Madidihang
| Madidihang | |
|---|---|
| |
| Klasifikasi ngèlmiah | |
| Karajan: | Animalia |
| Filum: | Chordata |
| Klas: | Actinopterygii |
| Ordho: | Perciformes |
| Famili: | Scombridae |
| Génus: | Thunnus |
| Spésies: | T. albacares |
| Jeneng binomial | |
| Thunnus albacares Bonnaterre, 1788 | |
Madidihang utawa tongkol sirip kuning (Thunnus albacares) ya iku sajinis iwak pelagis gedhé kang ngumbara ing sagara tropika lan ugahari ing donya. Iwak iki salah sijiné jinis tuna kang gedhé dhéwé, sanajan isih kalah karo tongkol sirip biru lan tongkol mata bélo. Madidihang uga wujud iwak tangkapan samodra kang wigati amarga aji ékonomi kang dhuwur. Sajeroning dagang ing dunya, Iwak iki kaloka minangka yellowfin tuna (Ingg.) lan uga albacore (Pr. lan Sp.).
Pangenalan
[besut | besut sumber]Madidihang diwasa duwé awak kang ukurané gedé, kanti dawa saka moncong nganti pucuk percabangan sirip buntut (FL, fork length) nganti 195 cm; nanging lumrahé nganti 150 cm. Dhapuré gilig dawa mèh kaya torpédo (fusiform), rodok gèpèng saka sisèh maring sisèh.[1]
Sirip geger (dorsal) kasusun saka rong berkas, kapisah déning celah kang cilik baé; berkas kang kapindho di barengi déning 8–10 sirip-sirip tambahan ukurané cilik (finlet). Sirip anal dibarengi déning 7–10 finlet. Ing spèsimen kang ukurané gedhé, sirip geger kapindho lan sirip anal iki kadang-kadang dawa nganti 20% FL. Sirip dhadha (pectoral) lumayan dawa (22–31% FL), lumrahé nganti pojok pérangan ngarep sirip dorsal kapindho, nanging ora ngléwati pangkal pérangan mburiné. Ana loro lipatan kulit (tonjolan interpelvis) ing antarané sirip-sirip weteng.[1]
Gegeré warnané biru peteng metalik, suwi-suwi berubah dadi kekuningan utawa kepérakan ing pérangan weteng. Sirip-sirip punggung kapindho lan anal, sarta finlet-finlet kang mbarengi, wernané kuning cerah, kang dadi asal jenengé. Pérangan weteng kadang-kadang dihiasi déning sakiwa-tengené 20 garis pedhot-pedhot kang mèh vertikal arahé.[1]
Madidihang bisa nyandak bobot punjul 300 pon (136 kg), sanajan mangkono iki isih adoh sak ngisoré tuna sirip biru (Thunnus orientalis) kang bisa duwé bobot punjul 1000 pon (454 kg), lan uga sitik sak ngisoré tuna mata belo (Thunnus obesus) dan tatihu (Thunnus maccoyii). Ukuran madidihang ang kacatet sajeroning literatur ya iku nganti dawa 239 cm lan bobot 200 kg.
Habitat
[besut | besut sumber]Madidihang wujud iwak epipelagis kang manggoni lapisan dhuwur perairan samodra ing duwuré lapisan termoklin. Panelitian nuduhaké sanajan madidihang akèh-akèhé ngarungi lapisan kolom banyu 100 m paling dhuwur, lan langka nembus lapisan termoklin, nanging iwak iki mampu nyelem adoh marang kejeroan laut. Madidihang kang diteliti ing Samodra Hindia ngentèkaké 85% wektuné ing kedalaman kurang saka 75 m, nanging kecatet kaping telu nyilem nganti kedalaman 578 m, 982 m lan kang paling èkstrim nganti 1.160 m.
Tuna sirip kuning iki duwé pakulinan renangé rikat lan nggerombol bareng iwak kang padha ukurané, kadang-kadang uga campur karo tuna jinis liané. Mangsa manaké lumrahé berlangsung ing mangsa panas. Iwak-iwak iki mangan manéka jinis iwak, krustasea, lan uga cephalopoda.[1] Ing laut Halmahera lan Sulawesi, madidihang mligi mangan iwak (malalugis lan teri), urang lan kepiting; kanti iwak malalugis (iwak layang) manggoni porsi gedhé dhéwé[2].
Panyebaran lan produksi
[besut | besut sumber]
Madidihang tinemu ing kabèh perairan tropis lan ugahari donya ing antarané garis lintang 40° LU lan 40° LS. Iwak iki wujud komoditas warigaluh kang wigati; buku FAO Yearbook of Fishery Statistics ngelaporaké antarané 1990 nganti 1995 tangkapan madidihang ing perairan Pasifik barat-tengah kira-kira antara 323.537 nganti 346.942 ton per taun.[1]
Indonésia ya iku panggonan ketemuné stok madidihang saka Samodra Hindia lan Samodra Pasifik; kemungkinan panggonan ketemuné rong golongan iku ya iku ing kiwa-tengené Laut Flores lan Laut Banda.[3] Potensi tuna sirip kuning yang terbesar di Indonésia memang diperkirakan berada di Laut Flores dan Selat Makassar, kanti amba panggonan penangkapan sakiwa-tengené 605 èwu km². Piranti tangkap ang akèh digunakaké pancing pancing huhate (pole and line), pancing ulur (hand line), pancing rawai (long line) lan pukat cincin (purse seine).
Madidihang dipasaraké sajeroning wujud iwak seger, tuna beku, utawa dikalèngaké[1]. Iwak iki disenengi sajeroning pira-pira macem masakan, kalebu kanggo dipanggang lan didadèkaké sashimi.
Cathetan
[besut | besut sumber]Sajeroning dagang, kang ingaran minangka albacore sajeroning basa Inggris ya iku jinis tuna kang liya, ya iku tuna albakora (Thunnus alalunga). Iwak iki luwih cilik saka madidihang (ngati 120 cm FL), kanti wernané kang mèh padha kajaba finletnya kang wernané peteng. Sirip dadana dawa ngati ngléwati pangkal sirip punggung kapindho, lumrahé pucuk nganti finlet punggung kang kapindho.
Pranala njaba
[besut | besut sumber]- Punt, A. (1996). Thunnus albacares. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. Diakses 13 April 2008. Listed as Least Concern (v2.3).
- "Thunnus albacares". FishBase. Ed. Ranier Froese and Daniel Pauly. April 2008 version. N.p.: FishBase, 2008.
- The Journal of San Diego History Summer 1991, Volume 37, Number 3: 'Pole Fishing for Tuna, 1937-1941: An Interview with Edward S. Soltesz' Archived 2011-06-05 at the Wayback Machine.
Cathetan sikil
[besut | besut sumber]- ↑ a b c d e f
Austria. 2001. FAO Species Identification Guide: The Living Marine Resources of The Western Pacific. Vol. 6: 3753. Food and Agriculture Organization, Rome.
- ↑ Balai Riset Perikanan Laut-Muara Baru. 2005. Riset kelimpahan sumberdaya ikan pelagis besar di laut Halmahera dan laut Sulawesi. (abstrak)[pranala mati permanèn] (Kaunduh 11/11/12)K.
- ↑ Austria 1987. Laut Nusantara. Penerbit Djambatan, Jakarta. Hal. 293
