Prunggu
Prunggu ya iku campuran tembaga karo unsur kimia liya, racaké karo timah, sanajan uga bisa karo unsur-unsur liya kaya fosfor, mangan, alumunium, utawa silikon.[1] Perunggu sipaté atos lan kerep digunakaké ing indhustri.[1] Jaman biyèn perunggu wigati banget, malah nganti ana jaman kang diarani jaman perunggu.[1]
Sujarahe Perunggu
[besut | besut sumber]Ditemokake perunggu nggawé manungsa bisa nggawé perkakas-perkakas perunggu kang luwih apik tinimbang kabèh piranti kang digawé ing jaman sadurungé.[1] piranti-piranti, senjata, lan material wangunan liyané kang digawé saka perunggu bisa luwih atos lan luwih awet tinimbang piranti sadurungé kang digawé saka watu lan tembaga.[1] Pisanane perunggu dicampur karo arsenik kanggo nggawé perunggu arsenik.[1] Sabanjure timah kang digunakaké lan timah nggantekake posisi arsen ing akir abad kaping telu sadurungé masehi.[1]
Perunggu Timah luwih apik dibandingke perunggu arsenik amarga prosès gawéne luwih gampang.[1] Saliyané iku, timah uga ora ngracuni, yèn dibandingake karo arsen kang ngandut racun.[1]
Perunggu saka timah kang tuwa dhéwé dikira-kira wis ana aket milenium kaping papat sadurungé masehi ing Susa (Iran) lan ing situs kuna-situs kuna ing Cina, Luristan (Iran) lan Mesopotamia (Irak).[1]
Logam Prunggu
[besut | besut sumber]Yèn dibanduingke karo wesi, prunggu luwih gampang rusak timnimbang wesi. racaké prunggu mung ngoksidasi dangkal; lapisan sapisan oksida tembaga (akhire dadi karbonat tembaga) digawé, logam kang ndhasari kalindhung saka korosi kang parah. Nanging, yèn klorida tembaga dumadi, modhel korosi iku diarani "Penyakit Prunggu" kang keri-kerine bakal ngrusak prunggu iku.
Prunggu kang ana campurane tembaga duwé titik leleh kang luwih cendhek saka baja utawa wesi, lan luwih gampang digawé. Lumrahé sakiwa-tengené 10 % luwih abot tinimbang baja, sanajan kandhutan alumunium utawa silikon manawa sitik lan ora padet. Prunggu kang luwih empuk lan luwih gampang tugel saka baja prunggu mata air, kaya kurang kaku kanggo bobot kang padha.
Prunggu ora gampang teyengen (teyengen amarga banyu laut mligi) lan mawa konduktor panas kang lluwih apik tinimbang baja lan listrik kang racaké. Biaya prunggu campuran tembaga racaké ikuh dhuwur saka baja lan luwih murah tinimbang prunggu campuran nikel dhasar.
Titik leleh prunggu warna-warna, gumantung saka rasio aktual saka komponèn campurane lan kiwa-tengené 950 °C (1,742 °F).