Wong Ruténia
 | |
| Basa | |
|---|---|
| Sadurungé basa Ruténia; ing wektu iki basa Ukraina utawa (basa Rusyn) | |
| Agama | |
| Ortodoks Wétan, Katulik Yunani, Katulik Roma, Protèstan | |
| Golongan ètnik magepokan | |
| wong Ruslan, wong Ukraina, wong Bélarus, wong Rusyn lan liyané wong Slav |
Wong Ruténia lan wong Ruténé ya iku éksonim abasa Inggris kuna kanggo wong-wong kang ing jaman tengahan karan para Rus' (utawa Русь) ing manéka warna péranganing Éropa Wétan. Saka Abad angka 9, prajaing ("land of the Rus'"), kang sawisé karan Kievan Rus' diapali ing Éropa Kulon kanthi jeneng kang manéka warna kang purwané saka Rus'. Awit Abad angka 12, Rus' lumrahé diapali ing Éropa Kulon mawa jeneng kang dilatinisasi ya iku Ruténia. Ing panganggo kang luwih bawéra, "wong Ruténian" utawa "Ruténé" dinggo ngrujuk wong Bélarus, wong Ruslan, anggota saka minoritas Rusyn lan wong Ukraina.
Ing pungkasaning Abad angka 18, basa Ukraina modhèren wiwit dikodhifikasi.[1] Éksonim kang lumrah dianggo déning wong Ukraina ing wekto iku, kaya Ruslan Cilik (Малороссия; Malorossiya) lan Ruténia, dianggep ora lowung/ora ilok déning para nasionalis Ukrainia, lan akèh wong kang nuli ngarani dhiriné wong Ukraina,[2] sawijining jeneng alternatif kang wis ana suwené munjuli saparo milénium.
Sanajan mangkono, ing wektu bebarengan, akèh wong Rusyn (Rusyn: Русины, Rusiny; Ukrainian: Русини/Руські , Rusyny/Rus'ki; Bélarusian: Русіны , Russian: Русины , Rusiny) ora sarujuk marang jejuluk wong Ukraina utawa nganggep dhiriné minangka wong Ukraina, mligi wong-wong kang ana ing Ruténia Karpathia lan Rusyn Pannonia. Anané gepkan marang basa tanggané, kaya déné basa Slowak, basa Polski, basa Honggari, basa Rumeni lan basa Jerman uwis njalari sigar basa antara basa Rusyn lan basa Ukraina. Ngancik tengahaning Abad angka 19, wong Rusyn saka Galisia lan Lodomerfia uwis ngodhifikasi basané.[3] Akèh wong-wong kang dianggep wong Rusyn saiki nganggep dhiriné minoritas. Mayoritasé wong-wong iki ndunungi Ukraina Kidul-Kulon, Slowakia Wétan, Polen Kidul-Wétan, Honggari Lor-Wétan, lan Rumeni Lor-Kulon.[4] Wong-wong kang magepokan, ya iku wong Rusyn Pannonia (utawa Ruténe Pannonia) kang dumunung ing laladan rangkah ing Sèrbi lan Kroasia.
Istilah wong "Ruténia" lan "Ruténe" saiki arang digunakaké karo wong Rusyn utawa wong Ukraina. Sering ana kabingungan nalika jeneng Rutènia utawa Ruténé dianggo, mligi amarga telung bab:
- jeneng "wong Rusyn" lan "wong Ruténia" asringé bisa dienggo gonta-ganti, saperlu nandhesaké yèn dhèwèké iku wong Rusyn;
- "wong Ukraina" lan "wong Ruténia" kala-kala bisa dienggo gonta-ganti, saperlu nandhesaké yèn dhèwèké iku wong Ukraina, lan;
- pamaréntah nasional uwis nulak, kanggo ngakoni wong-wong kang ngaggep dhiriné minangka "wong Ruténia", "wong Rusyn" lan/utawa "wong Ukraina".
Waca uga
[besut | besut sumber]- Nakonechny, Ye. Stolen name.Why Ruthenians became Ukrainians. "Stefanyk Science Library (National Academy of Sciences of Ukraine)". Lviv, 2001. (Ukrainian)
Rujukan
[besut | besut sumber]- ↑ Andrii Danylenko" (2016), "Iazychie and Surzhyk: Mixing Languages and Identities in the Ukrainian Borderlands"; in Tomasz Kamusella, Motoki Nomachi & Catherine Gibson.
- ↑ Ruthenians at Encyclopedia of Ukraine
- ↑ Moser, Michael (2016). ""Rusyn"". In Tomasz Kamusella, Motoki Nomachi & Catherine Gibson. The Palgrave Handbook of Slavic Languages, Identities and Borders. Basingstoke UK: Palgrave Macmillan. p. 125.
- ↑ "Ruthenian: also called Rusyn, Carpatho-Rusyn, Lemko, or Rusnak". Status since the end of World War II. Encyclopedia Britannica.
Today the name Rusyn refers to the spoken language and variants of a literary language codified in the 20th century for Carpatho-Rusyns living in Ukraine (Transcarpathia), Poland, Slowak, Hungary, and Serbia (the Vojvodina).