Ancak-Ancak Alis

Dolanan Ancak-ancak alis

Ancak-Ancak Alis ya iku salah siji jeneng dolanan. Manawi didelok saka jenenge, dolanan iki ora ana hubungane karo jenenge. Ancak punika nama salah siji perlengkapan sesaji kang digawé saka anyaman pring, banjur diwènèhi pinggiran pelepah gedhang. Manawi alis, didelok saka tembang kang dinyayekake nduwenu arti kebo. Dolanan iki bisa dilakokake wayah ésuk, awan, sore, lan wengi ing wayah bulan purnama. Dolanan iku nggambaraké uripé wong tani, dadi bocah-bocah cilik akèh kang seneng. Taun 1930an dolanan ancak-ancak alis wis akèh sing ngerteni lan ora asing kanggone warga Yogyakarta. Dolanan iki ora mbedakake antara lanang lan wadon, alias bisa dilakokake sapa waé lan ora ana batesan umur. Dolanan iki arang-arang dilakokake amarga wonten dolanan anyar ingkang dibekto penjajah jepang jenenge ular naga. dolanan ular naga punika memper banget kaliyan ancak-ancak alis nangin pambedane iku lagu kanggo ngiringi dolanan iki basane basa indonesia. Dolanan iki asring dadekake dolanan sabendina bocah-bocah, tanpa kudu nggolèk piranti kang kanggo dolanan.

Sajarah

jaman mbiyèn punika, sederengipun kemerdekaan bangsa Indonesia, dolanan kang diiringi kaliyan lagu-lagu dolanan iki kondhang ingkang berbagai wewengkon pedésaan ning masarakat pertanian Jawa. Dolanan punika didolanake kaliyan bocah jaler lan èstri katahipun sekolah dhasar. nanging bocah-bocah kang langkung énggal jaman mbiyèn taksih remen dolanan punika. Mbengi terang rembulan dados waktu favorit bocah-bocah kanggo dolanan, apa manèh pas dinten libur sekolah. ning sekolah, bocah-bocah dolanan iki ana ing waktu jam istirahat.

cara-cara dolanan

Wong loro ingkang dados babon semang lajeng balapan nggoleki anak semang sakakeh-akèhé nganggo cara nekoi kabèh anak semang ingkang dijaring. Nalika babon semang A, manawi sampun éntuk anak semang langkung kathah saka babon semang B, nanging babon semang B derang sadhar akan kekalahane, lajeng saged nantang babon semang A kaliyan bocah-bocahipun lan bocah semangnya nganggo ngadu kakuwatan, nalika lomba tarik tambang. manawi ingkang tarik tambang punika, babon semang B lan bocah-bocahe menang, lajeng kelompok iki dianggap dadi pemenang saka dolanan ancak-ancak alis. Béntuk tantangane bermacam-macam, saged tarik tambang kados wau, utawi wujud sakliyanipun, contoné balapan lumayu, adu panco, lan sakliyanipun. Nanging kabehane mau kudu disepakati rumiyin, sederengipun dolanan ancak-ancak alis berlangsung.

lagu

Sair ancak-ancak alis iku ana warna-warna tuladhané:

1. Menyang pasar Kadipaten/ leh-olehe jadah manten/ menyang pasar Ki Jodhog/ leh-olehe Cina bidhog//.

1. Dikekuru dilelemu/ dicecenggring digegering//. Sambil menyanyikan lagu itu, posisi tangan juru main A dan B diowah berbéntuk lingkaran, sambil menyanyikan lagu lain yakni: /kidang lanang apa wadon?/ yèn lanang mlumpata/ yèn wadon mbrobosa//.

1. Ancak-ancak alis/ si alis kebo janggitan/ anak-anak kebo dhungkul/ si dhungkul bang-bang teyo/ tiga rendheng/ enceng-enceng gogo beluk/ unine pating cerepluk/ ula sawa ula dumung/ gedhene salumbang bandhung/ sawahira lagi apa?//. Ketika keduanya menyanyikan lagu itu, juru main-juru main lain yang bergandengan berputar-putar mengelilingi kedua induk semang, dengan melewati gapura.

1. “Ancak-ancak alis, si alis kabotan kidang, anak-anak kebo dhungkul, si dhungkul bambang tego, tego rendheng, enceng-enceng gogo beluk, unine pating jerapluk, ula apa ula dumung, gedhene salumbung bandhung, sawahira lagi apa, wong désa".