Deleng sumberé Basa Turki

{{Infobox Basa
|name=Basa Turki
|native_name=Türkçe, Türkiye Trkçesi
|states={{TUR}},{{br}}{{BUL}},{{br}}{{Nation Flag alias|MKD}} [[Makedonia]],{{br}}{{Nation Flag alias|ROM}} [[Romania]],{{br}}[[Gambar:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|20px]] [[Républik Turki Siprus Utara|Siprus Utara]],{{br}}{{GRE}},{{br}}[[Gambar:Flag of Iraq.svg|20px]] [[Irak]],{{br}}{{SYR}},<ref name="Turkish Weekly Aksiyon">{{cite web |url=http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=22997 |title=Syrian Turks |access-date=2010-05-01 |archive-date=2009-04-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090420115822/http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=22997 |url-status=dead }}</ref>{{br}}[[Gambar:Flag of Azerbaijan.svg|20px]] [[Azerbaijan]],<ref>{{cite book|author=Taylor & Francis Group|title=Eastern Europe, Russia and Central Asia 2004|publisher=[[Routledge]]|year=2003|language=English|isbn=978-1857431872| url=http://books.google.com/books?id=NI1G_9j1AhcC&pg=PT134&dq=1999+census+azerbaijan+turkish&lr=&hl=en&sig=lhkBOxL4bArgFBJRuOgLYxVfRUA| pages= 114|accessdate=2008-03-26}}</ref>{{br}}[[Gambar:Flag of Germany.svg|20px]] [[Jerman]],{{br}}{{PRA}},{{br}}{{NED}},{{br}}{{AUT}},{{br}}[[Gambar:Flag of Uzbekistan.svg|20px]] [[Uzbekistan]],{{br}}{{BRI}},{{br}}{{USA}},{{br}}[[Gambar:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Bèlgi]],{{br}}{{SWI}},{{br}}{{ITA}}
|region=[[Anatolia]], [[Siprus]], [[Balkan]], [[Kaukasus]], [[Éropa Tengah]], [[Éropa Kulon]]
|speakers=70-100 juta
|rank=
|familycolor=Turkik/Ural-Altay
|fam2=[[Basa-basa Turki|Turki]]
|fam3=[[Turki Kidul]]
|fam4=
|fam5=
|fam6=
|fam7=
|nation={{TUR}},{{br}}[[Gambar:Flag of Cyprus.svg|20px]] [[Siprus]],{{br}}[[Gambar:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|20px]] [[Républik Turki Siprus Utara|Siprus Utara]],{{br}}{{Nation Flag alias|MKD}} [[Makedonia]],{{br}}[[Gambar:Flag of Kosovo.svg|20px]] [[Kosovo]]
|agency=
|iso1=tr|iso2=tur|iso3=tur}}

'''Basa Turki''' kagolong [[basa-basa Turki|basawangsa Turki]] paling kulon, lan kanthi gunggung penutur paling akèh yèn dibandingaké karo basa-basa Turki liyané.
== Mulabuka ==
Basa Turki wiwitané saka [[Asia Tengah]] yaiku golongan sing diarani golongan Oguz sing pindhah-pindhah nganti tekan jazirah [[Anatolia]], [[Asia Cilik]]. Basa cawang Oguz iki samsaya suwé banjur owah. Golongan Oguz iki nyebar wiwit Anatolia nganti [[Selat Bosporus|Supitan Bosporus]]. Golongan sing nggawa basa iki yaiku golongan [[Seljuk]] ing abad kaping 10. Miwiti Islam dianut masarakat Turki, basa Turki ing wewengkon Anatolia wiwit nyerep manéka kosakata saka [[basa Arab]] lan [[basa Pèrsi]]. Basa Turki sabanjuré ing abad 15 nggayuh puncak kejayaané ing mangsa [[Kabauraton Usman|Kalipah Usmaniyah]]. Ing jaman Usmaniyah iki, basa Turki ditulis nganggo sajinis [[Aksara Arab]]. Nanging, wiwit taun 1928, [[Mustafa Kemal Atatürk]], sing diwanuhi minangka bapak Turki Sekuler ngupaya nggawa Turki dadi modhèren lan ngganti kabèh pangeja basa Turki nganggo [[aksara Latin]].

== Panggolonging basa ==
Basa Turki iku anggota cawang saka [[Basa-basa Turki]], sing dumadi saka [[basa Turki Gagauz]] lan [[basa Turki Khorasani]]. Kagolong subklompok [[Turki Kidul]], sing kagolong sajeroning golongan [[basa Ural-Altai]] utawa [[basa Turkik]].

== Laladan sebaran tutur ==
Basa Turki dituturaké ing Turki lan 35 nagara liyané. Basa iki dituturaké ing [[Bulgaria]] watara 1 yuta jiwa, [[Yunani|Ellas]] watara 100 èwu jiwa, [[Républik Turki Siprus Lor]] watara 18% sing ndunungi [[Siprus]], [[Makedonia]] watara 86.591 jiwa, [[Rumania]] ing kawasan Dobruja lan [[Uzbekistan]], basa iki uga karan basa [[Basa Turki Usman|Osmanli]].

== Status resmi ==
Basa Turki dadi basa resmi ing [[Turki]] lan [[Républik Turki Siprus Lor]]. Saliyané iku, uga diajaraké ing pawiyatan-pawiyatan pariklumpuk (Ind: komunitas) Turki ing [[Bulgaria]], [[Yunani|Ellas]], [[Makedonia]] lan [[Rumania]].

== Carabasa ==
Basa Turki kapérang dadi sawatara carabasa, kaya déné carabasa ''Danubia'' sing dituturaké ing tlatah [[Balkan]], ''Gaziantep'', ''Sanliurfa'', ''Edirne'', ''Razgrad'', ''Dinler'', ''Rumelia'', ''Karamanli'' lan ''Eskisehir''.

== Tatatulis ==
Ing jaman [[Kabauraton Usman|Kalipah Usmaniyah]], basa Turki ditulis nganggo sajinis [[Abjad Arab|Aksara Arab]], nanging wiwit taun 1928, basa Turki ditulis nganggo [[Aksara Latin]] sing diowahi, contone ana ing aksara ç, ğ, ı, ö, lan ü.

'''Aksara Wyanjana Turki : Aksara Wyanjana Jawa'''

H : Ha

N : Na

Ç : Ca

R : Ra

K : Ka

S : Sa

Ş : Sya (Śa)

V : Va

L : La

P : Pa

F : Fa

D : Dha

C : Ja

J : Zya (Źa)

Y : Ya

M : Ma

G : Ga

Ğ : Gha

B : Ba

T : Tha

'''Aksara Swara Turki : Aksara Swara Jawa'''

A : Ah

İ : I

I : Û

U : U

Ü : Ü

E : E

O : O

Ö : Œ
== Conto têmbung ==
'''Aturan Wilujeng'''

Merhaba: Wilujêng

Selam: Wilujeng (kasar)

Günaydın: Wilujeng enjing

İyi günü: Wilujeng siyang/sore

İyi akşamlar: Wilujeng sore/dalu

İyi geceler: Wilujeng dalu

Güle güle: Dhadhah

Görüşürüz: Wilujeng pirsa malih

Teşekkür ederim: Matur nuwun

Rica ederim: Sami-sami

Afferdersin: Nuwun sewu, nyuwun pangapunten

'''Tetembungan Purusa'''

Ben: aku/kula

Sen : kowe

Siz: kowe kabèh/panjenengan

O: dheweke/barang iku

'''Angka'''

Bir: siji

Iki: loro

Üc: telu

Dört: telu

On: papat

Yirmi: rongpuluh

== Cathetan sikil ==
{{reflist}}

== Deleng uga ==
{{InterWiki|code=tr}}
* [[Basa Turki Osman]]
* [[Basa Turki Anathole]]
* [[Basa Turki Kiprus]]
* [[Basa Turki Karaman]]
* [[Pratélan Basa]]

== Pranala njaba ==
* [http://wikibooks.org/wiki/Turkish Wikibooks - Belajar Basa Turki]

{{DEFAULTSORT:Turki, Basa}}
[[Kategori:Basa Turki| ]]
[[Kategori:Basa ing Turki|Turki]]