Deleng sumberé Ketéla pohung

{{Taxobox
| color = lightgreen
| name = Ketéla pohung (kaspe)
| image =Manihot_esculenta_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-090.jpg
| image_width = 210px
| image_caption = Gambar deskriptif kaspe  saka ''Koehlers Medizinischepflanzen''
| regnum = [[Plantae]]
| divisio = [[Magnoliophyta]]
| classis = [[Magnoliopsida]]
| ordo = [[Malpighiales]]
| familia = [[Euphorbiaceae]]
| subfamilia = [[Crotonoideae]]
| tribus = [[Manihoteae]]
| genus = ''[[Manihot]]''
| species = '''''M. esculenta'''''
| binomial = ''Manihot esculenta''
| binomial_authority = Crantz
}}
[[Gambar:Manihot esculenta MHNT.BOT.2004.0.508.jpg|thumb|''Manihot esculenta'']]
[[Gambar:YosriUbiKayu.jpg|thumb|right]]

'''Ketéla pohung''' utawa '''singkong''' utawa '''kaspé''', utawa sajeroning [[Basa Indonésia]] '''ubi kayu''' utawa '''ubi pohon''', iku [[tetuwuhan]] taunan tropika lan subtropika saka kulawarga [[Euphorbiaceae]]. [[Uwi]]né dikenal minangka [[panganan pokok]] sing ngasilaké [[karbohidrat]] lan [[godhong]]é minangka [[janganan]].

Téla pohong ing tlatah [[Surabaya]] karan ''menyok'', ing tlatah [[Banyumasan]] diarani ''bodin'', yèn ing tlatah [[Kulon Praga]] sisih lor lan sapérangan [[Magelang]] sinebut ''jendal'' ya iku jinis tetuwuhan kang biyasa ditandur ana ing [[tegalan]] ing [[mangsa rendheng]]. Tela kang ditandur ing taun tropika lan subtropika asalé saka kulawarga [[Euphorbiaceae]]. [[Umbi]]né mumpangaté akèh, salah sijiné bisa kanggo bahan panganan pokok lan ngasilaké [[karbohidrat]] lan [[godhong]] bisa kanggo [[sayuran]]. Godhong téla iku jenengé jlegur. Umbi téla kang ana ing lemah (siti) mertandhakaké, tetuwuhan iki kagolong ing suku palakepedhem, duwé oyot kang dadi pohung utawa umbi. Kanthi duwé titikan wujudé rata-rata gilig lan [[lonjong]]. Ing pohong duwé garis tengah kurang luweh 2–3&nbsp;cm lan dawané kira-kira 50–80&nbsp;cm. Dawa lan gedhené téla bisa diprabawai saka jinisé kang ditandur ana ing tegalan. Werniné tela ana loro [[putih]] lan [[kuning]].

== Sajarah lan prabawa ékonomi ==
Jinis ketéla pohung ''Manihot esculenta'' sepisanan dikenal ing [[Amérika Kidul]] banjur tumangkar ing mangsa pra-sajarah ing [[Brasil]] lan [[Paraguay]]. Jinis-jinis modhèren saka spésies sing wis dibudidaya bisa tinemu tuwuh ing Brasil kidul. Sanadyan spésies ''Manihot'' sing alasan akèh, kabèh varitas ''M. esculenta'' bisa dibudidaya.

Prodhuksi ketéla pohung donya dikira-kira ngancik 184 yuta ton ing taun 2002. Sapérangan gedhé prodhuksi diasilaké ing Afrika 99,1 yuta ton lan 33,2 yuta ton ing [[Amérika Latin]] lan [[Kapuloan Karibia]].
Téla ditandur ing [[Indonésia]] kanggo panganan pokok (mangsa iku [[Hindhia Walanda]]) lan didol ing taun 1810<ref>[http://www.payer.de/hbiweltweit/weltw53.html Payer, M. ''HBI weltweit. 5.3. Zur Geschichte Indonésiens.'' Edisi 1997-03-18. Diakses 18 Mei 2007]</ref>, lan sadurungé kawanuhaké karo wong [[Portugal|Portugis]] ing abad kaping 16 ning Nuswantara saka [[Brasil]].

== Prodhuksi donya ==
{| class="wikitable"
|+ Prodhuksi ketéla pohung 
donya (2008)
<ref>{{Cite web |url=http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor |title=Statistik &#91;&#91;FAO&#93;&#93; resmi, baca di 14 Maret 2010 |access-date=2011-01-15 |archive-date=2012-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120619130038/http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor |url-status=dead }}</ref>
|--bgcolor=#DDDDDD
! Posisi
! Nagara
! Gunggung&nbsp;<br /> [[Ton]]
|--
| 1 || {{flag|Niger}} || style="text-align:right" |44.582.000
|--
| 2 || {{flag|Brasil}}|| style="text-align:right" |27.877.918
|--
| 3 || {{flag|Indonésia}}|| style="text-align:right" |25.593.052
|--
| 4 || {{flag|Thailand}}|| style="text-align:right" |21.565.636
|--
| 5 || {{flag|Républik Dhémokratik Kongo}} || style="text-align:right" |15.019.430
|--
| 6 || {{flag|Ghana}} || style="text-align:right" |9.650.000*
|--
| 7 || {{flag|Vietnam}} || style="text-align:right" |9.395.800 
|--
| 8 || {{flag|India}} || style="text-align:right" |9.053.900
|--
| 9 || {{flag|Angola}} || style="text-align:right" |8.840.000*
|--
| 10 || {{flag|Tanzania}} || style="text-align:right" |6.600.000*
|--
| 11 || {{flag|Uganda}} || style="text-align:right" |5.072.000
|--
| 12 || {{flag|Mozambik}} || style="text-align:right" |5.038.623*
|--
| 13 || {{flag|Paraguay}} || style="text-align:right" |4.800.000*
|--
| 14 || {{flag|Républik Rakyat Cina}} || style="text-align:right" |4.361.573*
|--
| 15 || {{flag|Kamboja}} || style="text-align:right" |3.676.232
|--bgcolor=#BBBBBB
| || Sedunia || style="text-align:right" |232.950.180
|--
|}

== Kagunan ==
=== Minangka panganan sing bahan dasaré saka téla ===
# [[Gaplèk]]
# [[Gathot]]
# [[Ceriping]]
# [[Gemblong]]
# [[Sledrek]]
# [[Cethot]]
# [[Klenyem]]
# [[Samiyèr]]
# [[Lempeng]]
# [[Kopang]]
# [[Gethuk]]
=== Bahan bakar ===
Ing sawatara nagara, ketéla pohung wis akèh digawé bahan bakar [[ethanol]], lan ketéla pohung dadi bahan bakar wigati <ref>http://stuartsbrasil.blogspot.com/2009/01/aipim-mandioca-manioc-pao-de-pobre.html</ref>.

=== Panganan kéwan ===
Ketéla pohung biyasa kanggo panganan kéwan. Damèn godhong ketéla pohung sing wis digaringaké sadina utawa rong dina dianggo panganan kéwan kaya déné [[sapi]], [[wedhus]] utawa [[wedhus gibas]].

=== Obat tradhisional ===
* Jinis sing godhongé rasané pait lumrah kanggo tamba lelara hipertènsi, sirah ngelu lan nyeri.
* Wong Kuba biyasa migunakaké ketéla pohung kanggo nambani lara weteng.

== Uga delengen ==
* [[Arracacha]]
* [[Kenthang]]
* [[Peuyeum]]
* [[Tapé]]
* [[Arracacha]]

== Rujukan umum ==
# FAO, [http://www.fao.org/es/esc/en/20953/21029/highlight_28829en.html June 2003 cassava market assessment] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071124000800/http://www.fao.org/es/esc/en/20953/21029/highlight_28829en.html |date=2007-11-24 }}, 2003
# Cereda, M.P. and Mattos, M.C.Y. (1996). "Linamarin-The Toxic Compound of Cassava". Journal of Venomous Animals and Toxins (online) 2 (1), 6-12; ISSN 0104-7930 [http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0104-79301996000100002&lng=en&nrm=iso]

== Cathetan sikil ==
{{reflist}}

== Pranala njaba ==
{{commons|Manihot esculenta}}
* [http://www.hort.purdue.edu/newcrop/Crops/CropFactSheets/cassava.html Cassava - Purdue University Horticulture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030326063431/http://www.hort.purdue.edu/newcrop/crops/cropfactsheets/cassava.html |date=2003-03-26 }}
* [http://www.new-agri.co.uk/98-6/focuson/focuson9.html Cassava Pests: From Crisis to Control]
* [http://researchnews.osu.edu/archive/cassava.htm GM cassava plants that have reduced cyanogens]
* [http://www.fao.org/ag/AGP/AGPC/gcds/GCS.htm Global Cassava Development Strategy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171203183908/http://www.fao.org/AG/Agp/agpc/gcds/GCS.htm |date=2017-12-03 }}
* [http://www.unu.edu/unupress/food/8F024e/8F024E01.htm The Case for Cassava] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100528035004/http://www.unu.edu/unupress/food/8F024e/8F024E01.htm |date=2010-05-28 }}

[[Kategori:Euphorbiaceae]]
[[Kategori:Tetuwuhan]]
[[Kategori:Uwi]]