Menyang kontèn

Sabuk astéroid

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Sabuk astéroid

Sabuk astéroid minangka dhaèrah sing bentuké torus ing Tata Surya, dunungé kira-kira ing antarané orbit planèt-planèt Jupiter lan Mars, sing dikuwasani dening akèh objèk sing bentuké ora teratur, kanthi cacah sing akèh nanging luwih cilik tinimbang planèt, sing diarani astéroid utawa planèt cilik. Sabuk astéroid iki uga diarani sabuk astéroid utama utawa sabuk utama kanggo mbedakaké karo populasi astéroid liyané ing Tata Surya kayata astéroid cedhak Bumi lan astéroid trojan.[1]

Udakara setengah massa sabuk ana ing patang astéroid paling gedhé: Ceres, Vesta, Pallas, lan Hygiea.[1] Total massa sabuk astéroid udakara 4% saka Rembulan. Ceres, siji-sijné obyèk ing sabuk astéroid sing cukup gedhè dadi planèt cilik, udakara dhiamèter 950 km, déné Vesta, Pallas, lan Hygiea duwé dhiamèter dhiamèter kurang saka 600 km [2][3][4][5] Ana uga sing ukurané cilik nganti partikel bledug. Bahan astéroid kasebut kesebar kanthi tipis nganti pirang-pirang pesawat ruang angkasa tanpa kendaraan luar angkasa sing nyebrang.[6] Nanging, tabrakan ing antarané astéroid gedhè bisa kedadèyan, lan iki bisa ngasilaké kulawarga astéroid sing anggotané duwé ciri lan komposisi orbit sing padha. Astéroid individu ing sabuk astéroid dikategorikaké karo spektra, sing umumé dadi telung klompok dhasar: karbonat (tipe C), silikat (tipe S), lan kaya logam (jinis M).

Sabuk astéroid dibentuk saka nebula surya primordial minangka klompok planètesimal.[7] Planètesimal minangka prekursor cilik saka protoplanèt . Antarané Mars lan Yupiter, Nanging, gravitasi gangguan saka Jupiter ing protoplanèt karo ènèrgi orbit pener kanggo obah menyang planèt.[7][8] Tabrakan kadhang dadi gedhe banget, lan ora nyawiji, planètesimal lan umumé protoplanèt pecah. Asilé, 99,9% massa asli sabuk astéroid ilang ing 100 wiwitan yuta taun sejarah Tata Surya.[9] Sawetara fragmen pungkasané lumebu ing Tata Surya njero, sing nyebabaké pengaruh meteorit karo planèt-planèt njero. Orbit astéroid tetep bakal ganggu nalika periode révolusi srengéngé  mbentuk résonansi orbit karo Jupiter. Ing jarak orbit kasebut, celah Kirkwood kedadéyan merga disapu ing orbit liya.[10]

Kelas tata Surya cilik ing wilayah liyané yaiku obyèk sing cedhak karo Bumi, centaurus, obyèk sabuk Kuiper, obyèk disk sing nyebar, sednoid, lan obyèk mega Oort. Ing tanggal 22 Januari 2014, ilmuwan ESA nglaporaké deteksi, kanggo wektu definitif pertama, uap banyu ing Ceres, obyèk sing paling gedhè ing sabuk astéroid.[11] Deteksi kasebut digawé kanthi nggunakaké kemampuan inframerah sing adoh saka Observatorium Herschel Space.[12] Panemuan kasebut ora dikarepaké amarga komet, dudu astéroid, biasané dianggep "jet sprout and plume". Miturut salah sawijining ilmuwan, "Garis kasebut saya saya kabur ing antarané komet lan astéroid".[12]

Sejarah sabuk astéroid

[besut | besut sumber]

Ing taun 1596, Johannes Kepler prédhiksi "Antarané Mars lan Jupiter, iku ana papan planèt" ing Mysterium Cosmographicum .[13] Nalika nganalisa data Tycho Brahe, Kepler mikir manawa ana celah sing gedhè banget antarané orbit Mars lan Jupiter.[14] Ing cathetan dhasar anonim terjemahan 1766 saka Contemplation de la Nature saka Charles Bonnet,[15] astronom Johann Daniel Titius saka Wittenberg [16][17] nyathet pola sing jelas ing tata letak planèt-planèt, sing saiki dikenal minangka Titius -Undang Hukum. Yèn ana sing miwiti urutan angka ing 0, mula 3, 6, 12, 24, 48, lan liya-liyane, tikel kaping pindho, lan ditambahaké papat kanggo saben nomer lan dibagi 10, iki ngasilaké cedhak radiasi orbit planèt-planèt dikenal minangka diukur ing Unit astronomi mbebasaké kanggo "planèt ilang" (padha karo kanggo 24 ing urutan) antarané orbit Mars (12) lan Yupiter (48). Ing cathetan ngisor, Titius mratelakaké "Nanging apa Arsitek Lord ngiwa ruang kasebut kosong? Ora babar pisan." [16] Nalika William Herschel nemokaké Uranus ing taun 1781, orbit planèt iki cocog karo ukum kasebut kanthi sampurna, saengga para astronom nyimpulaké manawa ana planèt ing antara orbit Mars lan Yupiter.

Ing tanggal 1 Januari 1801, Giuseppe Piazzi, ketua astronomi ing Universitas Palermo, Sisilia, nemokaké obyèk obah cilik ing orbit kanthi radius sing diprediksi pola iki. Dhèwèké diarani "Ceres", sawisé dewi Roma panen lan pelindung Sisilia. Piazzi wiwitané yakin bisa dadi komet, nanging koma ora ana tegese yaiku planèt.[18] Mulasaka pola kasebut ing ndhuwur, prakiraan sumbu semi-utama kabeh wolung planet nalika semana (Merkurius, Venus, Bumi, Mars, Ceres, Jupiter, Saturnus lan Uranus).

Miturut iku, ing taun 1802, William Herschel nyaranaké supaya dilebokaké ing kategori sing kapisah, dijenengi "astéroid", sawisé jeneng Yunani asteroeides, tegese "kaya lintang".[19][20] Ing taun 1807, investigasi luwih lanjut nuduhaké rong obyèk anyar ing wilayah kasebut: Juno lan Vesta .[21] Pembakaran Lilienthal ing perang Napoleon, ing ngendi awak kerja utama wis rampung,[22] penemuan periode pertama iki.[21]

Sanajan koin Herschel, sajrone pirang-pirang dekade, isih praktik umum kanggo nyebut obyèk kasebut minangka planèt [15] lan menehi prefiks jenenge kanthi nomer sing makili urutan panemuan: Ceres, 2 Pallas, 3 Juno, 4 Vesta. Nanging, ing taun 1845 para astronom ndeteksi obyèk kaping lima ( 5 Astraea ) lan, ora suwé sawisé iku, obyèk-obyèk anyar ditemokaké kanthi laju. Cacah ing antarané planèt dadi saya rumit. Pungkasane, dhèwèké mudhun saka dhaptar planèt (kaya sing disaranaké pisanan dening Alexander von Humboldt ing wiwitan taun 1850-an) lan pilihan nomenklatur Herschel, "astéroid", kanthi bertahap digunakake.[15] Panemuan Neptunus ing taun 1846 nyebabaké diskriminasi ukum Titius – Bode ing paningalan para ilmuwan amarga orbit kasebut ora ana cedhak karo posisi sing dipredhiksi. Nganti saiki, ora ana panjelasan ilmiah babagan hukum kasebut, lan konsensus para astronom nganggep kasebut minangka kebetulan.[23]

Satus astéroid wis ditemokaké ing pertengahan taun 1868, lan ing taun 1891 introduksi astrofotografi dening Max Wolf nyepetaké tingkat panemuan isih luwih dawa.[24] Gunggunge 1.000 astéroid ditemokaké ing taun 1921,[25] 10.000 taun 1981,[26] lan 100.000 ing taun 2000.[27] Sistem survei astéroid modern saiki nggunakaké cara otomatis kanggo nemokaké planèt cilik anyar kanthi jumlah saya mundhak.

Paripustaka

[besut | besut sumber]
  1. ↑ a b Matt Williams (2015-08-23). "What is the Asteroid Belt?". Universe Today. Dibukak ing 2016-01-30.
  2. ↑ Krasinsky, G. A.; Pitjeva, E. V.; Vasilyev, M. V.; Yagudina, E. I. (July 2002). "Hidden Mass in the Asteroid Belt". Icarus. 158 (1): 98–105. Bibcode:2002Icar..158...98K. doi:10.1006/icar.2002.6837.
  3. ↑ Pitjeva, E. V. (2005). "High-Precision Ephemerides of Planets—EPM and Determination of Some Astronomical Constants" (PDF). Solar System Research. 39 (3): 176–186. Bibcode:2005SoSyR..39..176P. doi:10.1007/s11208-005-0033-2. Diarsip saka sing asli (PDF) ing July 3, 2014.
  4. ↑ For recent estimates of the masses of Ceres, Vesta, Pallas and Hygiea, see the references in the infoboxes of their respective articles.
  5. ↑ Yeomans, Donald K. (July 13, 2006). "JPL Small-Body Database Browser". NASA JPL. Diarsip saka sing asli ing 29 September 2010. Dibukak ing 2010-09-27.
  6. ↑ Brian Koberlein (2014-03-12). "Why the Asteroid Belt Doesn't Threaten Spacecraft". Universe Today. Dibukak ing 2016-01-30.
  7. ↑ a b "How Did The Asteroid Belt Form? Was There A Planet There?". CosmosUp. 2016-01-17. Diarsip saka sing asli ing 2018-12-06. Dibukak ing 2016-01-30.
  8. ↑ Nola Taylor Redd (2012-06-11). "Asteroid Belt: Facts & Information". Space.com. Dibukak ing 2016-01-30.
  9. ↑ Beatty, Kelly (March 10, 2009). "Sculpting the Asteroid Belt". Sky & Telescope. Dibukak ing 2014-04-30.
  10. ↑ Delgrande, J. J.; Soanes, S. V. (1943). "Kirkwood's Gap in the Asteroid Orbits". Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 37: 187. Bibcode:1943JRASC..37..187D.
  11. ↑ Küppers, Michael; O’Rourke, Laurence; Bockelée-Morvan, Dominique; Zakharov, Vladimir; Lee, Seungwon; von Allmen, Paul; Carry, Benoît; Teyssier, David; Marston, Anthony (2014). "Localized sources of water vapour on the dwarf planet (1) Ceres". Nature. 505 (7484): 525–527. Bibcode:2014Natur.505..525K. doi:10.1038/nature12918. ISSN 0028-0836. PMID 24451541.
  12. ↑ a b Harrington, J. D. (22 January 2014). "Herschel Telescope Detects Water on Dwarf Planet – Release 14-021". NASA. Dibukak ing 22 January 2014.
  13. ↑ "Dawn: Between Jupiter and Mars [sic], I Place a Planet" (PDF). Jet Propulsion Laboratory.
  14. ↑ Russell, Christopher; Raymond, Carol, èd. (2012). The Dawn Mission to Minor Planets 4 Vesta and 1 Ceres. Springer Science+Business Media. kc. 5. ISBN 978-1-4614-4902-7.
  15. ↑ a b c Hilton, J. (2001). "When Did the Asteroids Become Minor Planets?". US Naval Observatory (USNO). Diarsip saka sing asli ing 2012-04-06. Dibukak ing 2007-10-01.
  16. ↑ a b "Dawn: A Journey to the Beginning of the Solar System". Space Physics Center: UCLA. 2005. Diarsip saka sing asli ing 2012-05-24. Dibukak ing 2007-11-03.
  17. ↑ Hoskin, Michael. "Bode's Law and the Discovery of Ceres". Churchill College, Cambridge. Diarsip saka sing asli ing 2011-05-22. Dibukak ing 2010-07-12.
  18. ↑ "Call the police! The story behind the discovery of the asteroids". Astronomy Now (June 2007): 60–61.
  19. ↑ Harper, Douglas (2010). "Asteroid". Online Etymology Dictionary. Etymology Online. Dibukak ing 2011-04-15.
  20. ↑ DeForest, Jessica (2000). "Greek and Latin Roots". Michigan State University. Diarsip saka sing asli ing 12 August 2007. Dibukak ing 2007-07-25.
  21. ↑ a b Staff (2002). "Astronomical Serendipity". NASA JPL. Diarsip saka sing asli ing 2012-02-06. Dibukak ing 2007-04-20.
  22. ↑ Linda T. Elkins-Tanton, Asteroids, Meteorites, and Comets, 2010:10
  23. ↑ "Is it a coincidence that most of the planets fall within the Titius-Bode law's boundaries?". astronomy.com. Dibukak ing 2014-01-22.
  24. ↑ Hughes, David W. (2007). "A Brief History of Asteroid Spotting". BBC. Diarsip saka sing asli ing 2011-06-11. Dibukak ing 2007-04-20.
  25. ↑ Moore, Patrick; Rees, Robin (2011). Patrick Moore's Data Book of Astronomy (édhisi ka-2nd). Cambridge University Press. kc. 156. ISBN 978-0-521-89935-2.
  26. ↑ Manley, Scott (August 25, 2010). Asteroid Discovery from 1980 to 2010. Dibukak ing 2011-04-15.
  27. ↑ "MPC Archive Statistics". IAU Minor Planet Center. Dibukak ing 2011-04-04.
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Sabuk_astéroid&oldid=1676896"