Radèn Wijaya

Reca Harihara, déwa gabungan Siwa lan Wisnu minangka panggambaran Kertarajasa. Lokasi wiwitané ing Candhi Simping, Blitar, saiki dadi kolèksi Museum Nasional Républik Indonésia.

Radèn Wijaya (lair: ? - séda: Majapahit, 1309) iku sing ngadegaké Karajan Majapahit sekaligus raja pisanan sing mrintah ing taun 1293-1309, mawa gelar Prabu Kertarajasa Jayawardana. Nararya Sanggramawijaya Sri Maharaja Kertajasa Jayawardhana. Miturut Nagarakretagama, Raden Wijaya séda taun 1309 lan disarèkaké ing Antahpura lan didadèkaké candhi ing Simping minangka Harihara, utawa nyawijiné antara Wisnu lan Siwa. Radèn Wijaya digantèkaké déning Jayanagara minangka raja sabanjuré.

Asma Asli

Radèn Wijaya iku asma sing lumrah dianggo déning para sejarawan kanggo nyebut pangadeg Krajan Majapait. Asma iki ana jroning Pararaton kang tinulis watara pungkasan abad ka-15. Kadhangkala Pararaton uga nulis sacara pepak, yaiku Raden Harsawijaya. Kamangka miturut bukti-bukti prasasti, ing mangsa kauripan Wijaya (abad ka-13 utawa 14) gelar raden durung populèr.

Nagarakretagama kang tinulis ing mangsa tengahan abad ka-14 nyebut pangadeg Majapait ajeneng Dyah Wijaya. Sesebutan dyah arupa sesebutan kabangsawanan sing populèr wektu semana lan dadi cikal bakal sesebutan Radèn. Istilah Radèn dhéwé dikira-kira asal saka tembung Ra Dyah utawa Ra Dyan utawa Ra Hadyan.

Jeneng asli pangadeg Majapait sing paling pas yaiku Nararya Sanggramawijaya, amarga jeneng iki ana ing prasasti Kudadu sing diwetokaké déning Wijaya dhéwé ing taun 1294. Sesebutan Nararya uga minangka sesebutan kabangsawanan, senadyan sesebutan Dyah luwih kerep dianggo.

Asal-Usul

Miturut Pararaton, Radèn Wijaya iku putra Mahisa Campaka, pangéran saka Krajan Singhasari. Panjenengané gedhé ing lingkungan Krajan Singhasari.

Miturut Pustaka Rajya Rajya i Bhumi Nusantara, Radèn Wijaya iku putra pasangan Rakyan Jayadarma lan Dyah Lembu Tal. Ramané yaiku putra Prabu Guru Darmasiksa, raja Krajan Sundha Galuh, déné ibuné yaiku putri Mahisa Campaka saka Krajan Singhasari. Kanthi mangkono, Radèn Wijaya minangka campuran getih Sundha lan Jawa. Sawisé Rakyan Jayadarma tiwas diracun mungsuhé, Lembu Tal bali menyang Singhasari nggawa Wijaya. Sejatiné, Radèn Wijaya dadi raja ka-27 Krajan Sundha Galuh. Suwaliké panjenengané ngadegaké Majapait sawisé tiwasé raja Kertanegara, raja Singhasari pungkasan, sing uga sedulur ibuné.

Crita ing dhuwur mèmper karo crita ing Babad Tanah Jawi sing nyebut pangadeg Krajan Majapait yaiku Jaka Sesuruh putra Prabu Sri Pamekas raja Krajan Pajajaran, sing uga dumunung ing kawasan Sundha. Jaka Sesuruh mlayu mangétan amarga dikalahaké déning sedulur kuwaloné sing jenengé Siyung Wanara. Panjenengané banjur mbangun Krajan Majapait lan banjur numpes Siyung Wanara.

Crita kasebut béda karo Nagarakretagama sing nyebut Dyah Lembu Tal iku wong lanang, putra Narasinghamurti. Naskah iki muji Lembu Tal minangka prawira yuda sing gagah lan bapa saka Dyah Wijaya.

Deleng uga

• Dhaptar raja Jawa

Kapustakan

• Babad Tanah Jawi, Mulai dari Nabi Adam Sampai Tahun 1647. (terj.). 2007. Yogyakarta: Narasi
• Marwati Poesponegoro & Nugroho Notosusanto. 1990. Sejarah Nasional Indonesia Jilid II. Jakarta: Balai Pustaka
• R.M. Mangkudimedja. 1979. Serat Pararaton Jilid 2. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Proyek Penerbitan Buku Sastra Indonesia dan Daerah
• Slamet Muljana. 2005. Menuju Puncak Kemegahan (terbitan ulang 1965). Yogyakarta: LKIS
• Slamet Muljana. 1979. Nagarakretagama dan Tafsir Sejarahnya. Jakarta: Bhratara

Didhisiki déning: -

Raja Majapait 1293–1309

Diganti déning: Jayanagara