Menyang kontèn

Karas Jumara

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Gegambaran abad angka 17 ngenani Karas Jumara karyané Heinrich Khunrath, 1606.

Karas Jumara (cara Inggris: Emerald Tablet, Smaragdine Table, utawa Tabula Smaragdina) ya iku karya Hermetica sing ringkes tur sinandi kawentar ngemu wadi prima materia lan transmutasiné. Karya iku diakoni banget déning juru alkimiya Éropah minangka dhasaring kawruh alkimiya lan tradhisi Hèrmetis. Sumber asliné Karas Jumara ora kaweruhan. Sanajan Hermes Trismegistus iku katulis juru nganggit kanggo karya iku, Karas Jumara kapisan kaweruhan ing buku sing ditulis nganggo basa Arab asal saka antara abad angka 6 lan abad angka 8. Tulisané Karas Jumara kapisan dipertal menyang basa Latin kala abad angka 12. Sawisé iku banjur muncul sawenèh pertalan liya lan tepsir ngenani karya iki.

Lapisaning jarwa Karas Jumara dianggep ngemu pawedharing ciptaning watu kramat, panyoba laboratorium, pangalihing fase, magnum opus alkimiya, sistem èlemen klasik lan kuna, lan kacocogan antara jagad gedhé lan jagad cilik.

Sajarah tulis

[besut | besut sumber]

Tulisan ing Karas Jumara mratélakaké manawa sing nggangit iku Hermes Trismegistus ("Hèrmes Kaping Telu Linuwih"), sing ingaran gabungan légendharis saka jaman Yunani[1] saka Hermes déwa Yunani lan Thoth déwa Mesir.[2] Sanajan dianggep karya saka purwakala, Karas Jumara dipitaya satemené tulisan abasa Arab sing dianggit antara abad angka 6 lan abad angka 8 M.[3] Sumber tulisané paling lawas sing kasil tinemu Kitāb sirr al-ḫalīqa (Buku Wadining Cipta lan Kawruh Alam) iku gabungané karya-karya sadurungé. Bendhelan iku digayutaké karo "Balinas" (utawa Pséudo-Apollonius saka Tyana), panganggit saka udakara abad angka 8 M.[4] Ing bukuné, Balinas nyebut manawa Karas Jumara iku widya Hèrmetis kuna. Dhèwèké mratelakaké menyang para maca yèn dhèwèké nemu tulisan iku ing kolong sangisoré reca Hèrmes ing Tyana, lan kono, ana kuwanda tuwa ing singgasana emas lagi nyekel karas jumara.[5]

Pangaribawa

[besut | besut sumber]

Ing sawenèh rèsènsi kulonan, Karas iku dadi andelan ing alkimiya jaman tengahan lan Renaisans. Pertalan tanggepan iku diterbitaké déning, Trithemius, Roger Bacon, Michael Maier, Aleister Crowley, Albertus Magnus, lan Isaac Newton lan antara liyané. Tulisan ringkesan iki saka prinsip alkimiya sing wis misuwur, sing ngamot wadi saka watu filosofi sing panyiptané wis dijlèntrèhaké.[6]

Juru alkimiya abad angka 14 jeneng Ortolanus (utawa Hortulanus) nulis intiné tafsiran kritis ing The Secret of Hermes, sing ana pengaruhé ing pangembangan sakteruse alkimiya. Akèh manuskrip salinané saka Karas Jumara lan lan tanggepané Ortolanus tetep langgeng, saorané mbalik ing abad angka 15. Ortolanus, kaya ta Albertus Magnus sadurungé dhèwèké ndelok karas minangka enkripsi resepsing jlèntrèhaké prosès laboratorium nganggo deck names (utawa kodhe huruf). Karas Jumara iku dadi panemu sing dominan kanggo wong Éropah nganti abad angka 15.[7]

Ing wiwitan ing abad 16, panganggit Johannes Trithemius (1462–1516) nyihnani yèn interpretasi laboratorium babagan Karas Jumara iku mlèncèng, miturut pendekatan kanthi barès. Trithemius dipadhakaké Hermes ing sawijining prakara karo monad of pythagorean philosophy lan anima mundi. Tulisan interpretasi Hèrmètis iku diadopsi déning juru alkimiya contoné John Dee, Heinrich Cornelius lAgrippaan Gerhard Dorn.[7]

Tegesing tembung-tembung

[besut | besut sumber]

Ana ing ngisor iki tembung-tembung Jawa sing dianggo ing artikel iki, dikanthèni jarwané ing basa Indonésia lan Inggris.

  1. ciptaning - penciptaan - creation of
  2. digayutaké - dihubungkan - to be associated
  3. dipertal - diterjemahkan - to be translated
  4. dipitaya - dipercaya - to be believed
  5. jagad cilik - mikrokosmos - microcosm
  6. jagad gedhé - makrokosmos - macrocosm
  7. juru nganggit - juru nulis - author
  8. kacocogan - kesesuaian - correspondence
  9. kawentar - kaloka - reputed
  10. kawruh - ngèlmu - art
  11. kuwanda - jisim - corpse
  12. mratélakaké - menjelaskan - to explain
  13. ngemu - berisi - to contain
  14. pangalihing fase - pengalihan fase - phase transition
  15. panyoba - percobaan - experimentation
  16. pawedharing - penjelasan - explanation of
  17. pertalan - pertalan - translation
  18. purwakala - jaman purbakala - antiquity
  19. reca - patung - statue
  20. sawenèh - sejumlah - numerous
  21. sinandi - rahasia (adj.) - cryptic
  22. wadi - rahasia (n.) - secret
  23. watu kramat - batu bertuah - philosopher's stone
  24. widya - kearifan - wisdom

Rujukan

[besut | besut sumber]
  1. ↑ Hart, G., The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses, 2005, Routledge, second edition, Oxon, p 158
  2. ↑ (Budge The Gods of the Egyptians Vol. 1 p. 415)
  3. ↑ Nicholas Goodrick-Clarke. The Western Esoteric Traditions: A Historical Introduction. Oxford University Press, 2008. p. 34.
  4. ↑ Katharine Park, Lorraine Daston. The Cambridge History of Science: Volume 3, Early Modern Science. Cambridge University Press, 2006. p.502
  5. ↑ Florian Ebeling. The Secret History of Hermes Trismegistus: Hermeticism from Ancient to Modern Times. Cornell University Press, 2007. p. 46-47, 96
  6. ↑ Stanton Linden. The Alchemy Reader: From Hermes Trismegistus to Isaac Newton. Cambridge University Press, 2003 p. 27
  7. ↑ a b Allen G. Debus. Alchemy and Early McDern Chemistry: Papers from Ambix. Jeremy Mills Publishing, 2004. p.415
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Karas_Jumara&oldid=1529050"