Basa Turki Khorasan

Khorasani Turkic
Dituturaké ing	Iran
Wilayah	Khorasan
Gunggung panutur	1 yuta
Rumpun basa
	Kulawarga basa Turk Kulawarga basa Turk Lumrah Oghuz (id) Eastern Oghuz (en) Khorasani Turkic ; ; ; ; ;
Kodhe basa
ISO 639-1	None
ISO 639-2	–
ISO 639-3	kmz
	; ;

Turki Khorasan (Basa Turki Khorasan: Xorasan Türkçesi IPA [xorɑsɑn tyrktʃesi] Pèrsi: Zabān Torkī Xorāsānī زبان ترکی خراسانی‎‎) iku salah sawijiné basa-basa Turki utawa bahasa Oghuz. Basa iki dipituturake ing Provinsi Khorasan Lor lan Provinsi Razavi Khorasan ing nagara Iran. Saliyané basa dhéwé, panyatur basa Turki Khorasani meh kabèh uga bisa Persia.^[1]

Tlatah Panyebaran

Basa Turki Khorasan dipituturake ing provinsi Khorasan Lor Iran, cedhak kutha Bojnord, lan Razavi Khorasan, cedhak Sabzevar, Quchan. Dhialek Oghuz sing dipituturake ing Uzbekistan kulon kadangkala diarani dhialek Turki Khorasan.

Dhialek

Turki Khorasan duwé dhialek-dhialek ya iku: dhialek Lor, Kidul lan Kulon. Dhialek lor dipituturake ing Khorasan Lor cedhak kutha Quchan; dhialek Kidul ing Soltanabad cedhak Sabzevar; lan dhialek kulon saindenging kutha Bojnord.

Peprincen lan basa-basa sedhuluran

Basa Turki Khorasan kalebu kelompok Oghuz basa-basa Turki, sing uga sak grup karo Turki, Azerbaijani, Gagauz, Turki Gagauz Balkan, Turkmen, lan Salar, saliyané dhialek Oghuz ing Uzbekistan. Basa Turki Khorasan paling cedhak karo Uzbek Oghuz lan Turkmen kajaba cedhak karo dhialek-dhialek Azeri ing Iran.^{[butuh klarifikasi]}

Basa Turki Khorasan iki diprincakake dadi dhialek sing bedha déning Javad Heyat ing buku judhulé Tarikh-e zabān o lahcayā-ye Türki (History of the Turkic).^[2]

Miturut para ahli basa, basa iki dianggep antaraning Azerbaijani lan Turkmen, nanging ora dadi péranganing dhialek basa-basa iku.^[3]

Konsonan

**Konsonan Fonemik**
	Konsonan bibir		Konsonan gusi		Konsonan langit-langit		Konsonan langit-langit mburi		Konsonan uvular	Konsonan celah swara
Plosif	p	b	t	d			k	ɡ	q
Konsonan Afrikat					t͡ʃ	d͡ʒ
Konsonan Frikatif	f	v	s	z	ʃ	ɮ	x	ɣ		h
Anuswara	m		n		ɲ		ŋ
Konsonan sentuhan			r
Konsonan sisihan			l
Konsonan aproksiman					j

Swara

Swara
	Swara ngarep		Swara mburi
	Swara bundher	Bundher	Ora Bundher	Bundher
Swara sempit	i	y	ɯ	u
Swara tengah	e	ø		o
Swara buka	æ		ɑ	ɒ

Swara buka mburi ngiringi /u/ utawa /i/ ing tembung muxabbat tresna [muxɒbbɑt] lan insan human [insɒn] nanging uga ing tembung yoldaşlık friendship [joldɑʃlɯk]. Sawetara tembung mbunderake swara /ɑ/ ngiring /o/ kanggo swara dawa. Ora kabèh panyatur ngucapake kaya ngono, amarga plural ora duwé swara bundher. Persia ora duwé swara kaya ning basa Turki.

Morfologi

Tembung Aran

Penjamakan

Penjamakan ing tembung aran ditengeri karo panambang -lAr, sing duwé rong wujud ya iku -lar lan -lær, didheleng saka cundhuk swara. Swara /ɑ/ jamak ora krungu bundher ing swara /u/ utawa /i/.

Kasus

Tembung Aran ing basa Turki Khorasan duwé akhiran sing ngalih miturut cundhuk swara lan ngiringi swara utawa konsonan:

Case	After Vowels	After Consonants
Kasus Nominatif	No Ending
Kasus Genitif	niŋ/nin	iŋ/in
Kasus Datif	ya/yæ	a/æ
Kasus Akusatif	ni/nɯ	i/ɯ
Kasus Lokatif	da/dæ
Kasus Ablatif	dan/dæn
Kasus Instrumental	nan/næn

Tembung Darwya

Tembung darwya ditengeri karo rimbagan ing tembung aran darwya (possessed noun).

	Tunggal	Jamak
Utama Purusa	(I)m	(I)mIz
Dwi Purusa	(I)ŋ	(I)ŋIz
Pratama Purusa	(s)I	lArI

Sesulih

Basa Turki Khorasan duwé enem Sesulih. Kadangkala sesulih iki duwé akhiran kasus sing béda saka Tembung Aran reguler.

	Tunggal	Jamak
Utama Purusa	mæn	bɯz
Dwi Purusa	sæn	siz
Pratama Purusa	o	olar

Tembung Kriya

Tembung kriya dikurangi amarga ukara kala, aspek, sambawa, aran lan cacah. Wujud tembung kriya infinitif diiringi karo rimbagan -max.

Tuladha

Excerpt from Tulu (1989) p. 90

Alih Basa	IPA	Ing Aksara Latin
Thus, there was a padishah named Ziyad.	ɑl ɣəssa bir ziyæːd pæːdiʃæːhiː bæːɾɨdɨ	Al ğässa bir ziüäd pädişähi bärıdı.
Almighty God had given him no son.	xodɒːʷændi æːlæm ona hit͡ʃ ɔɣul ataː elæmɑmiʃdi	Xodavändi äläm ona hiç oğul ata elämamişdi.
There he spoke to his vizier: "O Vizier, I have no son. What shall I do about it?"	bæːdæn vaziːɾæ dədi, ej vaziːɾ, mændæ ki ɔɣul joxdɨ, mæn næ t͡ʃaːɾæ eylem	Bädän vazirä dädi: "Ey vazir, mändä ki oğul yoxdı. Män nä çarä eylem?"
The vizier said: "Ruler of the whole world, what will you do with this possession?"	vaziːɾ dədi, pɒːdiʃaː-i ɢɨblæ-ji ɒːlæm, sæn bu mɒːlɨ-æmwɒːlɨ næjlijæsæn	Vazir dädi: "Padişai qıbläyi aläm, sän bu malıämvalı näyliyäsän?"

Rujukan

↑ "Ethnologue report for Khorasani Turkic Archived 2012-05-17 at the Wayback Machine."
↑ [1] Horasan Türkçesi ne İlgili Folklor Çalışmaları
↑ "Sultan Tulu, "Horasan Türkçesi ile İlgili Folklor Çalışmaları", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 1, 1994, s. 48-51". Diarsip saka sing asli ing 2013-03-16. Dibukak ing 2017-09-11.

Tulu, Sultan (1989). Chorasantürkische Materialien aus Kalāt bei Esfarāyen. Berlin: Klaus Schwarz Verlag. ISBN 3-922968-88-0.

Doerfer, Gerhard; Hesche, Wolfram (1993). Chorasantürkisch: Wörterlisten, Kurzgrammatiken, Indices. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03320-7.

Pranala Jaba

Cithakan:Incubator

Cithakan:Basa-basa Turki

[1] "Ethnologue report for Khorasani Turkic Archived 2012-05-17 at the Wayback Machine."

[2] [1] Horasan Türkçesi ne İlgili Folklor Çalışmaları

[refSultantulu-3] "Sultan Tulu, "Horasan Türkçesi ile İlgili Folklor Çalışmaları", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 1, 1994, s. 48-51". Diarsip saka sing asli ing 2013-03-16. Dibukak ing 2017-09-11.

[1]

[2]

[3]