Pamotan, Dhampit, Malang
Pamotan | |
---|---|
Désa | |
Trankripsi basa Indonésia | |
• Resmi | Pamotan |
Koordhinat: 8°11′27″S 112°45′02″E / 8.19081°S 112.75063°EKoordhinat: 8°11′27″S 112°45′02″E / 8.19081°S 112.75063°E | |
Nagara | Indonésia |
Provinsi | Jawa Wétan |
Kabupatèn | Malang |
Kacamatan | Dhampit |
Pamotan iku désa ing Kacamatan Dhampit, Kabupatèn Malang, Jawa Wétan.[1]
Versi Sepisan:
Miturut cariyos sejarah, rombongan sepisan ingkang nempataken pada ing Desa Pamotan kalajengaken ing taun 1011, wiwit dinten Selasa Legi, inggih punika satunggaling rombongan punggawa saking Kerajaan Mataram ingkang cacahipun 64 tiyang. Pimpinan rombongan inggih punika Raden Prawiro Astro, dipundampingi dening Roro Wening Sari, Roro Krendo, lan Roro Sloro Ireng. Sedaya rombongan kalawau minggah ing sisih ler. Dumuginipun ing papan kasebut, Raden Prawiro Astro nglampahi samadi lan komunikasi kaliyan Sang Yang Murbeng Dumadi utawi Gusti Allah Yang Maha Agung.
Saking mriku, Raden Prawiro Astro pikantuk dawuh utawi wangsit saking Gusti-nipun supados tindak dhateng puncaking gumuk (salebeting gunung alit) ing sisih kidul. Salajengipun, rombongan kasebut nglampahi lampah dhateng puncaking gunung. Sareng dumugi puncak, Raden Prawiro Astro raos kelaparan, lajeng mbikak bekalan ingkang dipunbekta kangge dipunpangan sesarengan. Kanthi kebetulan, bekalan ingkang dipunbekta inggih punika saged ayam ingkang dipunbumbu mawi santen, ingkang ing basa Jawi dipunsebut pecel pitik.
Nalika para punggawa sami ngrasani bekalan, sedaya rombongan dipungeblug dening setunggal ular ageng. Lingkaran ular kasebut saged ngepung rombongan Raden Prawiro Astro ing puncaking gunung. Kaliyan kadadosan kasebut, Raden Prawiro Astro malih nindakaken samadi kangge komunikasi kaliyan Sang Yang Murbeng Dumadi.
Saking asiling samadi, Raden Prawiro Astro pikantuk wangsit kangge parikrama asma Gunung Pecel Pitik miturut bekalan ingkang dipunbekta lan dipunpangan. Dene wilayah sakiwa tengenipun gunung Pecel Pitik dipunparingi asma Pamotan, amargi lingkaran ular ageng kasebut saged momot (kémawon) sedaya rombongan ingkang cacahipun 64 tiyang. Papan sepisan Raden Prawiro Astro pikantuk wangsit (dawuh ing basa Jawi) dipunparingi asma Dawuhan.
Sasampunipun nindakaken samadi lan ninggalaken pesen dhateng para punggawa ing puncaking Gunung Pecel Pitik, Raden Prawiro Astro kaliyan rombongan tumerun saking gunung lan wangsul dhateng Dawuhan. Piyambakipun mandiri padepokan lan mapan ing papan kasebut sambil niterakaken mbabad wana dhateng arah ler, kilen, lan kidul kangge papan pamukiman, paladangan, lan persawahan.
Nalika para punggawa lan Raden Prawiro Astro rampung mbabad wana dhateng arah kidul, sedaya rombongan tindak dhateng lokasi kasebut. Amargi wanci panas, piyambakipun sare ing gumuk (gunung alit). Tigang putri ing rombongan manggihaken sendang alit ingkang sanget resik. Salajengipun, Roro Sloro Ireng sakit lan seda, sarta dipunbakta ing papan kasebut.
Sasampunipun Roro Sloro Ireng pejah, Raden Prawiro Astro nindakaken samadi kangge komunikasi kaliyan Gustinipun. Saking asiling samadi, gumuk (gunung alit) dipunparingi asma Gunung Sumuk (gunung panas ing basa Jawi), dene lokasi kasebut dipunparingi asma Sumber Ayu, miturut asmanipun sumber toya ingkang resik lan kasulistyaning pasuryan Roro Sloro Ireng.
Rombongan kaping kalih ingkang minggah ing Desa Pamotan inggih punika rombongan pujangga saking Mangkunegaran, ingkang dumugi ing taun 1024 lan dipunpimpin dening Patih Raden Bambang Irawan. Piyambakipun langsung tindak dhateng wilayah sisih wetan lan niterakaken padamelan Raden Prawiro Astro ing mbabad wana kangge pamukiman. Pungkasanipun, kawujud pamukiman enggal kasebut.
Amargi kadadosan kasebut, wilayah kalawau dipunparingi asma Kepatihan, amargi sampun dados perkampungan alit ingkang kagungan penduduk saking anggota rombongan. Dene kulawarga sederek Patih Raden Bambang Irawan mapan ing sisih wetanipun, ingkang samenika dipunmangertosi dados Kepatihan Ngurawan utawi Sentanan (saking tembung "sentono" ingkang ateges sedulur ing basa Jawi).
Patih Raden Bambang Irawan kaliyan rombongan mbabad wana kangge wilayah perkawis pamukiman, paladangan, lan persawahan dhateng arah ler saking Kepatihan dumugi manggihaken sendang ingkang sanget ageng (samenika dipunmangertosi dados Umbulan). Sasampunipun ngrampungaken mbabad wana, Patih Raden Bambang Irawan badhe ngleremaken kasil kasebut. Para punggawa madosi umbul-umbul bambu dipasang jejel ing wilayah ingkang sampun dipunbabad.
Pasang umbul-umbul langkung padet ing sisih ler tinimbang wilayah kidul. Pramila, wilayah sisih ler dipunparingi asma Umbul Rejo (umbul-umbul rami), dene ing sisih kidul dipunparingi asma Ubalan (umbul-umbul jarang). Dumugi samenika, area sakderengipun sendang taksih dipunmangertos dados Umbul Rejo, lan wilayah ing sangandhapipun dipunmangertosi dados Ubalan.
Sistem pamerintahan sepisan ing Desa Pamotan nembe kawujud ing taun 1830, nalika Indonesia sampun dipunkuasai dening tentara Walanda. Kepala Pamerintahan Desa ing wekdal kasebut inggih punika Bapak Kertoleksono, salah satunggaling prajurit Pangeran Diponegoro ingkang mlajar dhateng arah wetan lan mapan ing Desa Pamotan. Amargi kepala pamerintahan ing wekdal kasebut ugi dipunsebut Aris, asma Bapak Kertoleksono salajengipun dipunmangertos dados Aris Kertoleksono lan dipunakeni dados Kepala Desa sepisan ing Desa Pamotan.
Sasampunipun Bapak Aris Kertoleksono seda, kapitadosan pamerintahan desa dipunlajengaken dening putranipun ingkang asma Kerto Embat, ingkang langkung dipunmangertos dados Bapak H. Saleh. Pangalihan kapitadosan kasebut dipuntindakaken kanthi nimbang jasa-jasanipun bapak. Salajengipun, sasampunipun H. Saleh, kapitadosan desa dipunlajengaken dening putranipun asma Yasin.
Pilihan Kepala Desa Pamotan kanthi langsung lan demokratis sepisan kalampahan ing taun 1953. Bapak Parto Radjak kepilih dados Kepala Desa mawi pilihan masarakat, saengga dados Kepala Desa Pamotan sepisan ingkang dipunpilih kanthi demokratis. Wiwit taun 1953 kasebut, pilihan Kepala Desa taksih dipuntindakaken kanthi demokratis lan dipunpilih langsung dening masarakat dumugi samenika.
Versi Kaping Kalih:
Desa Pamotan sepisan dipunbuka sakitar taun 1830. Desa menika dipunakeni dados desa sepisan ing Kecamatan Dampit, ingkang dipuntandhai kaliyan kawujudipun pasar rakyat ingkang langkung siyos tinimbang desa-desa sanesipun, malah saderengipun pasar rakyat wonten ing Dampit.
Ing jaman rumiyin, Desa Pamotan dados papan strategis kangge ngumpulaken barang dagang asiling wana lan asiling bumi saking wilayah sakiwa tengenipun. Barang-barang kasebut dipunkumpulaken kangge dipunmuat lan dipundistribusikaken dhateng daerah sanes. Amargi dados papan panggenan ngumpulaken maneka warni komoditas asiling wana lan asiling bumi, papan kasebut gadhah kathah muatan (momotan ing basa Jawi) ingkang badhe dipunbeta dhateng daerah sanes.
Miturut kawontenan kasebut, papan utawi desa menika salajengipun dipunmangertos dados Desa Pamotan. Sabanjur wekdal, asma kasebut saya lekat lan dipunginakaken dumugi samenika.
Pemimpin pamerintahan utawi Kepala Desa sepisan ing Desa Pamotan inggih punika Kertoleksono. Piyambakipun inggih satunggaling prajurit pengikut Pangeran Diponegoro ingkang setya dhateng pemimpinipun. Nalika kawuwuhan peperangan ing daerahipun lan Pangeran Diponegoro saged dipunkalahaken dening tentara Walanda, Kertoleksono mlajar dhateng arah wetan kaliyan rombonganipun.
Kajawi dipunmangertos dados prajurit ingkang setya, Kertoleksono ugi dipunmangertos dados tiyang ingkang taat lan kokoh ing nglampahi agaminipun, inggih punika Islam.
Ing lampahipun, Kertoleksono sepisan-tama mapan ing desa menika, salajengipun niterakaken lampah dhateng arah wetan dumugi dumugi daerah Tirtoyudo. Ananging, piyambakipun wangsul dhateng Desa Pamotan amargi kasulistyan kaliyan kawontenaning sumber toya alam ingkang sanget ageng.
Kanthi nimbang kawontenan alam kasebut, pungkasanipun Kertoleksono putus kangge mapan ing desa menika. Piyambakipun wiwit nindakaken aktivitas mbabad wana kangge dados area paladangan lan persawahan. Saking pemikiran lan jasanipun ing mimpin masarakat kangge gotong royong ndamel saluran toya, kawujud lahan persawahan ingkang sanget jangkep.
Mawi kapitadosan ingkang adil, Kertoleksono ugi ngajak masarakat gotong royong ndamel infrastruktur, kados damel margi-margi, kabantu margi ingkang samenika dipunmangertos dados Margi Jenderal Gatot Subroto.
Amargi jasa-jasanipun ing mimpin, ngatur, lan ngelola sistem pamerintahan kanthi wigatos, Kertoleksono pikantuk julukan tambahan "Aris". Wiwit samenika, piyambakipun langkung dipunmangertos kaliyan asma Aris Kertoleksono utawi Mbah Aris Kertoleksono. Piyambakipun seda ing Desa Pamotan lan dipunmakamaken ing sakderengipun Kali Pamotan, ing papan ingkang dipunmangertos kaliyan sebutan Wakaf.
Réferènsi
[besut | besut sumber]- ↑ "Kode dan Data Wilayah Administrasi Pemerintahan (Permendagri No.56-2015)". www.kemendagri.go.id . Diarsip saka sing asli ing 2017-04-29. Dibukak ing 2017-10-31.
Artikel bab désa lan kalurahan iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké. |