Wangsa Shang
Wangsa Shāng (商) (1600—1046 SM) ya iku wangsa kang nggantèni Wangsa Xià ana ing sajarah Cina.[1] Watara taun 1600 SM, Wangsa Shāng didegaké déning pamimpin suku Shāng, Tāng (汤/湯) sawisé musnahaké Wangsa Xià.[1] Mangsa pamaréntahan Wangsa Shāng nganti tekan 17 generasi, 31 raja lan nguwasani sasuwené 500-an taun, nganti tekan 20 Januari 1046 SM sawisé dikalahaké déning Zhōu Wǔwáng (周武王).[1]
Sajarah[besut | besut sumber]
Pungkasané saka pamaréntahan Wangsa Xià 夏, ya iku nalika kadadéyan kerusuhan kang ana ing Wangsa Xià 夏.[1] Saliyané iku uga merga ana gangguan lan serangan saka njaba kang ora tau mandheg.[1] Sawisé Jié 桀 munggah ana ing tahta, dhèwèké uga ora ngupayakaké kanggo ngowahi kahanan, malahan sansaya ndadra lan luwih kejem kang ndadèkaké para bangsawan duwé inisiatif kanggo mbalélo.[1] Nalika taun 1600 SM, pamimpin saka suku Shāng 商, Tāng 汤/湯 ngabung karo suku bangsa liyané kanggo nggulingaké Wangsa Xià 夏, lan ngedegaké Wangsa Shāng 商.[1]
Wiwitané suku Shāng 商 duwé kutha krajan ana ing Bò 亳 (saiki Shāngqiū 商丘 Propinsi Hénán 河南), sawisé ngalahaké Wangsa Xià 夏, kutha krajané dipindhahaké menyang sisih kulon nanging jenengé tetep Bò 亳 (saiki Yǎnshī 偃师 Propinsi Hénán 河南).[1]
Sawisé munggah tahta, Tāng 汤/湯 mréntah kanthi wicaksana marang rakyaté, kanthi bantuwan saka mentri-mentri kang duwé bakat kayata Yīyǐn 伊尹 lan Zhòngyuán 仲虺, nagara sansaya kuwat lan makmur.[2]
Sawisé Tāng 汤/湯 mati, digantèni déning putra sulungé Dàdīng 大丁 kang mati nalika isih enom, mula singgasana banjur diwarisaké marang adhiné Dading ya iku 大丁, Wàibǐng 外丙; sawisé Wàibǐng 外丙 mati, dhèwèké digantèni déning adhiné Zhòngrén 仲壬; lan sawisé Zhòngrén 仲壬 mati, singgasana diwarisaké manèh marang putra saka Dàdīng 大丁, Tàijiǎ 太甲.[2]
Taun katelu pamaréntahan Tàijiǎ 太甲, disebabaké anggoné Tàijiǎ mréntah kanthi cara kang ora bener lan sembrana, Tàijiǎ 太甲 banjur diasingaké déning Yīyǐn 伊尹 menyang kedhaton Tónggōng 桐宫.[2] Sawisé telung taun mapan ana ing kedhaton Tónggōng 桐宫, Tàijiǎ 太甲 banjur ngrasa keduwung, kang ndadèkaké Yīyǐn 伊尹 methuk dhèwèké lan mènèhaké manèh kakuwasan marang dhèwèké.[2]
