Ca laca

Ca laca
Aksara Bali
Aksara Latin:	Cha
Fonèm:	[cʰ]
Warga aksara:	talawya
Gantungan:

Ca laca inggih punika variasi saking aksara Ca ing aksara Bali ingkang nglambangaken swanten /c/ ingkang dipunsusul déning swanten /h/. Manawi Ca laca dipunalihaksaraken dados aksara Latin, lajeng punika dipunserat "cha".

Wujud

Wujud aksara Ca laca ingkang wutuh boten dipuntemahi, asbab ingkang tirah namung gantungan aksaranipun kemawon. Suraosipun, aksara punika boten saged jumeneng piyambak salawas ing ngajengipun boten wonten aksara konsonan. Amargi ingkang tirah namung gantunganipun kemawon, pramila aksara punika kedah sinerat ing andhapipun aksara konsonan, kados nggantung ing aksara konsonan katelah. Nanging ing Unicode, Ca laca awujud wutuh lan panggénipun ing papan U+1B19.

Ca laca ing Unicode	Gantungan Ca laca

Fonem

Ca laca inggih punika aksara konsonan ingkang kalebet ing warga talawya, inggih punika swanten ingkang kasil saking nedhakaken ilat ing anak tekak. Ca laca nglambangaken fonem /cʰa/ utawi /cʰə/. Sinaosa makaten, sayektosipun, priyantun Bali awis mocapaken swanten /c/ ingkang dipunsusul déning /h/. Piyambakipun kaprahipun mocapaken swanten /c/ kanthi teges (tanpi dipunsusul déning hembusan swanten /h/).

Panganggénipun

Panganggenipun Ca laca sami kaliyan panganggénipun aksara Cha (aksara Dewanagari: छ) ing abjad basa Sansekerta. Panganggenipun Ca laca nalika anyerat basa Bali nganggé aksara Bali awis pinanggih saèstu. Limrahipun namung dipun-ginakaken nalika anyerat basa non-Bali kanthi migunakaken aksara Bali (upami nalika nyalin ukara abasa Sansekerta migunakaken aksara Bali).

Amargi limrahipun Ca laca ingkang dipuntemahi namung wujud gantungan aksara kémawon, pramila Ca laca boten saged dipunserat ing wiwitan tembung. Ca laca kedah dipunserat ing tengahipun tembung utawi pungkasan tembung, dipunrumiyini déning aksara konsonan lan tinulis ing saandhapipun aksara konsonan wau. Salah satunggal tuladha panganggénipun Ca laca (swanten /c/ ingkang dipunsusul kaliyan /h/) inggih punika wonten ing tembung ica lan sueca (basa Bali).

Ugi pirsani

• Ca murca

Rujukan

• Tinggen, I Nengah. 1993. Pedoman Perubahan Ejaan Basa Bali dengan Huruf Latin dan Huruf Bali. Singaraja: UD. Rikha
• Surada, I Made. 2007. Kamus Sanskerta-Indonesia. Surabaya: Penerbit Paramitha.