]

Produksi utami klabet inggih punika Nepal, India, Pakistan, Bangladesh, Argentina, Egypt, France, Spain, Turkey, Morocco lan Cina. India punika nagara ingkang ngasilaken klabet paling ageng ing donya ing kawasan Rajasthan, Gujarat, Uttaranchal, Uttar Pradesh, Madhya Pradesh, Maharashtra, Haryana lan Punjab punika sentra produksi paling ageng ing India. Kalebet 80% produksi total nagaranipun. Qasoori Methi langkung kondhang kanggé aroma pembangkit selera, asalipun saking Qasur, Pakistan ingkang dipunilini toya saking Kali Sutlej, ing India lan Pakistan ing kawasan Punjab. (sources: T. Jilani PhD, Arizona, DASD 2007)[3][4]

Mupangat[besut | besut sumber]

Bumbu Masakan[besut | besut sumber]

Wiji ingkang awujud kubus kanthi warna kuning dumugi amber asring dipun-ginakaken kanggé damel pickles, serbuk kari lan pasta kari, ugi klabet asring dipungayutaken kaliyan masakan saking India.[5] Godhong garing ingkang dipunwastani kasuri methi (utawi kasoori methi ing India), bibar wewengkon Kasur ing Provinsi Punjab, Pakistan papan tuwuhan punika dipuntandur kanthi ageng gadhah rasa pait lan aroma ingkang nyengat sanget. Nalika dipunpanèn minangka wiji ijo dipunsebat Samodra Methi, ing Maharashtra mliginipun ing kiwa-tengené Mumbai ingkang asring dipuntandur celak pasisir ingkang mawi pasir. Awit saking punika lajeng dipunsebat Samodra ingkang ateges sagara ing Basa Sanskerta.[6] Klabet ugi dipun-ginakaken déning bangsa Eritrea lan Etiopia minangka bumbu masakan.[7] Tembung klabet ing Basa Amharic punika abesh (utawi abish) lan wiji dipun-ginakaken ing Etiopia minangka pangobatan diabètes.[7]

Laktasi utawi ASI[besut | besut sumber]

Wiji klabet dipunpitadosi saged ningkataken produksi ASI.[8] Saking kasiling panaliten kapanggih bilih klabet punika kalebet stimulator potent kanggé produksi ASI ingkang prakiraan saged ningkataken ASI 900%.[9]

Obat[besut | besut sumber]

Laporan uji non klinis nedahaken bilih klabet saged dados antivirus amargi saged nambani demam biyasa ing kelompok relawan.

Cathetan suku[besut | besut sumber]

  1. "Trigonella foenum-graecum information from NPGS/GRIN". www.ars-grin.gov.
  2. Daniel Zohary and Maria Hopf, Domestication of plants in the Old World, third edition (Oxford: Oxford University Press, 2000), p. 122.
  3. V. A. Parthasarathy, K. Kandinnan and V. Srinivasan (èd.). "Fenugreek". Organic Spices. New India Publishing Agenies. kc. 694.
  4. "Statistics". Diarsip saka sing asli ing 2011-05-11. Dibukak ing 2013-03-24.
  5. http://www.bbc.co.uk/food/fenugreek
  6. "How to Series: Growing Methi (Fenugreek)". A blog called "Fenugreek Love".
  7. a b Gall, Alevtina; Shenkute, Zerihun (November 3, 2009). "Ethiopian Traditional and Herbal Medications and their Interactions with Conventional Drugs". EthnoMed. University of Washington.
  8. Chantry, Caroline J.; Howard, Cynthia R.; Montgomery, Anne; Wight, Nancy (2004). "Use of galactogogues in initiating or augmenting maternal milk supply" (PDF). ABM protocols, Protocol#9. The Academy Of Breastfeeding Medicine. Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2007-06-28. Dibukak ing 2013-03-24. Supported in part by a grant from the Maternal and Child Health Bureau, Department of Health and Human Services. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung)
  9. "Archive copy". Diarsip saka sing asli ing 2010-02-09. Dibukak ing 2013-03-24.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

Pranala njawi[besut | besut sumber]

Wiktionary
Wiktionary
Pirsani informasi ngenani Kelabat ing KamusWiki.

Cithakan:Herbs & spices