Tjen Ling Kiong

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Klenteng Tjen Ling Kiong
Tetélan pokok
JinisTempat ngibadah
Cakrik yasanModhèl Tionghoa
PernahIndhonésia Cokrodiningratan, Jetis, Yogyakarta, Daerah Istimewa Yogyakarta
AlamatJalan Poncowinatan Nomor 16, Cokrodiningratan, Jetis, Yogyakarta, D.I. Yogyakarta-55233[1]
Diyasa kawit1881
Rampung1907
OwnerYayasan Bhakti Loka
Technical details
Floor count2
Floor area6244 m2
Rancangan lan yasan
Main contractorNV. Kiam Gwan Tjan
NV. Kiem Bo Tjan
Hiap Soen Tjan
Kong Seng Tjan
Awards and prizes1. Yasan cagar budaya (2005)

Klenteng Tjen Ling Kiong utawa Zhen Ling Gong, sinebut uga kanthi jeneng Klenteng Poncowinatan, ya iku papan ngibadah agama Khonghucu kang mapan ing Kitha Yogyakarta. Klenteng iki mapan ing wewengkon Poncowinatan kang misuwur minangka laladan Pecinan lan minangka kelenteng tuwa dhéwé ing Yogyakarta.[2] Kongco kang dipuja ing Kelenteng iki ya iku Kwan Tie Koen.

Ètimologi[besut | besut sumber]

Jeneng Tjen Ling Kiong minangka dhialèk Hokkien. Sawisé diterjemahaken ing basa Mandarin dadi Zhèn Líng Gōng.

Zhèn 镇 duwé teges "mènèhi tekanan; dadi tenang; ndiluk; neken; jaga; garnisun; ngademaken (panganan utawa ombenan). Líng 靈 ateges "rikat; waspada; duwé khasiat; efektif; dadi nyata; jiwa; nyawa kang mangkat; peti mati". Gōng 宮 ateges "pura; kuil; pengebirian (minangka hukuman kopral); nada sepisanan ing skala pentatonik".[3]

Sajarah[besut | besut sumber]

Pangyasa[besut | besut sumber]

Klenteng Tjen Ling Kiong dipunyasa kanthi izin Sri Sultan Hamengkubuwono VII minangka panjalukane warga Tionghoa ing Yogyakarta ing mangsa iku. Kanggo patujon mau, pihak Karaton Ngayogyakarta Hadiningrat ngibahake lahan kang minangka papan pangyasa klenteng nganti seprene.[4] Pangyasa diwiwiti ing taun 1881 lan rampung ing taun 1907.

Bebarengan karo yasan kelenteng, saduwuring lahan hibah mau uga dimadegake Sekolah Dasar Tionghoa modhèren kanthi jeneng Tiong Hoa Hwee Koan (THHK), dhedhasar Akta Pendirian No. 24 tanggal 19 Juni 1907. Nanging anané tekanan pamaréntah Walanda ing mangsa iku, sekolah iki dibubaraké taun 1938. Saikine yasan tilas THHK digunakaken denin Yayasan Wiyata dan Pengajaran Nasional (YPPN).[2]

Yasan warisan budaya[besut | besut sumber]

Yasan Kelenteng Tjen Ling Kiong éntuk "Pangaji-aji Pelestarian Warisan Budaya 2005" kanthi kategori "Yasan Ibadah'".[5] Pangaji-aji tersebut ditandatangani olèh Sri Sultan Hamengkubuwono X selaku Gubernur Daerah Istimewa Yogyakarta padha tanggal 20 Dhésèmber 2005.

Parusakan[besut | besut sumber]

Kelenteng Tjen Ling Kiong rusak sawisé ana tumindak vandal saklompok wong ing tanggal 24 Juni 2013. Karusakane ana ing pérangan irung lan cangkem rong patung qilin kang kagawé saka watu kali wutuh. Rong patung mau dimapanake ngapit lawang utama kelenteng. Laporan parusakan ditangani déning Dinas Kebudayaan DIY, ya iku penyidik punggawa nagari sipil Balai Pelestarian Cagar Budaya, lan Polda, amarga Yasan kelenteng Tjen Ling Kiong minangka salah sijiné yasan cagar budaya ing Yogyakarta.[5]

Arsitektur[besut | besut sumber]

Yasan kelenteng Tjen Ling Kiong duwé wujud pasagi panjang. Bagiyan pyak kelenteng kapaesi loro patung naga kang adhep-adhepan, déné rong lawang kang digunakaké minangka pintu masuk kapaesi lukisan Déwa Pintu Men Shen. Kajaba iku, pintu masuk ing jero kelenteng diapit rong patung qilin kang kagawé saka watu. Werna yasan kelenteng didominasi warna abang kang ngemot teges bengungah miturut tradisi Tionghoa.[2]

Emper ing ngarep yasan kelenteng amba banget lan diwatesi témbok pagar. Emper mau uga digunakaken kanggo lahan parkir kendaraan para pengunjung Pasar Kranggan kang mapan ing ngarepe dalan kelenteng.

Pratélan altar[besut | besut sumber]

  1. Thien Kong
  2. Kwan Tie Koen
  3. Tien Sang Sing Bo
  4. Kong Ce Cun Ong
  5. Hock Tek Cin Sin; Tay Lou Su; Dong Chu Shi Ming Xin Jun; Ben Gong Dang Jia Pu Sa
  6. Bai Hu Qiang Jun
  7. Sakyamuni Buda; Wen Su Su Li Po Sat; Phu Sien Po Sat; Se Ta Tien Wang
  8. Yu Wang Da Di; Bao Sheng Da Di; Cai Bo Xing Jun; Tai Bai Xing Jun; Hua Tuo Xian Shi
  9. Tai Sui Xing Jun
  10. Tian Shang Bai Gong
  11. Kwan Im Poo Sat, Cien So Kwan Im
  12. We Do Poo Sat
  13. Ciu Thien Sien Nie; Sie Hay Nyong Nyong; Jit Sien Nie
  14. Nabi Konghucu
  15. Tie Co Ong Po Sat; Cu Se Poo Sat; Fa Kong Fa Mu; Thay Sang Law Cin; Tu Di Gong
  16. Chong Zen Dien; Jay Sen Ya; Hian Thian Siang Tie

Uga delengen[besut | besut sumber]

Rujukan[besut | besut sumber]

  1. PT Metra Digital Media. Yogyakarta Yellowpages, Klenteng Tjen Ling Kiong.
  2. a b c Nina Asmara. 2008. Skripsi, Humanisme dalam Agama Khonghucu: Studi terhadap Interaksi Sosial di Kelenteng Tjen Ling Kiong Yogyakarta. Yogyakarta: Jurusan Perbandingan Agama, Fakultas Ushuluddin, Universitas Islam Negeri Sunan Kalijaga.
  3. MDBG. Chinese-English Dictionary.
  4. Budi W. 7 Fèbruari 2013. Jalan-jalan ke Klenteng Tjen Ling Kiong.
  5. a b Hendy Kurniawan. 27 Juni 2013. Tribun Jogja, Klenteng Poncowinatan Dirusak Orang Tak Dikenal.