Kelir

Artikel ini bab layar pawayangan. Kanggo panrapan liya delengen werna.

Dhalang sangareping kelir.

Kelir iku layar pawayangan. Biasané digawé saka bahan motha putih sing pinggiré diwènèhi plisir werna abang. Sakubengé kelir diwènèhi bolongan kanggo ngubetké tali nalika masang kelir ning warangkané. Déné pigunané kelir mau tumrap pagelaran wayang yakuwi ing sisih kiwa lan tengené minangka dhasaran kanggo mbèbèrké wayang. Déné ing bagéan tengah minangka panggung kanggo wayang sing lagi dimainaké. Sak ngarepé kelir dipasangi blencong, yakuwi lampu sing gunané kanggo nyorot wayang saéngga ana ayang-ayangé (yèn ditonton saka mburi kelir). Ing jagat pewayangan, utamané wayang purwa utawa wayang kulit, kelir nduwèni makna sing wigati, nganti dadi jeneng sesulih pakeliran kanggo nyebut jagat pewayangan. Kanggo mbèbèr lan nancepaké wayang kulit, biasané migunaaké gedebog utawa wit gedhang sing dipasang ing sakngisoré kelir. Séjé manèh sing kanggo nancepakê wayang klithik utawa wayang krucil biasané digawé saka bahan kayu sing wis dibolongi.

Jejeran / Simpingan Wayang

Sisih Kiwa

Dijejer ing simpingan sisih kiwa ing antara liya:

• Buta raton (contone, Dasamuka, Nilundraka)
• Raseksa mudha (Prahasta, Suratimantra)
• Wayang Bapang (ratu sabrang)
• Wayang Boma (Bomanarakasura)
• Indrajit
• Trisirah lan sejenise
• Prabu Baladewa kanthi maneka wanda (versi)
• Kakrasana
• Salya
• Prabu Matswapati
• Duryudana
• Setyaki
• Samba
• Narayana

Sisih Tengen

Kang ditata ing sisih tengen diwiwiti seka wayang Tuguwasesa (Tuhuwasesa) lan dipungkasi nganggo wayang bayen.

• Prabu Tuguwasesa
• Pandhawa
• Rama Parasu
• Gathotkaca
• Antareja
• Anoman
• Rama
• Arjuna Sasra
• Abimanyu
• Palasara
• Sekutrem
• Wayang putran
• Bati

Ugi Mirsani

• Wayang kulit
• Wayang klithik