Friedrich Nietzsche

Friedrich Wilhelm Nietzsche, ingkang miyos wonten ing tanggal 15 Oktober 1844 lan seda ing tanggal 25 Agustus 1900, inggih punika filsuf Jerman ingkang wiwitanipun dados ahli filologi klasik sadèrèngipun medalaken karir ing babagan filsafat. Wonten ing yuswa 24, piyambakipun dados tiyang enom ingkang paling enom kangge njabat dados Dekan Filologi Klasik ing Universitas Basel ing taun 1869, nanging mundur ing taun 1879 amargi masalah kasehatan, lan nindakaken kathahipun seratan utama ing dasawarsa sabanjuré. Wonten ing yuswa 44, ing taun 1889, piyambakipun alami gangguan mental lan kalebet lumpuh lan kemungkinan dementia vaskular. Nietzsche dipun rawat dening ibunipun ngantos seda ing taun 1897, lajeng dening rayinipun Elisabeth Förster-Nietzsche. Nietzsche seda ing taun 1900 amargi pneumonia lan stroke kathah.Salah satunggaling pamikiran Nietzsche ingkang misuwur inggih punika babagan sedhanipun Tuhan. Tegesipun sanes babagan ateisme mawon, nanging babagan ilangipun makna gesang saha kaowahan nilai ing zamanipun piyambak.^[1]^[2] ^[3]

Wonten ing yuswa 24, piyambakipun dados tiyang paling enom ingkang dados Dekan Filologi Klasik ing Universitas Basel ing taun 1869, nanging mundur ing taun 1879 amargi masalah kasehatan, lan nindakaken kathahipun seratan utama ing dasawarsa sabanjuré. Wonten ing yuswa 44, ing taun 1889, piyambakipun alami gangguan mental lan kalebet lumpuh lan kemungkinan dementia vaskular. Nietzsche dipun rawat dening ibunipun ngantos seda ing taun 1897, lajeng dening rayinipun Elisabeth Förster-Nietzsche. Nietzsche seda ing taun 1900 amargi pneumonia lan stroke kathah.

Karya Nietzsche ngemot argumen filsafat, puisi, kritik budaya, lan fiksi, asring ngginakaken aforisme lan ironi. Bagéyan utama saking filsafatipun kalebet kritik marang kebenaran kanggé perspektivisme; kritik marang agama lan moralitas Kristen; gagasan babagan moralitas tuan-budhak; afirmasi urip nglawan patinipun Gusti Allah lan nihilisme; kekuwatan Apollonian lan Dionysian; lan kekarepan kanggé daya. Piyambakipun ngenalken konsep kados Übermensch lan balik maneh ingkang langgeng. Mengkono ugi, Nietzsche fokus ing daya kreatif individu kanggé ngungkuli norma budaya lan moral kanggé nilai anyar lan kasehatan estetika. Karyanipun nutupi seni, filologi, sejarah, musik, agama, tragedi, budaya, lan ilmu pengetahuan, dipun pengaruhi dening tragedi Yunani, Zoroaster, Schopenhauer, Emerson, Wagner, lan Goethe.

Sasampunipun seda, rayinipun Nietzsche, Elisabeth, ngatur lan nyunting manuskripipun. Piya mbakipun ngowahi karya-karya ingkang durung dipunterbitaken supados cocog kaliyan pandangan ultranasionalis Jermanipun, asring salah ngartosaken anti-antisemitisme lan anti-nasionalisme Nietzsche. Liwat edisi-edisi kasebut, karya Nietzsche dipunkaitaken kaliyan fasisme lan Nazisme. Para sarjana kados Walter Kaufmann, R. J. Hollingdale, lan Georges Bataille mbela Nietzsche lan mbenarken karyanipun. Gagasan Nietzsche dados populer malih ing taun 1960-an lan mangaruhi kathah babagan kados filsafat, seni, sastra, politik, lan budaya populer.

Karya

Karya-karya Nietszche sing wigati:^{[butuh sitiran]}

1872 - Die Geburt der Tragödie (Kelairan tragedi)
1873-1876 - Unzeitgemässe Betrachtungen (Pandhangan non-kontemporer)
1878-1880 - Menschliches, Allzumenschliches (Manusiawi, kliwat manusiawi)
1881 - Morgenröthe (Abangé geni)
1882 - Die fröhliche Wissenschaft (Ilmu sing gembira)
1883-1885 - Also sprach Zarathustra (Mula wicara-a Zarathustra)
1886 - Jenseits von Gut und Böse (Ngliwati kebajikan lan kajahatan)
1887 - Zur Genealogie der Moral (Ngenani silsilah moral)
1888 - Der Fall Wagner (Hal perihal Wagner)
1889 - Götzen-Dämmerung (Nutupi brahala)
1889 - Der Antichrist (Sang Antikristus)
1889 - Ecce Homo (Pirsani sang Manungsa)
1889 - Dionysos-Dithyramben
1889 - Nietzsche contra Wagner

Rujukan

↑ "Nietzsche's Life and Works". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Dibukak ing 1 Juni 2023.
↑ Chamberlain, Lesley (7 Fèbruari 2012). "The political message of Nietzsche's 'God is dead'". The Guardian. Dibukak ing 1 Juni 2023.
↑ Anderson, R. Lanier (17 Maret 2017). "Friedrich Nietzsche". Stanford Encyclopedia of Philosophy.

Wikipedia

Artikel punika, artikel dhasar ingkang kedah dipundarbèni sadaya basa.

[1] "Nietzsche's Life and Works". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Dibukak ing 1 Juni 2023.

[2] Chamberlain, Lesley (7 Fèbruari 2012). "The political message of Nietzsche's 'God is dead'". The Guardian. Dibukak ing 1 Juni 2023.

[3] Anderson, R. Lanier (17 Maret 2017). "Friedrich Nietzsche". Stanford Encyclopedia of Philosophy.

[1]

[2]

[3]