Tiyang Cinten Parit
Tiyang Cinten Parit inggih punika sawijining komunitas suku Tionghoa-Indonésia ingkang dumunung ing laladan Kali Parit ing Pelaihari, Tanah Laut, Kalimantan Selatan. Sebutan Cina Parit punika ugi biyasa dipuntujukaken dhumateng para pekerja imigran penambangan timah ingkang dhateng ing pulo Bangka lan Pulo Belitung. Penamaan tiyang Cina Parit (Chinese Parit) dipun-ginakaken kanthi resmi minangka salah satunggaling golongan étnik ingkang dumunung Kalimantan Selatan miturut Museum Lambung Mangkurat (Museum Laladan Kalimantan selatan), amargi wiwit awal dhatengipun ing laladan punika tiyang Tionghoa dipunsebut minangka 'Urang Cina' wonten ing basa Banjar. Tiyang-tiyang Cina Parit punika dipundhatengaken kanthi langsung saking Tiongkok déning Alexander Hare, komisioner residen Inggris kanggé Kalimantan antawis taun 1812.[1]
Tiyang Tionghoa ing Kalimantan Selatan
[besut | besut sumber]Tiyang Tionghoa sampun rawuh ing Kalimantan Selatan nalika abad kaping 14 (Hikayat Banjar). Kronik Cina Sajarah Dinasti Ming, nyathett kunjungan pedagang-pedagang Tionghoa nalika jaman jumenengipun Sultan Hidayatullah (ratu Banjar muslim kaping tiga). Ing Banjarmasin, suku Tionghoa papan dunungipun ing sawijining kawasan ingkang dipunsebut 'Pacinan' (Chinezen Camp). Déné istilah Tiyang Tionghoa Parit boten naté dipun-ginakaken sadèrèngipun lan minangka istilah ingkang boten kaloka minangka sawijining golongan etnik ing Kalimantan Selatan. Penamaan Tiyang Cina sampun lajim dipun-ginakaken ing Kalimantan limrahipun, lan sanès sawijining ingkang dipunmaksudaken minangka "penghinaan", nanging namung minangka penamaan etnik ingkang sampun dipun-ginakaken wiwit dangu ing laladan punika. Kawontenan komunitas tiyang Cina Parit ugi saged makili kawontenanipun suku Tionghoa sadayanipun ingkang wonten ing Kalimantan Selatan limrahipun.[2] Ing cathetan déning pamaréntah kolonial Indhiya Nèderlan taun 1895, jumlah suku Tionghoa ingkang dumunung ing Zuider en Ooster Afdeeling van Borneo (Kalimantan selatan-Kalimantan tengah-Kalimantan timur) cacahipun sadaya wonten 4.525 jiwa (ingkang kakung 2.829). Wiwit jaman rumiyin jumlah populasi ing katiga provinsi mau relatif sakedhik manawi kabanhingaken kaliyan laladan sanès-sanèsipun ing Borneo inggih punika Kalimantan barat, Sarawak lan Sabah ingkang cacahipun suku Tionghoanipun dumugi 40% saking populasi penduduk laladan-laladan mau. Ing Kalimantan tengah, Kalimantan selatan lan Kalimantan timur, suku Tionghoa boten kalebet ing wolung etnik paling ageng miturut sensus taun 2000 ing piyambak-piyambak provinsi mau.[3]