Aryabhata
 Patung Aryabhata | |
| Lair | 476 CE Patliputra in Magadha |
|---|---|
| Pati | 550 CE |
| Éra | Gupta era |
| Wilayah | India |
| Kawigatèn utama | Mathematics, Astronomy |
| Karya utama | Āryabhaṭīya, Arya-siddhanta |
Aryabhata 
pronunciation (pitulung·info) (Sangsekerta: आर्यभट; IAST: Āryabhaṭa) utawi Aryabhata I[1][2] (476–550 CE)[3][4] inggih punika tiyang ingkang sepisanan ngaji kanthi garis ageng ing babagan matematika - astronomi saking jaman klasik saking ilmuwan matematika India lan ugi minangka nimpuna astronomi saking India. Pakaryanipun inggih wonten ing Āryabhaṭīya (piyambakipun umuripun inggih punika nembé 23 taun nalika ing taun 499 masehi)[5] lan ing Arya- siddhanta.
Karya - karya ingkang dipuntenani déning Aryabhata inggih mliginipun saking babagan matematika lan astronomi. Piyambakipun ugi makarya kanggé ndamel pendhekatan pi.
Biografi[besut | besut sumber]
Kanggé nyebat namanipun Aryabhatta padatanipun wonten kalebetan kanggé ngéja nmanipun ingkang dipunanggep minangka nama sanèsipun inggih punika kanthi pungkasan Bhatta, déné namanipun ingkang leres inggih punika Arybhata,[6] Aryabhata nyebataken wonten ing Arybhatiya bilih punika kapérang saking 3.630 taun dhateng Kali Yuga, nalika piyambakipun ing yuswa 23 taun. Punika nedahaken bilih angka punika jumbuh kaliyan taun 499 CE lan punika nedahaken bilih piyambakipun miyos wonten ing taun 476 M. Miyosipun Aryabhata punika sampun mesti wonten, nanging bok bilih ing laladan - laladan ingkang dipunkenal wonten ing teks- teks kuna dados Ashmaka, India ingkang bok bilih ugi punika laladan Maharashtra utawi Dhaka.[6] Ngengingi bab pendhidhikanipun, dipunpitados bilih ing sapérangan titik, Aryabhata kesah dhateng Kusumapura kanggé nerasaken pendhidhikanipun lan gadhah dalem ing mrika ing sapérangan wekdal.[7] Saking tradhisi Hindhu punapa déné tradhisi Buda, saha Bhaskaral (CE 629), Kusumapura dipunanggep minangka laladan Patalipura, modhern Patna.[6] Versi kasebu nyebutaken bilih Aryabhata inggih punika pandheganipun lembaga IAST (kulapati) ing Kusumapura, lan amargi universitas Nalanda mapan wonten ing Patalipura ing wekdal punika lan universitas punika ugi gadhah observatorium astronomi, mila dipunanggep bilih Aryabhata ugi bok bilih sampun naté dados kepala Universitas Nalanda ugi. Aryabhata ugi dipunanggep minangka tiyang ingkang sampun yasa satunggaling observatorium wonten ing kuil Srengenge ing Taregana, Bihar.[8]
Padamelanipun[besut | besut sumber]
Aryabhata inggih punika salah satunggaling penulis ing babagan matematika lan astronomi, déné sapérangan karyanipun ugi sampun ical. Padamelanipun Aryabhata ingkang paling wigati inggih punika "Aryabhatiya", satunggaling ringkesan saking bab matematika lan stronomi ingkang kanthi wiyar sampun dipunsebut wonten ing literatur matematika India lan saged tetep madeg ngantos jaman modhern sapunika. Pérangan saking "Aryabhatiya" inggih punika ngewrat bab aritmatik, aljabar, trigonometri pesawat, trigonometri, lan trigonometri bola.
Arya Siddhanta gadhah padamelan ingkang kathah wonten ing babagan petangan astronomi, lan lajeng misuwur saking asiling seratanipun, Varahamihira lan salajengipun dados ilmuwan matematika lan dados komentator kalebet Brahmagupta lan Bhaskara.
Cathetan suku[besut | besut sumber]
- ↑ "Aryabhata the Elder". www-history.mcs.st-andrews.ac.uk. Dibukak ing 18 Juli 2012.
- ↑ Britannica Educational Publishing (15 Agustus 2010). The Britannica Guide to Numbers and Measurement. The Rosen Publishing Group. kc. 97–. ISBN 978-1-61530-218-5. Dibukak ing 18 Juli 2012.
- ↑ Bharati Ray (1 Sèptèmber 2009). Different Types of History. Pearson Education India. kc. 95–. ISBN 978-81-317-1818-6. Dibukak ing 24 Juni 2012.
- ↑ B. S. Yadav (28 Oktober 2010). Ancient Indian Leaps Into Mathematics. Springer. kc. 88–. ISBN 978-0-8176-4694-3. Dibukak ing 24 Juni 2012.
- ↑ Heidi Roupp (1997). Teaching World History: A Resource Book. M.E. Sharpe. kc. 112–. ISBN 978-1-56324-420-9. Dibukak ing 24 Juni 2012.
- ↑ a b c K. V. Sarma (2001). "Āryabhaṭa: His name, time and provenance" (PDF). Indian Journal of History of Science. 36 (4): 105–115.
- ↑ Cooke (1997). "The Mathematics of the Hindus". kc. 204.
Aryabhata himself (one of at least two mathematicians bearing that name) lived in the late fifth and the early sixth centuries at Kusumapura (Pataliutra, a village near the city of Patna) and wrote a book called Aryabhatiya.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(pitulung) - ↑ "Get ready for solar eclipe" (PDF). National Council of Science Museums, Ministry of Culture, Government of India. Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2011-07-21. Dibukak ing 9 Dhésèmber 2009.
{{* Cooke, Roger (1997). The History of Mathematics: A Brief Course. Wiley-Interscience. ISBN 0-471-18082-3.
- Clark, Walter Eugene (1930). The Āryabhaṭīya of Āryabhaṭa: An Ancient Indian Work on Mathematics and Astronomy. University of Chicago Press; reprint: Kessinger Publishing (2006). ISBN 978-1-4254-8599-3.
- Kak, Subhash C. (2000). 'Birth and Early Development of Indian Astronomy'. In Selin, Helaine, èd. (2000). Astronomy Across Cultures: The History of Non-Western Astronomy. Boston: Kluwer. ISBN 0-7923-6363-9.
- Shukla, Kripa Shankar. Aryabhata: Indian Mathematician and Astronomer. New Delhi: Indian National Science Academy, 1976.
- Thurston, H. (1994). "Early Astronomy". Springer-Verlag, New York. ISBN 0-387-94107-X.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(pitulung) - Eugene C. Clark's 1930 English translation of The Aryabhatiya in various formats at the Internet Archive.
- John J. O'Connor lan Edmund F. Robertson. Aryabhata ing MacTutor archive.
- Achar, Narahari (2007). "Āryabhaṭa I". Ing Thomas Hockey; et al. (èd.). The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer. kc. 63. ISBN 978-0-387-31022-0.
{{cite encyclopedia}}: Explicit use of et al. in:|editor=(pitulung) (PDF version) - Aryabhata and Diophantus' son, Hindustan Times Storytelling Science column, Nov 2004
- Aryabhata lived in Ponnani? Hindu article
- Surya Siddhanta translations