Mazmur

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Salah satu partiur Mazmur: Mazmur 129

Mazmur ya iku nyanyian utawa gurit puji-pujian kang biyasa ditembangaké déning para nabi kang dienggo sajeroning ibadat ing Bait Suci ing Yerusalem lan upacara kraton nalika mangsa Israèl Kuno, kumpulan-kumpulané ana ing Perjanjian Lama sajeroning Alkitab.[1][2][3] Kitab Perjanjian Lama ya iku péranganing Alkitab wong Kristen saéngga diwarisi nganti saiki nganti panguripan umat utawa jemaat[2]

Ing agama Islam, sawetara ngulama madhakake Mazmur lan Kitab Zabur.


Epistemologi[besut | besut sumber]

saka basa Yunani psalmos asalé saka tembung psallô (mainake musik, kanti driji) an sajeroning basa Inggris dadi psalms. Mazmur ya iku iring-iringan musik kang mbarengi nyanyian, gurit kang dinyanyikaké lan lumrahé diiringi kanti musik.[4]

Mazmur uga bisa berarti kidung / lagu-saka basa Yunani ôdê asalé saka tembung kriya adô (nyanyi, bersenandung), nanging kidung bisa dibareng kanti musik utawa ora.[4]

Terakhir, Mazmur berarti nyanyian / himne-saka basa Yunani humnos asalé saka tembung hudeô (ngrayakake/karaméan, memperingati/peringatan) lan berarti kidung puji-pujian kang dipersembahkan marang Allah, déwa, pahlawan, uatwa wong-wong gedhé.[4]

Sajarah Nyanyian Mazmur[besut | besut sumber]

Sajarah Mazmur kang perdana dapat dideleng saka kisah Hana sajrone Alkitab Ibrani utawa Perjanjian Lama ing Alkitab Kristen, khususé Kitab 1 Samuelpasal 1lan 2 nalika Hana melantunkan pujian sawisé panjaluk kanggo diwènèhi anak dikabulake déning Allah.[2] Sajarah sajrone Alkitab liya uga ing Kitab Yunus kang duwé makna nylamatake Allah tumrap awake dhéwé lan salah sijiné bangsa kang jenenge Niniwe.[2] Mazmur merupakan pérangan devosi (pengabdian) saka panguripan.[1]

Mazmur-mazmur kang paling kaloka ya iku sajrone jaman Raja Daud kang ana ing sajrone Kitab Mazmur, wujud pérangan paling dawa sajrone Alkitab (nganti 150 pasal).[5] Raja Israèl iu nggubah Mazmur sajrone carita puji-pujiane, keluh-kesahe, lan seneng susahe, bebrengan karo pira-pira gubahan pengarang kang liya, dibukukake sajrone kitab Mazmur.[6] Panggunaan sajrone ibadat umum mligi waktu penobatan ratu, pernikahan ratu lan peperangan.[5] sajrone menyanyikannya diiringi piranti musik kang sangat beragam, wiwit saka kecapi, gambus, rebana, dan piranti musik Israèl kang liya.[5]

Nalika abad ketelu, Tertulianus negesake Mazmur minangka pérangan penyembahan umat Kristen.[1] Bahkan Nyanyian kang identik karo Raja Daud iki dianggap minangka kang kapisan, di tengah dan kang terakhir.[1] Banjur ing kiwa-tengené abad 14-15, sajrone tradisi monastik dilakukake nyanyian Mazmur saben Minggu lan dilebokake sajrone buku devosi, salah sijiné Imitation of Christy déning Thomas Kempis (1280-1471)[1]

Para reformator gréja abad 16 uga mènèhi panggonan istimewa marang nyanyian Mazmur.[6] Baik Luther utawa Calvin ngormati banget mazmur minangka nyanyian jemaat.[6] Luther dhéwé nganggo Mazmur sajrone Basa Latin nganti dhèwèké nerjemahake sajrone basa Jerman supaya luwih migunani kango nyanyian jemaat lokal.[6] Nyanyian Mazmur jaman reformasi iku dinyanyikan sajrone modhèl gregorian.[6] Luther uga bercita-cita kanggo nggawe nyanyian Mazmur sajrone strofa kang tetep lan melodi kang luwih prasaja saéngga luwih gampang kanggo dinyanyikake ing sajrone gréja.[6] Salah sijiné sumbangan Luther ana ing sajrone Kidung Jemaat 130.[6] Banjur ing Jerman uga terbit Mazmur sajrone basa Jerman déning organis Matthias Greiter.[7]

Calvin duwé inisiatif kanggo mujutake gegayuhan Luther supaya Mazmur dinyanyikake sajrone gréja kanti menyusun Mazmur sajrone basa Prancis ing taun 1939.[7] ngumpulke para komponis lan juru gurit kanggo nerbitake karya kang dijenengi Mazmur Jenewa nalik taun 1562.[6] Prakarsa iku uga nglibatake kancané, Martin Bucer.[7] Penyair-juru gurit iku ing antarané ya iku: Clement Marot (1496-1544), Theodore Bazha lan komponis-komponis iku antarané: Loys Bourgeois, Maestro Pierre.[6][7]

Nalika jaman modhèren diteliti manèh babagan Mazmur déning ahli jenenge Gunkel lan Mowinckel kang nyumbangake pemikirane sajrone nggolongake Mazmur.[3] Miturut Gunkel, Mazmur luwih bersifat nggambaraké pengalaman lan perasaan wong-wong kanthi religius ketimbang bersifat kultis kanggo ibadat.[3] sajrone penggolongan Mazmur, Gunkel mbagi sajrone peristiwa-peristiwa wigati kraton; penobatan, perkawinan, peringatan-peringatan (ngdege wangsa), pra lan pasca pertempuran.[3] Golongan kang liya ya iku sajrone ibadat kultis ing Bait Suci kang sipaté profetis, ratapan perorangan lan Mazmur litugis.[3]

Ing sajrone buku padat lan dawa, Yohanes Lamb (John Lamb) neliti Mazmur kang digunakaké sajrone tradisi Yahudi, Tradisi Perjanjian Anyar, gréja-gréja Ing Kulon, gréja-gréja Wétan, Lutheran, Reformed, Anglikan, lan gréja-gréja Scottish.[1] Dhèwèké nemu yèn Nyanyian Mazmur dienggo sajrone karaméan perjamuan malam terakhir kang Yesus lakoni bareng murid-murid-e.[1]

sajrone penelitiane, John Lamb nemu data saka komputer ing Kapustakan Yale Divinity School lan nemu 983 buku musik kanti tembung kunci "Mazmur" sajrone judhulé.[1] Kajaba iku ing Sekolah Seminari Luther uga tinemu 2.199 buku kang berkaitan karo Mazmur.[1]

Pentingnya Mazmur untuk panguripan gréja[besut | besut sumber]

Pentingnya Nyanyian Mazmur untuk panguripan gréja ya iku minangka salah siji unsur liturgi (Ibadah kanthi keseluruhan) sajrone kauripan gréja.[1] minangka cikal bakal nyanyian gerejawi, Mazmur dijuluki minangka swara gréja, ya iku nggambaraké realitas uripé umat nalika jamane.[1] Mazmur wujud sendi saka urip gréja lan sajrone kebangkitan salah sijiné nagara.[1] Mazmur 23, 84, 90, 100, 130, 150 utawau ing pérangan-pérangan liyané wujud kenangan saka perasaan salah sijiné pawongan.[1]

Gréja-gréja kang ngarep-arep bisa duwé ikatan persekuthuan karo gréja kang kudus lan am, dadi siji sajrone Kristus nglewati jaman lan kontekse, gréja mbutuhke Mazmur minangka himne oikumenis.[6] Di sini van Dop menyoroti betapa melalui makna Nyanyian Mazmur, gréja dapat lebih membangun rélasi dengan gréja lain dalam semangat oikumene minangka satu tubuh gréja milik Kristus.[6]

Nalika jaman Kalvin, Mazmur diterjemahake sajrone basa setempat lan disederhanakake supaya bisa dinyanyikake jemaat kanti maksud supya jemaat ora menyanyikake lagu-lagu kang ora jumbuh karo iman Kristen.[7] Hal iki bertujuan supaya jemaat duwé lagu-lagu kang sopan, suci, nggawe umat ndedong marang Allah lan ngajarake kasih Allah minangka ganti lagu-lagu kang racaké dinyanyikake jemaat kang ngandung aji kebusukan lan kemesuman.[7]

Gréja-gréja ing Indonésia isih sithik kang migunakaké Nyanyian Mazmur minangka nyanyian jemaat.[6] Hal iki disayangake banget, saéngga tokoh himnologi Inggris kang jenenge Erik Routley ngomon "Ora ana kang luwih ngrugikake ngibadah sarta luwih ngilangke kemanusiaan saka ngibadah iku ketimbang mengabaikan Mazmur".[6]

Cathetan sikil[besut | besut sumber]

  1. a b c d e f g h i j k l m Paul Westermeyer., Te Deum-The Curch and Music, Menneapolis: Ausburg Fortress, 1998
  2. a b c d A. th Keamer., Tapsir Alkitab-Kitab Yunus, Jakarta: BPK Gunung Mulia
  3. a b c d e H.h Rowley., WORSHIP IN ANCIENT ISRAEL, Jakarta: BPK Gunung Mulia, 2004
  4. a b c http://sejarah.sabda.org/artikel/mazmur.htm
  5. a b c W. Lasor., Pengantar Perjanjian Lama, Jakarta: BPK Gunung Mulia, 20017
  6. a b c d e f g h i j k l m H.A. van Dop., Oikumene dalam Nyanyian Gréja dalam buku Struggling in Hope, Jakarta: BPK Gunung Mulia, 2004
  7. a b c d e f Rasid Rachman., Pembimbing ke sajrone Sajarah Liturgi, Jakarta: BPK Gunung Mulia, 2010

Pranala njaba[besut | besut sumber]

Cithakan:Mazmur