Wesi

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
26 manganwesikobalt
-

Fe

Ru
Katrangan Umum Unsur
Jeneng, Lambang, Nomer atom wesi, Fe, 26
Dhèrèt kimia logam transisi
Golongan, Période, Blok 8, 4, d
Panampilan metalik mengkilap
keklawuan
Massa atom 55,845(2) g/mol
Konfigurasi elektron [Ar] 3d6 4s2
Cacahing èlèktron saben kulit 2, 8, 14, 2
Ciri-ciri fisik
Fase padat
Massa jenis (watara suhu kamar) 7,86 g/cm³
Massa jenis cair ing titik lebur 6,98 g/cm³
Titik lebur 1811 K
(1538 °C, 2800 °F)
Titik umob 3134 K
(2861 °C, 5182 °F)
Kalor peleburan 13,81 kJ/mol
Kalor panguapan 340 kJ/mol
Kapasitas kalor (25 °C) 25,10 J/(mol·K)
Tekanan uap
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
ing T/K 1728 1890 2091 2346 2679 3132
Ciri-ciri atom
Struktur kristal kubus pusat badan
Bilangan oksidasi 2, 3, 4, 6
(oksida amfoter)
Elektronegativitas 1,83 (skala Pauling)
Energi ionisasi pertama: 762,5 kJ/mol
ke-2: 1561,9 kJ/mol
ke-3: 2957 kJ/mol
Jari-jari atom 140 pm
Jari-jari atom (terhitung) 156 pm
Jari-jari kovalen 125 pm
Lain-lain
Sifat magnetik feromagnetik
Resistivitas listrik (20 °C) 96,1 nΩ·m
Konduktivitas termal (300 K) 80,4 W/(m·K)
Ekspansi termal (25 °C) 11,8 µm/(m·K)
Kacepetan swara
(ing wujud kawat)
(suhu kamar) (elektrolitik)
5120 m/s
Modulus Young 211 GPa
Modulus rigiditas 82 GPa
Modulus ruah 170 GPa
Nisbah Poisson 0,29
Skala Mohs 4,0
Kakerasan Vickers 608 MPa
Kekerasan Brinell 490 MPa
Isotop
iso NA waktu paruh DM DE (MeV) DP
54Fe 5,8% >3,1E22 taun penangkapan 2ε ? 54Cr
55Fe syn 2,73 taun penangkapan ε 0,231 55Mn
56Fe 91,72% Fe stabil kanthi 30 neutron
57Fe 2,2% Fe stabil kanthi 31 neutron
58Fe 0,28% Fe stabil kanthi 32 neutron
59Fe syn 44,503 hari β 1,565 59Co
60Fe syn 1,5E6 taun β- 3,978 60Co
Referensi

Wesi punika sawijining unsur kimia; gadhah simbul Fe (Cithakan:Etymology) lan nomer atom 26. Wesi punika sawijining logam ingkang kalebet ing seri transisi pisanan lan kelompok 8 wonten ing tabel periodik. Miturut bobot, wesi punika unsur paling umum wonten ing Bumi, langkung ageng tinimbang oksigen (32.1% lan 30.1%, ingkang lumampah), nggadahi peranan ageng wonten ing inti njawi lan inti jero Bumi. Wesi punika unsur paling umum kaping papat wonten ing kerak Bumi, kathah dipunendhakaken dening meteorit wonten ing kaanan logam, lan ugi bijihipun kapanggih wonten ngriku.

Ngasilaken logam kanggo kapigunayang saking bijih wesi mbutuhaken tungku utawi tungku kanggo nggayuh 1,500 °C (2,730 °F) utawi langkung dhuwur, watara 500 °C (932 °F) langkung dhuwur tinimbang kangge peleburan tembaga. Manungsa wiwit nguwasani proses punika ing Eurasia nalika millenium kaping 2 SM lan panggunaan alat-alat wesi lan senjata wiwit nggantosaken paduan tembaga—ing sawetawis wilayah, mung kinten taun 1200 SM. Kajadian punika dipunanggep minangka transisi saking jaman Zaman Perunggu dhateng Zaman Besi. Ing donya modhern, paduan wesi, kados ta baja, baja tahan karat, baja cor lan baja paduan khusus, dados logam industri paling umum, amargi sipat mekanisipun lan reginipun kang murah. Industri wesi lan baja punika penting sacara ekonomi, lan wesi punika logam paling murah, kanthi regi sawetawis dolar saben kilogram utawi pon.

Sipat-sipat fisik wesi ing tekanan lan suhu ingkang dhuwur sangêt sampun dipun kaji sacara wiyar,[1][2] amargi pentingipun kanggé teori babagan jantung Bumi lan planet-planet sanèsipun. Ing tekanan langkung saking 10 GPa lan suhu sawetawis atusan kelvin utawi langkung sithik, wesi α badhé owah dadi struktur liyané ingkang hexagonal close-packed (hcp), ingkang ugi dipun wastani ε-wesi. Fase suhu dhuwur γ ugi owah dadi ε-wesi, nanging punika kedah ing tekanan langkung dhuwur.

Sitira[besut | besut sumber]

  1. Tateno S, Hirose K. "Struktur Wesi ing Jero Bumi". Science. American Association for the Advancement of Science. 330. Bibcode:2010Sci...330..359T. doi:10.1126/science.1194662. PMID 20947762. S2CID 206528628. {{cite journal}}: Unknown parameter |kaca= ignored (pitulung); Unknown parameter |nomer= ignored (pitulung); Unknown parameter |taun= ignored (pitulung)
  2. Journal of Physics. IOP Publishing. 558. Bibcode:2014JPhCS.558a2013G. doi:10.1088/1742-6596/558/1/012013 //doi.org/10.1088%2F1742-6596%2F558%2F1%2F012013. {{cite journal}}: Missing or empty |title= (pitulung); Unknown parameter |irah-irahan= ignored (pitulung); Unknown parameter |kaca= ignored (pitulung); Unknown parameter |nama pertama= ignored (pitulung); Unknown parameter |nama pungkasan= ignored (pitulung); Unknown parameter |nomer= ignored (pitulung); Unknown parameter |taun= ignored (pitulung)