Kapustakan Djawi

Kapustakan Djawi punika buku pratélan sastra Jawi anggitanipun R. M. Ng. Prof. Dr. Poerbatjaraka. Buku puniki kacithak wonten ing warsa 1952. Lajeng salinan ing basa Indonésia dipunyasakaken déning Tardjan Hadidjaja ing warsa 1952. Buku punika ringkes dados cocog kanggé introdhuksi sajarah sastra Jawi saha saé basanipun.

Isi

Ing buku punika Poerbatjaraka ngwedharaken sajarah sastra Jawi. Sajarah sastra Jawi kapérang wonten ing pitung jinis ingkang ugi saged dipunanggep pitung jaman:

1. Serat-serat Jawi Kina ingkang golongan sepuh mawi sekar ageng utawi kakawin saha gancaran
2. Serat-serat Jawi Kina ingkang mawi sekar kakawin
3. Serat-serat Jawi Kina ingkang kagolong enèm, ugi taksih mawi sekar kakawin
4. Serat-serat mawi basa Jawi Tengahan gancaran
5. Kidung utawi serat mawi sekar tengahan
6. Serat-serat jaman Islam awal
7. Serat-serat saking jaman Surakarta

Sedayanipun kirang langkung wonten 80 (wolung dasa) serat-serat Jawi ingkang kawedhar wonten ing buku punika. Ing andhap inggih serat-serat ingkang dipunamot ing buku puniki:

• Serat-serat Jawi Kina ingkang golongan sepuh mawi sekar ageng utawi kakawin saha gancaran

1. Serat Canda-amarga
2. Ramayana
3. Sang Hyang Kamahâyanikan
4. Kakawin Brahmandapurana
5. Agastyaparwa
6. Uttarakand.a
7. Mahabharata ing basa Jawi kina
8. Kunjarakarna
9. Arjunawiwaha
10. Kresnayana
11. Sumanasantaka
12. Smaradahana
13. Bhomakawya
14. Bharatayuddha
15. Hariwangsa
16. Gatotkacasraya
17. Wretasancaya
18. Lubdhaka

• Serat-serat Jawi Kina ingkang mawi sekar kakawin

1. Kakawin Brahmandapurana
2. Kakawin Kunjarakarna
3. Kakawin Nagarakretagama
4. Kakawin Arjunawijaya
5. Kakawin Sutasoma
6. Kakawin Parthayajña
7. Kakawin Nitisastra
8. Kakawin Nirarthaprakreta
9. Kakawin Dharmasunya
10. Kakawin Harisraya

• Serat-serat Jawi Kina ingkang kagolong enèm, ugi taksih mawi sekar kakawin:

1. Tantu Panggelaran
2. Calon Arang
3. Tantri Kamandaka
4. Korawasrama
5. Pararaton

• Kidung mawi basa Jawai Tengahan

1. Nawaruci (Déwa Ruci)
2. Kidung Sudamala
3. Kidung Subrata
4. Panji Angrèni
5. Serat Sri Tanjung

• Serat-serat jaman Islam awal

1. Het boek van Bonang
2. Een Javaans Geschrift uit de 16e eeuw
3. Suluk Sukarsa
4. Koja Jajahan
5. Suluk Wujil
6. Suluk Malang Sumirang
7. Nitisruti
8. Nitipraja
9. Serat Séwaka
10. Serat Ménak
11. Serat Rengganis
12. Serat Manik Maya
13. Serat Ambiya
14. Serat Kandha

• Serat-serat saking jaman Surakarta

1. Serat Bratayuda
2. Serat Panitisastra
3. Serat Arjunasastra utawi Lokapala
4. Serat Darmasunya
5. Serat Dewaruci
6. Serat Ménak
7. Serat Ambiya Yasadipuran
8. Serat Tajusalatin
9. Serat Cebolèk
10. Serat Babad Giyanti
11. Serat Sasasanasunu
12. Serat Wicara Keras
13. Serat Paramayoga
14. Serat Jitapsara
15. Serat Pustakaraja
16. Serat Cemporèt
17. Babad Prayut
18. Babad Pakepung

Basa saha pasang aksara (éjaan)

Kapustakan Djawi dipunserat déning Poerbatjaraka mawi basa Jawi krama. Anggitanipun sarta leléwanipun basa saé sanget. Anggènipun nyerat kathah ngagem tetembungan Walandi ingkang sampun dipunserap ing basa Jawi kados ta tembung 'pretal' kaliyan ugi tetembungan Walandi ingkang dèrèng dipunserap kados ta Inleiding (1952:158).

Buku punika seratanipun mawi pasang aksara utawi éjaan Jawi lawas ingkang mèmper kaliyan Ejaan Soewandi kanggé basa Indonesia. Dados /u/ dipunserat [u], /c/ dipunserat [tj] saha /j/ dipunserat [dj]. Aksara 'dha' saha 'tha' dipunserat d. saha t. (d lan t mawi titik saandhapipun). Swanten pepet kaliyan taling dipunbèntenaken. Pepet dipunserat ĕ (e mawi caping) lan taling dipunserat e nglegena.

Resènsi

Buku punika saé kanggé introdhuksi ing sajarah sastra Jawi. Pak Poerbatjaraka sampun maos saha ndamel ringkesan padhet wolung dasa (80) serat-serat mawi basa Jawi. Nanging isinipun ringkesan radi cekak-cekak. Lajeng ing pepintenan pérangan pak Poerbatjaraka ugi mlebetaken opini pribadi, kados ta kritikipun marang Ki Ranggawarsita.

Pratélan kapustakan

• R. M. Ng. Prof. Dr. Poerbatjaraka-1952 – Kapustakan Djawi. Djakarta/Amsterdam: Djambatan.