Tedhak sitèn
Tedhak sitèn utawa tedhak siti iku salah siji upacara adat Jawa kanggo bocah umur 7 wulan utawa 6 lapan[1]. Upacara iki ing laladan liya ing Nuswantara uga ana, contoné kang diarani upacara injak tanah ing laladan Jakarta déning suku Betawi utawa uga ana kang ngarani "mudhun lemah" lan "udhun-udhunan"[1].
Tedhak sitèn iku asalé saka tembung tedhak, idhak utawa mudhun lan sitèn (saka tembung siti) utawa lemah (bumi). Upacara iki kanggo perlambang bocah kang siyap-siyap nglakoni urip liwat tuntunan wong tuwa lan diadani yèn umur bocah wis 7 selapan utawa 245 dina (7 x 35 = 245).
Sebab Dianakaké
[besut | besut sumber]Upacara Tedhak sitèn dianakaké amarga ana kapitayan masarakat Jawa yèn lemah iku duwé makna ghoib lan dijaga Bathara Kala. Kanggo nolak kadadéan kang ora becik, mula dianakaké upacara ngenalaké putra-putriné marang Bathara Kala minangka kang njaga lemah. Anggoné nglakoni upacara iki, luwih becik miturut weton.
Ubarampé Upacara Tedhak Sitèn
[besut | besut sumber]Ubarampé kanggo upacara tedhak sitèn akèh, kaya ta:
- Pengaron kang diisi kembang setaman.
- Kurungan, kanggo nggambaraké yèn donyané anak isih sithik utawa ciut.
- Warna-warna barang kang diséléhaké sajeroning kurungan kang nggambaraké suwèné urip, manungsa duwé kawajiban nggolèk "nafkah", kaya ta:
- Pari sabengket
- Kapuk sabengket
- Piranti nulis
- Bokor kang diisi beras kuning
- Warna-warna jinis dhuwit
- "Perhiasan"
- Klasa kang isih anyar, kanggo lémèk ning jeroning kurungan.
- Bakaran pitik, kang nggambaraké pedoman uripé anak.
- Tangga tebu "arjuna", yaiku tebu kang wernané ungu kang nggambaraké undhak-undhakané urip kang arep dilakoni anak.
- Jadah pitung warna, ya iku abang, putih, ireng, kuning, biru, ungu lan jambon. Tegesé kanggo ngemutaké anak yèn urip kudu waspada saka godaan warna-warna.
- Bancakan, kaya ta sega gudhangan kang dibagékake marang para tamu kang teka.
Urutané upacara tedhak sitèn
[besut | besut sumber]- Tedhak jadah pitung warna: ya iku anak mlangkah utawa ngidak jadah pitung warna kang diréwangi ngidak déning ibu, jadah ditata saka warna kang padhang nganti warna kang peteng, iku kabèh perlambang déné urip iku ora gampang nanging kabéh alangan kang dirasakaké mengko mesthi bakal ana dalan kang padhang tumuju kamulyan lan kasantosan.
- Munggah andha tebu arjuna: tebu iku pralambang antebing kalbu, supaya anggoné nitih urip ning donya iki bakal manteb lan tebu arjuna pralambang supaya anak kang munggah tebu iku bisa duwé solah bawa kaya déné arjuna.
- Kurungan: kurungan iku pralambang urip ing donya iki, ing jero kurungan diwénéhi akèh dolanan lan ubarampé pagawéan kaya ta kertas, gunting, pethèt lan liya-liyané, dolanan utawa ubarampé pagawéan kang dipilih déning anak iku kaya tandha bésuk bakal duwé pagawéan mau.
- Siraman: kanggo nyucèni raga lan jiwa, muga-muga bisa gawa jeneng arum kanggo kulawarga kaya ta banyu kembang kang kanggo acara siraman anak mau.