Pradnyaparamita
- Artikel punika prakawis konsèp ing agami Buda. Kanggé panrapan sanès mangga mriksani: Penerbit Pradnya Paramita.
Pradnyaparamita (saking Sangskreta prajñāpāramitā; basa Tionghoa (Aksara Hanzi. 般若波羅蜜多, Pinyin. bān ruò bō luó mì duō, Jepang hannya-haramita)), punika salah satunggiling aspèk sipat saking bodhisattwa ingkang dipunwastani paramita.
Tegesipun punika inggih “kasampurnan ing kawicaksanan” kaliyan ugi salah satunggiling saking enem utawi sedasa sipat transédéntal manungsa.
Anging sutra-sutra Prajñāparamitā punika inggih satunggiling jinis sastra Buda aliran Mahayana ingkang wonten gandhèng-cènèngipun kaiyan Kasampurnan Kawicaksanan. Tembung Prajñāparamitā boten naté ngrujuk ing salah satunggiling tèks kusus anging ing khazanah tèks.
Sajarah
[besut | besut sumber]Sutra ingkang awal piyambak ing jinis puniki inggih Aṣṭasāhasrikā Prajñāpāramitā Sūtra utawi "Kasampurnan Kawicaksanan ing 8.000 baris", ingkang kinten-kinten dipunserat ing 100 SM. Langkung kathah bahan lajeng dipunserat ing kalih abad salajengipun. Kajawi sutra punika piyambak, wonten ringkesan ing padha Ratnaguṇasaṁcaya Gāthā, ingkang bokmanawi langkung lawas malih, awit boten dipunserat mawi basa Sansekreta baku. Sutra 8.000 baris punika satunggaling sutra Mahayana ingkang langkung lawas.
Ing abad-abad salajengipun (abad kaping 2 – abad kaping 4), sutra-sutra punika dipuntambah-tambah dados langkung ageng. Wonten vèrsi-vèrsi mawi 10.000, 18.000, 25.000 kaliyan 100.000 baris, ingkang dipuntepangi dados "Kasampurnan Kawicaksanan Ageng".
Anging amargi ke-agengan kaliyan kirang praktis lajeng sutra-sutra punika dipunringkes. Vèrsi-vèrsi ringkes punika dipunwastani Sutra Jantung (Prajñāpāramitā Hṛdaya Sūtra) kaliyan Sutra Inten (Prajñāpāramitā Vajracchedikā Sūtra). Kakalihipun inggih populèr sanget kaliyan gadhah panagruh ingkang kiyat marang évolusi aliran Mahayana. Vèrsi-vèrsi Tantrik saking Prajnaparamita; wiwit kaserat saking abad kaping 6.