Banua

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa

Banua ya iku siji teritorial/kawasan kang dumadi saka gabungan sapérangan kampung kang ana ing Kalimantan Selatan ing mangsa Kesultanan Banjar lan mangsa kolonial Hindia Belanda. Ing saben banua ana siji sistem kemasyarakatan kang sinebut Sasangga Banua. Sawijining banua dibawahi siji Damang. Gabungan banua (onderdistrik) mbentuk siji distrik kang sinebut lalawangan utawakatamanggungan (tlatah kang kabawah siji Tumenggung/Tamanggung)

Istilah Banua serumpun karo istilah basa Tahiti: fenua, basa Maori: whenua, basa Rarotonga: enua, basa Hawai: honua, basa Fiji: vanua.

Sawijining Banua setara karo siji kecamatan/onderdistrik. Banua kadhang mung setara karo siji mukim ing Acèh.

Tuladhané ing Distrik Benua Empat kapérang saka 4 banua ya iku

  1. Banua Padang (saikine kecamatan Tapin Utara, Tapin)
  2. Banua Halat (saikine kecamatan Bungur, Tapin)
  3. Banua Parigi (saikine sapérangan tlatah kecamatan Bakarangan, Tapin)
  4. Banua Gadung (saikine sapérangan tlatah kecamatan Bakarangan, Tapin).

Benua[besut | besut sumber]

Istilah Benua ya iku sebutan kanggo dhaerah sajeroning basa-basa dhaerah ing Kalimantan. Kadhang "benua" diucapake banua sajeroning Basa Banjar utawa benuo sajeroning basa Pasir-Lawangan utawa sajronong basa utawa dhialèk tartemtu ing Kalimantan. Tembung benua iki isih seumpun karo tembung wanua, wanwa utawa wano sajeroning basa Jawa Kuna kang tegesé kaya déné désa.

Tembung "benua" miturut wong Dayak Benuaq-kelompok Lewangan-Luangan-Lawangan, "benua" duwé teges amba "siji nagara", duwé teges ciyuk kampung gedhé kaya ta désa, dhene kampung kanthi omah tunggal kaya ta lamin sinebut "lou".

Sesanti[besut | besut sumber]

Kacamatan[besut | besut sumber]

Kalurahan[besut | besut sumber]

Désa[besut | besut sumber]

Banua lan Tanah Badatu/Tanah Pelungguh[besut | besut sumber]

Banua-banua diandumake marang anak-anaké Sultan lan pejabat birokrasi kraton. Tuladhané:

Tabel Distribusi Tanah Lungguh ing Mangsa Sultan Adam[1]

Nomor Nama Tempat Tinggal Hubungan dengan Sultan Keterangan
1 Ratu Aminah Banjarmasin putri Sultan Tambang intan di Batu Babi
2 Ratu Salamah Martapura putri Sultan Banua Gadung, tambang intan Gunung Kupang, Sungai Pamangkih
3 Ratu Dijah Martapura putri Sultan Tabalong, Jambu Alay, Amandit, tambang intan Parupuk
4 Pangeran Surya Mataram - putra Sultan Tabalong, Pitap, Sungai Bamban, Batang Kulur, Banua Rambau, Padang
5 Pangeran Prabu Anom - putra Sultan Kelua, Amuntai, Sei Banar, Alabio, Negara
6 Ratu Jantera Kasuma - putri Sultan Gantang, Amuntai, Sei Banar, Alabio, Negara
7 Sultan Muda Tamjid merangkap Mangkubumi Banjarmasin cucu Sultan Tambang Paramasan 40 tahil emas, gaji mangkubumi f 12.000
8 Pangeran Aria Kasuma Banjarmasin cucu Sultan dapat pérangan dari Paramasan, Amandit
9 Pangeran Wira Kasuma Banjarmasin cucu Sultan Gatal
10 Pangeran Hidayat Martapura cucu Sultan dapat pérangan dari Alay, Paramasan, Amandit, Karang Intan, Karang Intan, Banjar, Margasari, Basung
11 10 anak Ratoe Anom Mangkoeboemi Kentjana - cucu Sultan dapat pérangan dari Alay, Paramasan, Amandit, Karang Intan, Margasari, Basung
12 Pangeran Kesuma Wijaya Karang Intan saudara Sultan Pamarangan, Puain, Paringin
13 Pangeran Tasin Martapura saudara Sultan Amawang
14 Pangeran Singosari Martapura saudara Sultan Wayau
15 Pangeran Hamim Martapura saudara Sultan Jatuh
16 Anak-anak Pangeran Mangkoe Boemi Nata Martapura sepupu Sultan Basung, Angkinang, Kalahiang
17 Pangeran Antasari Martapura sepupu Sultan Mangkuah
18 Adipatie Danoe Radja (adipati Banua Lima) Amuntai keponakan permaisuri Nyai Ratu Kumala Sari Balangan dan 12 lansekap sekitarnya.
19 Patih Guna Wijaya Martapura staff Sultan Adam Sei Raya

Uga delengen[besut | besut sumber]

Cathetan suku[besut | besut sumber]

  1. "Archive copy" (PDF). Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2011-06-16. Dibukak ing 2016-04-10.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

Cithakan:Macam pembagian nagara