Deleng sumberé Jaétun

{{Speciesbox
| name = Jaétun
| image = Olivesfromjordan.jpg
| image_caption = ''Olea europaea''
| genus = Olea
| species = europaea
| authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
| range_map = Olea europaea range.svg
| range_map_caption = Gambar sebarané Jaétun, kanthi subspésies ''Olea europaea'' awerna ijo.
}}
{{Special characters}}

'''Jaétun''' (''Olea europaea'') ya iku wit cilik taunan lan wernané ijo, ora ana owah-owahane, utawa sinebut ijo abadi. Wohé yèn isih enom bisa dipangan mentah utawa sawisé diawètaké bisa dadi panyeger. Tuwuhan iki isih sakulawarga karo tuwuhan [[kembang mlathi]]. Jaétun  wiwit woh nalika umuré wis limang taunan lan umuré wit bisa nganti éwonan taun. Wité dhuwuré undakara 8-15 mèter. Déné ambané godhong wataran 4–19&nbsp;cm, lan duwé [[kembang]] rupané putih sarta woh kang ukurané kira-kira 1-2,5&nbsp;cm.  Panyebarané jaétun ana ing laladan-laladan [[iklim]] panas nganti iklim sedheng. Pang jaétun kang ana godhongé wis suwé dianggo simbul katentreman.

=== Paédah ===
Paedahé jaétun antarané:
*Woh jaétun kena kanggo panganan, uga bisa kanggo panyedhep masakan. 
*Kulit pérangan njaba saka wohé ngandhut 60-70% lenga. 
*Lenga jaétun ngandhut asem lemak jenuh (asem palmitat, asem stéarat, asem arachidat, asem miristat lan lignoserat kanthi gunggung sing sithik), asem lemak ora jenuh mono, asem lemak ora jenuh  poli, vitamin E, lan vitamin K. 
*[[Asem]] lemak ora jenuh iku migunani kanggo nyuda cacahé kolèsterol èlèk kang ana ing awak. Saliyané iku kandhutan kang ana ing lenga jaétun bisa njaga kuwarasan pambuluh getih ing jantung, saéngga ngédhunaké résiko lelara koronèr.
*Nggosokaké lenga jaétun kanthi ajeg ing [[kulit]] bisa marakaké kulit alus lan nglembabaké kulit.
*Manawa dienggo ing rambut bisa ngetelaké rambut uga bisa kanggo laksatif utawa mbiyantu bebuwang. Nyuda angka pati.
*Risèt nuduhaké manawa warga [[Albania]] kang ngonsumsi jaétun duwé angka pati kang paling sithik ing [[Éropah]].
*Nyuda panganggoné usada panyuda tekanan getih dhuwur amarga jaétun duwé andhil ngontrol tekanan getih, sarta bisa nyuda serangan kangker.
*Lenga jaétun duwé paédah kaya banyu susu ibu amarga lemak kang ana ing banyu susu ibu uga ana ing lenga jaétun, lan bisa nyuda lara sendhi. Sarta bisa matèni tuma (kutu ing sirah), nyegah ketombé/ sindap, lan gatel ing kulit [[sirah]].
*Bisa kanggo bahan kosmètik, lan bisa njaga wangun sarta kencengé [[payudara]].

=== Subspesies ===
Ana enem  subspesies alamiah sing sumebar ing donya:<ref>Green PS (2002) A revision of Olea L. Kew Bulletin 57:91–140; Besnard G, Rubio de Casas R, Christin PA, Vargas P (2009) Phylogenetics of Olea (Oleaceae) based on plastid and nuclear ribosomal DNA sequences: Tertiary climatic shifts and lineage differentiation times. Annals of Botany 104, 143-160</ref>
*''Olea europaea'' subsp. ''europaea'' (Mediterranean Basin)
*[[Olea europaea subsp. cuspidata|''Olea europaea'' subsp. ''cuspidata'']] (saka Afrika Kidul, Afrika Wétan, Arabia nganti South West Cina)
*''Olea europaea'' subsp. ''guanchica'' (Canaries)
*''Olea europaea'' subsp. ''cerasiformis'' (Madeira)
*''Olea europaea'' subsp. ''maroccana'' [[Maroko]]
*''Olea europaea'' subsp. ''laperrinei'' (Algeria, Sudan, Niger)

== Prodhuksi ==
{| class="wikitable sortable" border="1"
|+ Nagara pengasil utama Zaitun (Taun 2009 per FAOSTAT)
|-
! Ranking
! Nagara/Region
! Prodhuksi <br /> (sajeroning [[ton]])
! Jembar kebon <br /> (sajeroning [[hèktar]])
! Asil <br /> ([[Quintal|q]]/Ha)
|-
| —
|Donya
| align="right" | 18,241,809
| align="right" | 9,922,836
| align="right" | 18.383
|-
|1
|{{Flag|Spain}}
| align="right" | 6,204,700
| align="right" | 2,500,000
| align="right" | 24.818
|-
|2
| {{Flag|Italy}}
| align="right" | 3,600,500
| align="right" | 1,159,000
| align="right" | 31.065
|-
|3
| {{Flag|Greece}}
| align="right" | 2,444,230 (2007)
| align="right" | 765,000
| align="right" | 31.4
|-
|4
| {{Flag|Turkey}}
| align="right" | 1,290,654
| align="right" | 727,513
| align="right" | 17.740
|-
|5
| {{Flag|Syria}}
| align="right" | 885,942
| align="right" | 635,691
| align="right" | 13.936
|-
|6
| {{Flag|Morocco}}
| align="right" | 770,000
| align="right" | 550,000
| align="right" | 14.000
|-
|7
| {{Flag|Tunisia}}
| align="right" | 750,000
| align="right" | 2,300,000
| align="right" | 3.260
|-
|8
| {{Flag|Egypt}}
| align="right" | 500,000
| align="right" | 110,000
| align="right" | 45.454
|-
|9
| {{Flag|Algeria}}
| align="right" | 475,182
| align="right" | 288,442
| align="right" | 16.474
|-
|10
| {{Flag|Portugal}}
| align="right" | 362,600
| align="right" | 380,700
| align="right" | 9.524
|-
|11
| {{Flag|Libya}}
| align="right" | 180,000
| align="right" | 
| align="right" | 
|-
|12
| {{Flag|Argentina}}
| align="right" | 160,000
| align="right" | 52,000
| align="right" | 30.769
|}

== Gladri ==
{{Clear}}
<gallery>
File:Egyptian Olives.jpg|woh lan lenga jaétun ing [[mesir]]
Image:Olive Tree Madrid.jpg|Wit jaétun cilik
Image:Olive tree.jpg|Wit jaétun gedhé - Portugal
Image:Olive-tree-leaf-0.jpg|Godhongé wit jaétun
Image:Olive-tree-trunk-0.jpg|Pangé wit jaétun
Image:Olive blossoms.jpg|Kembangé jaétun
Image:Olea europaea young plant01.jpg|A young olive plant, germinated from a seed
Image:Filet Olive de Nice.jpg|''[[Cailletier]]'' cultivar, with an olive harvest net on the ground
Image:olivodom.jpg|Monumental tree in Apulia Region - Southern Italy
File:OliveTreefromGreece.jpg|Olive tree from [[Greece]], [[Sithonia]]
File:Olivenbaum Korfu.jpg|Olive trees on [[Corfu]], Greece
File:Olea europaea g2.jpg|Olive fruits, [[Sardinia]]
File:Old olive tree in Karystos, Euboia, Greece.jpg|Olive tree, [[Karystos]], [[Euboia]], Greece
</gallery>

== Rujukan ==
{{Reflist|2}}

== Pranala njaba ==
{{Wiktionary|olive}}
{{Commons|Olea europaea}}
* {{dmoz|Science/Agriculture/Horticulture/Fruits/Olive|Olives}}

[[Kategori:Oleaceae]]
[[Kategori:Tetuwuhan indhustri]]